NAV یا ارزش خالص دارایی چیست؟
NAV چیست؟
NAV از لحاظ نظری، هر واحد تجاری یا محصول مالی که با مفاهیم حسابداری داراییها و بدهیها سر و کار دارد، معنی می شود. در زمینه شرکتها و واحدهای تجاری، تفاوت بین دارایی و بدهی به عنوان دارایی خالص یا ارزش خالص یا سرمایه شرکت شناخته میشود.
اصطلاح NAV در رابطه با ارزشگذاری و قیمتگذاری صندوقها محبوبیت بیشتری کسب کرده است که با تقسیم اختلاف بین داراییها و بدهیها بر تعداد سهام سرمایهگذاران حاصل میشود. ارزش خالص دارایی صندوق برای «واحد هر سهم» صندوق بیان میشود، زیرا استفاده از آن برای ارزیابی و معامله صندوق سهام را آسانتر میکند.
اغلب، NAV به ارزش دفتری یک کسبوکار نزدیک یا برابر با آن است. شرکتهایی که پیشبینی میشود رشد بالایی داشته باشند، به طور سنتی بیشتر از آنچه NAV نشان میدهد ارزش دارند.NAV اغلب برای یافتن سرمایهگذاریهای زیر قیمت یا بالاتر از قیمت نسبت به ارزش بازار مقایسه میشود. همچنین چندین نسبت مالی وجود دارد که از مضارب NAV یا ارزش شرکت برای تجزیه و تحلیل استفاده میکنند.
ارزش خالص دارایی (NAV) چرا مهم است؟
آشنایی با این مفهوم اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا ارزش خالص دارایی در واقع همان تغییرات ارزش داراییها در کنار سود تقسیمی آنهاست که بر بازده کل کسب شده از سبد داراییها تاثیرگذار است. خرید واحدهایی از یک صندوق سرمایه گذاری به معنی سهیم شدن در داراییهای آن صندوق است. ارزش این داراییها نیز با توجه به شرایط بازار دائماً تغییر میکند.
برای مثال، بخشی از داراییهای صندوق که به سهام شرکتها اختصاص یافته، با نوسانات روزانه سهام، بالا و پایین میرود. علاوه بر این، سود سهام تقسیم شده توسط شرکتها نیز به منابع صندوق اضافه میشود. این سود، ارزش داراییهای صندوق و به طبع، ارزش واحدهای خریداری شده را نیز افزایش میدهد. بنابراین داراییهای هر صندوق روزانه ارزشگذاری میشود.
“یادآوری میشود که ارزش خالص دارایی هر صندوق برای هر روز با یک روز تاخیر بر اساس قیمت پایانی داراییهای آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق اعلام میشود.“
قیمت صدور و ابطال واحدها نیز براساس NAV تعیین شده و همسو با تغییرات آن نوسان میکند. در نهایت سود یا زیان هر سرمایهگذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص میشود.
محاسبه ارزش خالص دارایی
برای مثال اگر ارزش روز داراییهای یک صندوق برابر با ۵۰ میلیارد تومان باشد و میزان بدهیهای آن نیز دو میلیارد تومان، ارزش خالص دارایی آن صندوق برابر با ۴۸میلیارد تومان خواهد بود. اگر این صندوق دارای ۴۰۰ هزار واحد باشد، ارزش خالص داراییهای هر واحد، برابر با ۱۲۰ هزار تومان است. فراموش نکنید که NAV ملاکی برای ارزیابی کامل عملکرد یک صندوق سرمایهگذاری نیست.
این کار باید با سنجش بازده و ریسک صندوق و مقایسه آن با شاخص بورس و دیگر صندوقهایی که ماهیت آنها مشابه صندوق مورد نظر است، صورت پذیرد تا منجر به یک تصمیم مناسب در انتخاب صندوق سرمایهگذاری مشترک شود.
خالص ارزش داراییهای شرکتهای سرمایهگذاری، براساس یک سری عوامل و پارامترها محاسبه میشود که در ادامه به شرح هر یک پرداخته میشود.
ارزش دفتری پرتفوی بورسی
برای محاسبه این ارزش، باید با جستجوی نماد سهم مورد نظر در کدال، گزارش ماهانه آن را باز کنید و با نگاه به پرتفوی بورسی، ارزش دفتری پرتفوی را مشاهده کنید.
ارزش روز پرتفوی بورسی
ارزش روز هر سهم در پرتفوی بورسی، همان قیمت پایانی سهم معامله شده است.
ارزش افزوده پرتفوی بورسی
این عدد از کسر ارزش روز و ارزش دفتری پرتفوی بورسی به دست میآید. این عدد به صورت محاسبه شده نیز وجود دارد و در سلول انتها از کسر قیمت پایانی و قیمت تمام شده هر سهم در تعداد سهام در اختیار شرکت در روز محاسبه، به دست آمده است.
ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی
از کسر ارزش دفتری و ارزش روز قیمت هر سهم خارج از بورس محاسبه میشود. اما کمی محاسبه آن با شرکتهای بورسی متفاوتتر است.
ذخیره کاهش ارزش سرمایهگذاری
ذخیره کاهش ارزش سرمایهگذاری، یک مورد حسابداری است که پس از شناسایی آن، محاسبه شده و در ذیل پرتفوی سرمایهگذاری منظور میشود. این عدد در صورتی صفر نیست که ارزش دارایی شرکت از یک سهم، بدون فروش تعدادی سهم، به دلیل ریزش قیمت سهم کم شود. این عدد به فرمول NAV اضافه میشود.
سود یا زیان ناشی از فروش سرمایهگذاریها
زمانی که ما ارزش روز یا ارزش افزوده پرتفوی را محاسبه میکنیم، سرمایهگذاریهایی هستند که اکنون در اختیار داریم. اما برخی سرمایهگذاریها در حال حاضر به فروش رفتهاند، تحت عنوان سود و زیان ناشی از فروش سرمایهگذاری قابل بررسی هستند. این عدد در همان قسمت پرتفوی سرمایهگذاری قابل مشاهده است. این عدد به فرمول محاسبه NAV اضافه میشود.
حقوق صاحبان سهام
این عدد در ترازنامه قابل رویت است.
تعداد سهام شرکت
تعداد سهام هر شرکت در سایت TSETMC هر سهم قابل مشاهده است. ارزش خالص داراییها با جمع ارزش افزوده پرتفوی بورسی و غیربورسی، سود یا زیان ناشی از فروش سرمایهگذاری و حقوق صاحبان سهام محاسبه میشود. برای محاسبه NAV هر واحد صندوق یا هر سهم شرکت، باید NAV به دست آمده را تقسیم بر تعداد سهام یا واحد صندوق کنیم.
محدودیت محاسبه NAV
- بسیاری از شرکتهای سرمایه گذاری، به جز پرتفوی بورسی، پرتفوی غیربورسی نیز دارند. ارزش هر سهم بورسی در بازار سرمایه تعیین میشود ولی چنین مرجعی برای ارزشگذاری شرکتهای غیر بورسی نداریم. بنابراین هر تحلیلگر میتواند با روشی متفاوت به تحلیل متفاوتی دست یابد.
- در محاسبه NAV تنها ارزش پرتفوی شرکت بررسی میشود و ارزش داراییهای دیگر شرکت، نامشخص باقی میماند.
- چون برخی شرکتهای سرمایهگذاری فعالیتهای خدماتی و برخی دیگر فعالیت تجاری نیز دارند، محاسبه NAV در این شرکتها عملا مشکل خواهد بود یا نمیتوان محاسبه دقیق ارائه داد.
تفاوت قیمت بازاری سهم و خالص ارزش دارایی NAV
سرمایهگذاران تصور میکنند که ارزش واقعی هر سهم، همان قیمتی است که در بازار معامله میشود. ولی اینطور نیست! قیمت هر سهم در بازار سهام توسط فاکتور عرضه و تقاضا تعیین میشود. در حالی که در محاسبه NAV سرمایهگذار تاثیری ندارد. بنابراین همیشه ارزش ذاتی و قیمت بازاری سهم با یکدیگر متفاوت خواهند بود.
ماهیت شرکتهای سرمایهگذاری
بر اساس نوع فعالیت شرکتهای فعال در بورس میتوان آنها را به چند دسته تقسیم کرد: شرکتهای تولیدی، خدماتی، قراردادی و پیمانکاری و شرکتهای سرمایهگذاری. البته عمده شرکتها در دسته تولیدی و سرمایهگذاری قرار میگیرند. شرکتهای سرمایهگذاری همانطور که از نام آنها پیداست با هدف سرمایهگذاری در شرکتهای بورسی و غیر بورسی تأسیس میشوند.
انواع شرکت های سرمایه گذاری
اول شرکتهایی که هدف آنها از سرمایهگذاری صرفاً کسب سود از محل فروش سهام است. این دسته از شرکت هم عمدتاً به صورت کنترلی اقدام به خرید سهام شرکتهای زیرمجموعه نمیکنند و عمده سبد سهامشان را سهامی با درصدهای کمتر از یک درصد تشکیل میدهند.
دوم شرکتهای سرمایهگذاری هستند که هدفشان سرمایهگذاری به صورت کنترلی از طریق مالکیت مستقیم و یا غیرمستقیم توسط شرکتهای زیرمجموعه آن است که به آنها هلدینگ سرمایه گذاری می گویند. در حالت اخیر برای مثال شرکت سرمایهگذاری مالکیت ۳۵ درصد یک شرکت را به دست میگیرد و از طریق یک شرکت غیر بورسی که مالکیت ۱۰۰ درصد آن را دارد، مالکیت ۲۵ درصد دیگر آن را نیز در اختیار میگیرد.
در نتیجه در مجموع مالکیت ۶۰ درصد آن شرکت در اختیار شرکت سرمایهگذاری بوده و به اصطلاح سهامدار عمده آن بوده و مالکیت کنترلی آن شرکت را در دست گرفته است.
اهداف شرکت های سرمایه گذاری
برای اینکه متوجه بشویم هدف یک شرکت سرمایهگذاری کدامیک از حالات فوق است باید به اساسنامه شرکت رجوع کرد، با این وجود در ابتدای یادداشتهای همراه صورتهای مالی نیز میتوان آن را رؤیت کرد. این گزارش در کدال تحت عنوان صورت وضعیت پرتفوی ماهیانه برای شرکت های سرمایه گذاری وجود دارد.
سرمایه گذاری در بورس و مزایای آن
علت استفاده از NAV در شرکتهای سرمایهگذاری
شرکتهای سرمایه گذاری و تولیدی عمده شرکتهای بورسی را تشکیل میدهند به همین دلیل با استناد به صورتهای مالی این دو نوع شرکت به تبیین موضوع فوق میپردازیم.
معادله اصلی حسابداری از رابطه زیر تبعیت میکند:
جمع کل داراییها = جمع کل بدهیها + جمع حقوق صاحبان سهام
رابطه فوق به این معناست که داراییهای خریداریشده توسط شرکت یا متعلق به سهامداران است و یا طلبکاران.
NAV و صندوق های سرمایه گذاری مشترک
صندوق با جمعآوری سرمایه از تعداد زیادی سرمایهگذار تشکیل میشود. سپس از پول جمعآوری شده برای سرمایهگذاری در سهامی متنوع و اوراق بهادار مالی متناسب با هدف صندوق استفاده میکند. هر سرمایهگذار به نسبت مقدار سرمایهگذاری، تعداد مشخصی از سهام صندوق را مالک خواهد بود و میتواند در آینده سهام صندوق خود را بفروشد و سود یا ضرر آن را کسب کند.
به دلیل آنکه که خرید و فروش منظم سهام صندوق پس از راهاندازی صندوق شروع میشود، فرایندی برای قیمتگذاری سهام صندوق ضروری خواهد بود. برخلاف سهام که قیمت آن در هر ثانیه تغییر میکند، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک به صورت آنلاین معامله نمیشوند. در عوض، بر اساس روش قیمتگذاری پایان روز بعد و مبتنی بر داراییها و بدهیهای آنها قیمتگذاری میشوند.
دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک
داراییهای یک صندوق سرمایهگذاری مشترک، شامل کل ارزش بازار سرمایههای صندوق، وجوه نقد و اوراق بهادار با قابلیت نقدشوندگی بسیار بالا، مطالبات و درآمد حساب شده منهای بدهیها است. ارزش بازار صندوق یک بار در روز و بر اساس قیمت بسته شدن معاملات اوراق بهادار موجود در سبد صندوق محاسبه میشود.
از آنجا که ممکن است یک صندوق مقدار مشخصی سرمایه در قالب داراییهای نقدی و قابل تبدیل به وجه نقد داشته باشد، آن بخش تحت عنوان نقدی و با نقدشوندگی بسیار بالا حساب میشود. مطالبات شامل مواردی از قبیل سود یا پرداخت سود است که در آن روز قابل استفاده است، در حالی که درآمد حساب شده به وجوهی مربوط میشود که توسط صندوق کسب شده، اما هنوز دریافت نشده است. جمع همه این موارد و هر یک از انواع معتبر آنها دارایی صندوق را تشکیل میدهد.
بدهی های صندوق سرمایه گذاری مشترک
بدهیهای یک صندوق سرمایهگذاری مشترک معمولاً شامل بدهی به بانکهای وام دهنده، پرداختهای معوق و انواع هزینههای دیگر است. علاوه بر این، یک صندوق ممکن است بدهیهای خارجی داشته باشد که احتمال دارد سهام منتشر شده برای اشخاص غیرمقیم، درآمد یا سود سهامی باشد که در آن، پرداختها برای اشخاص غیرمقیم در نظر گرفته شده است.
بسته به نوع پرداخت بهره، ممکن است همه این جریان خروج وجه نقد به عنوان بدهیهای بلندمدت و کوتاهمدت طبقهبندی شوند. بدهیهای یک صندوق همچنین شامل هزینههای انباشته، مانند حقوق کارمندان، خدمات، هزینههای عملیاتی، هزینههای مدیریتی، توزیع و بازاریابی، هزینههای انتقال نمایندگی، حسابرسی و سایر هزینههای عملیاتی است.
NAV و صندوق های قابل معامله
از آنجا که ETFها و صندوقهای سرمایهگذاری محدود یا بسته مانند سهام در بورس معامله میشوند، سهام آنها با ارزش بازار معامله میشود که میتواند بالاتر یا پایینتر از NAV باشد. این موضوع این امکان را برای معاملهگران ETF فراهم میکند که بتوانند به موقع چنین فرصتهای خوبی را بیابند.
ETFها مشابه با صندوقهای مشترک، روزانه NAV خود را نیز در پایان بازار برای گزارشدهی محاسبه میکنند. علاوه بر این، آنها همچنین NAV روزانه چند بار در دقیقه را آنلاین محاسبه و منتشر میکنند.
NAV صدور چیست؟
NAV صدور به هزینهای اطلاق میشود که سرمایهگذاران برای خرید واحدهای صندوق پرداخت میکنند. کارمزد معامله نیز در این مبلغ محاسبه میشود و به همین دلیل، NAV صدور اندکی بیشتر از NAV هر واحد است. NAV صدور بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست خرید محاسبه میشود.
NAV ابطال چیست؟
NAV ابطال به مبلغی گفته میشود که دارنده واحد صندوق در ازای فروش کسب میکند. با توجه به کسر شدن کارمزد معامله، قیمت NAV ابطال از NAV هر واحد کمتر خواهد بود. NAV ابطال بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست فروش محاسبه میشود.
کاربرد NAV هر سهم
مهمترین نکته آنست که قیمت سهام صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و یونیتتراست مبتنی بر NAV هر سهم آنهاست.به عبارت دیگر قیمتی که سرمایهگذاران برای خرید سهام شرکتهای مذکور میپردازند برآوردی از NAV هر سهم بهعلاوه حقالزحمه صندوق است.
همچنین قیمتی که سرمایهگذاران در فروش هر سهم این گونه شرکتها دریافت مینمایند معادل برآوردی از NAV هر سهم منهای حقالزحمه صندوق میباشد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.