بهینه پارتو چیست؟ اصول و کاربردهای کارایی پارتو
بهینه پارتو Pareto Efficiency
بهینه پارتو یا کارایی پارتو (Pareto Efficiency) یک مفهوم اساسی در نظریههای اقتصادی و علوم اجتماعی است که توسط اقتصاددان ایتالیایی ویلفردو پارتو معرفی شده است. این مفهوم به وضعیتی اشاره دارد که در آن هیچکس نمیتواند وضعیت خود را بهبود بخشد بدون اینکه وضعیت فرد دیگری را بدتر کند.
به عبارت دیگر، در بهـینه پارتو، منابع به نحوی تخصیص یافتهاند که هیچ تغییر دیگری نمیتواند موجب افزایش رفاه یک فرد شود مگر اینکه رفاه فرد دیگری کاهش یابد.
ویدئو آموزشی مرتبط با این مطلب
پادکست کوتاه این مقاله را همین حالا بصورت آنلاین بشونید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید!
برای شنیدن پادکست بصورت آنلاین لطفا ثبت نام کنید و یا به حساب کاربری خود وارد شوید. در غیر این صورت میتوانید فایل پادکست را در انتهای مقاله، دانلود کنید!
اهمیت بهینه پارتو در اقتصاد
- تخصیص بهینه منابع: کارایی پارتو به ما امکان میدهد تا منابع را به گونهای تخصیص دهیم که بهینهترین استفاده از آنها حاصل شود، بدون اینکه به دیگری ضرر برسد. در این حالت، منابع به نحوی توزیع میشوند که هیچ فردی نمیتواند با تغییر تخصیص منابع، بدون اینکه به دیگری آسیب برساند، وضعیت خود را بهبود دهد. این مفهوم در جلوگیری از اتلاف منابع و افزایش کارایی اقتصادی نقش کلیدی دارد.
- ارزیابی سیاستها: کارایی پارتو ابزاری قدرتمند برای ارزیابی سیاستها و برنامههای اقتصادی و اجتماعی است. با استفاده از این مفهوم، میتوان تعیین کرد که آیا یک سیاست خاص موجب بهبود وضعیت کلی جامعه میشود یا خیر. اگر یک سیاست بتواند بدون کاهش رفاه دیگران، رفاه گروهی را افزایش دهد، میتوان آن را بهینه پارتو دانست.
- طراحی سیستمهای اقتصادی: در طراحی و تنظیم سیستمهای اقتصادی، بهـینه پارتو به عنوان یک هدف اصلی مورد توجه قرار میگیرد. این مفهوم به ایجاد سیستمی کمک میکند که در آن توزیع منابع به گونهای است که هیچ تغییری نمیتواند بدون کاهش رفاه دیگران، بهبود بیشتری ایجاد کند. این رویکرد به عدالت و کارایی در توزیع منابع توجه ویژهای دارد.
- حل مسائل چندهدفه: در مسائل چندهدفه که اهداف متضادی وجود دارد، کارایی پارتو راهنمایی میکند که چگونه به راهحلهایی دست یابیم که هیچ یک از اهداف به طور کامل قربانی هدف دیگر نشود. این روش به ما کمک میکند تا تعادلی میان اهداف مختلف برقرار کنیم و به یک وضعیت بهینه نسبی برسیم که در آن همه اهداف به شکلی متعادل بهبود یابند.
بیشتر بخوانید: بهینه در علم اقتصاد چیست؟
کاربردهای بهینه پارتو
اقتصاد رفاه
در اقتصاد رفاه، کارایی پارتو به عنوان یکی از معیارهای اصلی برای ارزیابی کارایی تخصیص منابع به کار میرود. این مفهوم نشان میدهد که یک وضعیت بهیـنه پارتو است اگر هیچ فردی نتواند وضعیت خود را بهتر کند بدون اینکه وضعیت دیگران بدتر شود.
در این راستا، سیاستهای عمومی مانند مالیاتها، یارانهها و تخصیص بودجه برای بررسی تأثیر آنها بر رفاه اجتماعی و جلوگیری از اتلاف منابع، با استفاده از کـارایی پارتو تحلیل میشوند. به عنوان مثال، یک سیاست مالیاتی ممکن است به گونهای طراحی شود که رفاه افراد کمدرآمد افزایش یابد بدون اینکه به رفاه دیگران آسیب برساند.
بیشتر بخوانید: مازاد رفاه جامعه چیست؟
تئوری بازیها
در تئوری بازیها، کارایی پارتو به عنوان معیاری برای بررسی کارایی نتایج مختلف بازی به کار میرود. در یک بازی استراتژیک، یک نتیجه بهـینه پارتو است اگر هیچ بازیکنی نتواند بدون زیان دیگران وضعیت خود را بهبود بخشد.
این مفهوم به خصوص در تحلیل بازیهای غیرهمکاری، مانند بازیهای اقتصادی و مذاکرات بینالمللی، اهمیت دارد. برای مثال، در یک مذاکره تجاری بین دو کشور، توافقی که منجر به بهبود وضعیت هر دو طرف شود، بدون کاهش منافع یکی از آنها، میتواند بهـینه پارتو باشد.
تصمیمگیری چندمعیاره
در بسیاری از مسائل پیچیده، تصمیمگیران باید بین اهداف متناقض تعادل برقرار کنند. بهینه پارتو در اینجا به معنای یافتن راهحلهایی است که بهینهترین ترکیب از معیارها را ارائه دهد، به طوری که بهبود یک معیار تنها با فدا کردن دیگر معیارها ممکن باشد. این رویکرد در مدیریت پروژهها، بهینهسازی زنجیره تأمین، برنامهریزی شهری، و حتی طراحی محصولات جدید کاربرد دارد.
برای مثال، در طراحی یک خودرو، کارایی پارتو میتواند به یافتن تعادلی بین سرعت، مصرف سوخت، و هزینه تولید کمک کند، به طوری که هر بهبودی در یکی از این عوامل، بدون کاهش کیفیت دیگر عوامل، ممکن نباشد.
این توضیحات نشان میدهد که بهـینه پارتو در زمینههای مختلف از اقتصاد و مدیریت تا تئوری بازیها و تصمیمگیری چندمعیاره، ابزاری قدرتمند برای تحلیل و بهبود تصمیمات است.
ویدئو آموزشی مرتبط با این مطلب
اصول بهینه پارتو
تخصیص بهینه منابع
در مفهوم بهینـه پارتو، تخصیص منابع به گونهای است که هیچ تغییر کوچکی در تخصیص منابع نمیتواند وضعیت یک فرد را بهتر کند، مگر اینکه وضعیت فرد دیگری بدتر شود. به عبارت دیگر، منابع اقتصادی به شکلی تخصیص مییابند که هر فرد یا بخش از جامعه در وضعیت بهینه خود قرار داشته باشد.
این اصل به معنای این است که منابع به طور حداکثری به کار گرفته میشوند و هیچ اتلافی در استفاده از آنها وجود ندارد. در این وضعیت، هر تصمیم یا تغییر که بهبود رفاه یک فرد را ایجاد کند، باید هزینهای برای دیگران داشته باشد.
عدم وجود اتلاف
یکی از ویژگیهای برجسته بهـینه پارتو این است که در این وضعیت، هیچگونه اتلاف منابع وجود ندارد. منابع موجود در سیستم به طور کاملاً بهینه و کارآمد مصرف میشوند. این بدان معناست که هرگونه تغییر در تخصیص منابع که به هدفهای خاصی چون افزایش تولید، رفاه یا بهرهوری کمک کند، بدون آنکه به دیگران آسیب برسد، ممکن نیست.
به عبارتی دیگر، در بهیـنه پارتو هیچ فرصت و منابعی هدر نمیرود، زیرا تخصیص به گونهای است که بیشترین بهرهوری را دارد.
مفهوم نسبی
بهینـه پارتو یک مفهوم نسبی است و به این معنی است که در این وضعیت لزوماً توزیع منابع به طور کاملاً عادلانه یا برابر نیست. بـهینه پارتو به معنای تخصیص منابع به شکلی است که رفاه کلی به حداکثر برسد، اما ممکن است این تخصیص نابرابریهایی در رفاه فردی ایجاد کند.
به عنوان مثال، ممکن است در یک جامعه، برخی افراد بهره بیشتری از منابع ببینند در حالی که دیگران نسبت به آنها وضعیت کمتری داشته باشند. این موضوع نشاندهنده آن است که بهیـنه پارتو الزاماً به معنای عدالت اجتماعی یا توزیع برابر منابع نیست، بلکه فقط به معنی کارایی بالای تخصیص منابع است.
مثالهایی از بهینه پارتو
بازارهای رقابتی
در یک بازار رقابتی، زمانی که تمام قیمتها به طور آزادانه تنظیم میشوند و اطلاعات به طور کامل در دسترس همهی خریداران و فروشندگان است، بهیـنه پارتو میتواند در نقاط تعادل بازار تحقق یابد. در این حالت، میزان عرضه و تقاضا به گونهای تنظیم میشود که هیچ تغییری در قیمتها یا مقدار کالا نمیتواند وضعیت هیچکدام از طرفین را بهبود بخشد، مگر آنکه وضعیت طرف دیگر بدتر شود.
در چنین وضعیتی، تخصیص منابع بهینه است و رفاه اجتماعی به حداکثر میرسد، زیرا همهی تولیدکنندگان و مصرفکنندگان از انتخابهای خود رضایت دارند و هیچکدام نمیتوانند بدون آسیب رساندن به دیگری بهبود یابند.
بیشتر بخوانید: بازار رقابت کامل چیست؟
توزیع منابع طبیعی
فرض کنید دو کشور منابع طبیعی یکسانی دارند. اگر این منابع به نحوی تقسیم شوند که هیچکدام از کشورها نتوانند وضعیت خود را بدون آسیب رساندن به دیگری بهبود دهند، وضعیت بهـینه پارتو حاصل شده است.
به عبارت دیگر، در این حالت، اگر یکی از کشورها بخواهد بهبود وضعیت خود را از طریق استفاده بیشتر از منابع طبیعی بدست آورد، باید منابع را از کشور دیگر بگیرد که این امر به معنای بهبود رفاه یکی و آسیب به دیگری است. بنابراین، توزیع منابع به گونهای که هیچکدام از کشورها نتوانند وضعیت خود را بدون آسیب رساندن به دیگری بهبود دهند، نمونهای از بهینه پارتو است.
سیستمهای آموزشی
در یک سیستم آموزشی، اگر منابع آموزشی مانند معلمان، تجهیزات و فضاهای آموزشی به نحوی توزیع شده باشند که بهبود وضعیت یک مدرسه تنها با کاهش منابع مدرسه دیگر ممکن باشد، این سیستم در وضعیت کارایی پارتو قرار دارد.
به عنوان مثال، فرض کنید یک مدرسه منابع مالی بیشتری دریافت کند که باعث افزایش کیفیت آموزشی در آن مدرسه میشود، اما در عین حال، این منابع از مدرسه دیگری گرفته میشود و وضعیت آن مدرسه کاهش مییابد. در این حالت، هیچ تغییری در وضعیت مدرسهها نمیتواند بهبود پیدا کند مگر آنکه وضعیت یکی از آنها بدتر شود. این وضعیت توزیع منابع آموزشی در حالت بـهینه پارتو است.
محدودیتهای بهینه پارتو
- تحلیل توزیع و عدالت: منحنیهای بـهینه پارتو میتوانند برای تحلیل عدالت به کار روند، اما بهتنهایی دلالتی بر عدالت یا برابری ندارند. این مفهوم نیازمند مداخله و تحلیل انسانی است و توزیعهای اخلاقی یا برابری در میان دریافتکنندگان منابع را در نظر نمیگیرد. به همین دلیل، در یک وضعیت بهینه پارتو، ممکن است برخی افراد یا گروهها وضعیت بهتری نسبت به دیگران پیدا کنند، بدون اینکه رفاه اجتماعی یا برابری در نظر گرفته شود.
- رقابت کامل و اطلاعات کامل: بهیـنه پارتو فرض میکند که بازارها بهطور کامل رقابتی هستند و همه خریداران و فروشندگان قدرت و اطلاعات برابر دارند. اما در واقعیت، بازارها اغلب ناقص هستند و برخی بازیگران اقتصادی قدرت بیشتری دارند. علاوه بر این، دستیابی به بهینه پارتو مستلزم داشتن اطلاعات کامل از ترجیحات و نیازهای تمامی افراد و گروهها است که در عمل جمعآوری و تحلیل چنین اطلاعاتی دشوار و پرهزینه است.
- اثرات خارجی: بهیـنه پارتو تنها منافع و هزینههای مستقیم را در نظر میگیرد و اثرات خارجی بر طرفهای سوم، مانند آلودگی، را نادیده میگیرد. این موضوع میتواند منجر به تخصیصهایی شود که اثرات منفی بر جامعه دارند.
- هزینههای معامله: بهـینه پارتو فرض میکند که همه معاملات بدون هزینه انجام میشوند، اما هزینههای معامله مانند مذاکره یا اجرای حقوق مالکیت میتوانند کارایی تخصیص منابع را تحت تأثیر قرار دهند.
- پیچیدگی اجرایی: در سیستمهای پیچیده مانند اقتصادهای ملی، اعمال بهـینه پارتو به دلیل تنوع گسترده عوامل و بازیگران اقتصادی بسیار دشوار است. هر تغییر میتواند تأثیرات متعددی بر بخشهای دیگر داشته باشد و نیازمند هماهنگی دقیق و مداخلات پیچیده باشد که فرآیند دستیابی به بهـینه پارتو را چالشبرانگیز و وقتگیر میکند.
این محدودیتها نشان میدهند که کارایی پارتو علیرغم اهمیتش در تحلیل کارایی اقتصادی، نمیتواند بهتنهایی معیار کاملی برای سیاستگذاریها باشد و نیاز به در نظر گرفتن عوامل اضافی مانند عدالت و هزینههای اجرایی دارد.
انواع مختلف Pareto Efficiency
- بهـینه پارتو در انواع مختلفی قابل تعریف است که نشاندهنده میزان کارایی تخصیص منابع یا تصمیمات هستند. یکی از سختترین و دقیقترین حالات، بهینه پارتو بهطور قوی است. در این حالت، تخصیص منابع زمانی بهعنوان کارایی پارتو در نظر گرفته میشود که نتوان بدون بدتر کردن وضعیت کسی دیگر، حداقل یک فرد را بهتر کرد. این حالت حتی از بهینه پارتو استاندارد نیز سختتر است، زیرا بهینه پارتو استاندارد تنها نیاز دارد که هیچکسی بدون آسیب رساندن به دیگران بهتر نشود.
- در مقابل، بهینه پارتو بهطور ضعیف قرار دارد که شرایط کمتری نسبت به حالت استاندارد دارد. در اینجا، تنها کافی است که هیچگونه بهبودی پارتو وجود نداشته باشد. به عبارت دیگر، در یک تخصیص بهینه ضعیف، ممکن است همه افراد در وضعیت بهتری قرار بگیرند، اما هیچکس وضعیت بدتری پیدا نکند.
- همچنین، بهینه پارتو محدود شده زمانی به کار میرود که عوامل اضافی یا محدودیتهای خاصی در نظر گرفته شوند. برای مثال، ممکن است تخصیص منابع با برخی از محدودیتهای اجتماعی یا محیطی بهعنوان کارایی پارتو شناخته شود، حتی اگر از منظر استاندارد کارایی پارتو نباشد. در این حالت، ممکن است منابع بهطور کامل به کار گرفته نشوند، زیرا موانع قانونی یا نهادی وجود دارد، اما این موانع میتوانند موقتی باشند و بهمرورزمان رفع شوند.
بهینه پارتو در عمل
در عمل، اجرای هر اقدام اجتماعی مانند تغییر در سیاست اقتصادی، تقریباً همیشه باعث میشود که وضعیت حداقل یک نفر بدتر شود. به همین دلیل، معیارهای دیگری برای ارزیابی بهرهوری اقتصادی به کار گرفته میشوند که کاربرد وسیعتری در اقتصاد پیدا کردهاند.
این معیارها عبارتند از:
- معیار اجماع بوکانان که تغییر را زمانی بهینه میداند که تمام اعضای جامعه بهطور کامل با آن موافقت کنند.
- بهرهوری کالدور-هیکس که تغییر را بهینه میداند اگر منافع افرادی که از تغییر سود میبرند بیشتر از زیان افرادی باشد که از آن آسیب میبینند.
- قضیه کوز که بر اساس آن، افراد میتوانند بر سر منافع و زیانها مذاکره کنند و در بازارهای رقابتی بدون هزینههای معاملاتی به یک نتیجه اقتصادی بهینه دست یابند.
این معیارهای جایگزین، الزامات سختگیرانه بهـینه پارتو خالص را کاهش میدهند تا تصمیمگیریهای عملی و سیاستهای دنیای واقعی را تسهیل کنند.
علاوه بر اقتصاد، مفهوم بهبودهای پارتو در بسیاری از علوم دیگر نیز کاربرد دارد. در این زمینهها، مبادلات مختلف شبیهسازی و تحلیل میشوند تا مشخص شود چه میزان و چگونه باید منابع بازتخصیص یابند تا به بهینه پارتو برسند.
ویدئو آموزشی مرتبط با این مطلب
بهینه پارتو و شکست بازار
شکست بازار زمانی رخ میدهد که عوامل داخلی یا خارجی مانع از دستیابی اقتصاد به بهینه پارتو شوند. این اصطلاح بهدرستی به کار میرود، زیرا در این شرایط، بازار در تخصیص بهینه یا کارای منابع شکست میخورد.
بهعنوان مثال، یک کالای عمومی رایگان مانند پارک عمومی را در نظر بگیرید. ارائهدهنده پارک ممکن است نتواند از ورود افرادی که بهصورت مالیاتی، از طریق کمکهای مالی یا مشارکت داوطلبانه به پارک کمک نمیکنند، جلوگیری کند. بنابراین، این کالای عمومی امکان «رایگانسواری» را برای برخی افراد فراهم میکند.
علاوه بر این، مصرف یک فرد از کالای عمومی معمولاً با مصرف دیگران تداخلی ندارد و ارزش مصرفی آن را برای دیگران کاهش نمیدهد. به همین دلیل، کالاهای عمومی اغلب ناکارآمدی بازار را به همراه دارند، زیرا افزایش مصرف یک فرد معمولاً به کاهش منفعت دیگران منجر نمیشود.
یک مثال دیگر از شکست بازار را میتوان در شرایط انحصار یافت، جایی که یک تولیدکننده قیمت بازار را تعیین میکند. در این حالت، قیمت بازار معمولاً بالاتر از هزینه نهایی محصول تعیین میشود. از آنجا که قیمت و هزینه نهایی همخوانی ندارند، کارایی بازار محقق نمیشود و تولید بهینه اتفاق نمیافتد.
اگر منابعی بدون استفاده باقی بمانند، بهـینه پارتو به دست نیامده است، زیرا بازار میتوانست واحدهای بیشتری تولید کند یا منفعت بیشتری به برخی از طرفها ارائه دهد.
بیشتر بخوانید: تغییر در قیمت کالا چیست؟
بهینه پارتو و مرز امکانات تولید
بهـینه پارتو را میتوان بهصورت گرافیکی نمایش داد تا مرز امکانات تولید را بهتر درک کنیم. این مرز نشاندهنده تمام ترکیبات ممکن از منابع است که به کارایی کامل بازار منجر میشوند. ترکیباتی که روی این مرز قرار نگیرند، ناکارآمد محسوب میشوند زیرا هنوز منابعی وجود دارند که میتوان برای بهبود تولید تخصیص داد.
تصور کنید یک اقتصاد خیالی که تنها شراب و پنبه تولید میکند. نمودار زیر مرز امکانات تولید این اقتصاد را نشان میدهد.
در این نمودار، مقدار تولید شراب روی محور عمودی (y) و مقدار تولید پنبه روی محور افقی (x) قرار دارد. منحنی آبی رنگ که بهصورت خط ممتد رسم شده، مرز امکانات تولید را نشان میدهد؛ جایی که منابع بهطور کامل و بهینه استفاده میشوند.
سه نقطه مهم در این نمودار عبارتاند از:
- نقطه X: این نقطه درون منحنی قرار دارد و نشاندهنده ناکارآمدی است. در این حالت، هنوز منابعی وجود دارند که میتوانند برای افزایش تولید شراب یا پنبه به کار گرفته شوند.
- نقاط A، B، و C: هر سه این نقاط روی مرز امکانات تولید قرار دارند، به این معنا که از حداکثر منابع بازار استفاده شده و بـهینه پارتو در این نقاط محقق شده است.
- نقطه Y: این نقطه خارج از منحنی قرار دارد و نشاندهنده یک وضعیت غیرممکن است؛ چرا که اقتصاد با منابع فعلی قادر به تولید این مقادیر نیست. برای دستیابی به بهینه پارتو در نقطه Y، باید منابع یا قابلیتهای تولید افزایش یابد یا مقدار تولید یکی از کالاها کاهش یابد تا نقطه تولید به مرز امکانات تولید نزدیک شود.
این نمودار بهخوبی نشان میدهد چگونه میتوان بهینه پارتو را بهصورت بصری تجسم کرد و نحوه تخصیص منابع را برای دستیابی به کارایی کامل بهبود بخشید.
ویدئو آموزشی مرتبط با این مطلب
نکات کلیدی
- کارایی پارتو زمانی است که منابع و کالاهای یک اقتصاد به حداکثر سطح بهرهوری تخصیص یافته باشند و هیچ تغییری نمیتواند انجام شود بدون اینکه کسی بدتر شود.
- بهینه پارتو خالص فقط در نظریه وجود دارد، اگرچه اقتصاد میتواند به سمت بهینه پارتو حرکت کند.
- معیارهای جایگزین برای بهرهوری اقتصادی بر اساس بهینه پارتو اغلب برای سیاستگذاری اقتصادی استفاده میشوند، زیرا انجام هر تغییری که هیچ فردی را بدتر نکند، بسیار دشوار است.
- بهینه پارتو در امتداد مرز امکانات تولید اندازهگیری میشود؛ وقتی بهصورت گرافیکی نمایش داده میشود، ترکیبات روی مرز امکانات تولید بازارهای بهرهور را نشان میدهند.
- شکست بازار زمانی رخ میدهد که بهرهوری حاصل نشود، یا با بدتر شدن وضعیت یک فرد یا با استفاده نشدن از منابع.
نتیجه گیری
بهینه پارتو یک ابزار قدرتمند برای تحلیل و ارزیابی کارایی تخصیص منابع در سیستمهای اقتصادی و اجتماعی است. این مفهوم با تأکید بر کارایی، به سیاستگذاران و اقتصاددانان کمک میکند تا وضعیتهایی را شناسایی کنند که در آن منابع به بهترین شکل ممکن استفاده شدهاند. با این حال، کارایی پارتو تنها یکی از معیارهای تصمیمگیری است و نمیتواند به تنهایی همه جنبههای رفاه اجتماعی، مانند عدالت و برابری را پوشش دهد.
سه شرط برای بهینه پارتو چه هستند؟
برای رسیدن به تعادل بازار، سه شرط باید برآورده شوند: کارایی در تبادل، کارایی در تولید، و کارایی در تولید محصول. اگر تمامی این سه شرط به درستی تحقق نیابند، کارایی بازار حاصل نخواهد شد.
آسیبهای بهینه پارتو چیست؟
کارایی پارتو به کارایی کلی توزیع منابع میپردازد. با این حال، این مفهوم به توزیع عادلانه منابع یا عدالت اجتماعی توجه ندارد. ممکن است توزیع یک منبع کارا باشد، اما این توزیع نتواند رفاه اجتماعی کلی را به حداکثر برساند یا موجب شود برخی از طرفها احساس کنند که وضعیتشان بدتر شده است.
آیا بهینه پارتو تحت رقابت کامل یا ناقص پشتیبانی میشود؟
بهینه پارتو تحت رقابت کامل پشتیبانی میشود. این حالت معمولاً در تضاد با کارایی x در رقابتهای ناقص است، جایی که اغلب فرصتهای بیشتری برای بازده بالاتر و توزیع بهتر منابع بهویژه در زمینه نوآوری و رشد اندازه بازار وجود دارد.
چرا بهینه پارتو مهم است؟
بهینه پارتو بهطور معمول برای مقایسه نتایج اقتصادی سیاستهای پیشنهادی به کار میرود. اگرچه تست بهینه پارتو محدودیتهایی دارد در انتخاب بهترین گزینه، اما میتواند به تحلیلگران کمک کند تا کاراترین گزینه را که منابع را با کمترین هدررفت تخصیص میدهد، شناسایی کنند.
همچنین این مفهوم یک ایده روانشناختی مهم است که به تصمیمگیرندگان کمک میکند تا متوجه شوند کدام افراد وضعیت بهتری خواهند داشت و کدام افراد در نتیجه تغییرات بازار احساس بدتری خواهند داشت.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.