کاهش نرخ بهره چیست؟ چگونه محاسبه می شود؟
نرخ بهره
نرخ بهره یکی از ابزارهای مهم است که بانکهای مرکزی برای مدیریت اقتصاد و تنظیم شرایط مالی از آن استفاده میکنند. وقتی بانک مرکزی، مثل فدرال رزرو، نرخ بهره را پایین میآورد، هزینه گرفتن وام کمتر میشود.
این به این معنی است که مردم و کسبوکارها میتوانند وامهای ارزانتری بگیرند، که در نتیجه تقاضا برای وامهای مصرفی و تجاری افزایش مییابد و این وضعیت میتواند به رشد اقتصادی کمک کند.
اهمیت نرخ بهره
نرخ بهره درصدی است که بانکها برای قرض دادن پول به افراد و کسبوکارها از آن استفاده میکنند. اگر این نرخ پایین باشد، هزینه وام گرفتن کاهش پیدا میکند. در نتیجه، مردم و شرکتها ممکن است بیشتر تمایل داشته باشند که وام بگیرند و پول بیشتری را خرج کنند.
هدف از کاهش نرخ بهره چیست؟
بانکها برای مقابله با رکود اقتصادی ممکن است نرخ بهره را کاهش دهند. با این کار، میزان پول در گردش افزایش مییابد و تقاضا برای وام کمتر میشود. در اقتصادی با نرخ بهره پایین، مردم ترجیح میدهند درآمد اضافی خود را سرمایهگذاری کنند، چون سود کمتری از پسانداز خود دریافت میکنند. در نتیجه، بازار سهام رونق میگیرد زیرا سرمایهگذاران ترجیح میدهند پول خود را در جایی بگذارند که سود بیشتری دارد.
هدف از تعیین نرخ بهره منفی چیست؟
نرخ بهره منفی یک سیاست پولی غیرمعمول است که در آن نرخ بهره به زیر صفر تعیین میشود. این به معنای آن است که سپردهگذاران به جای دریافت بهره برای پولی که در بانک میگذارند، باید هزینهای برای نگهداری سپردههای خود بپردازند.
کشورها بسته به شرایط اقتصادی ممکن است در دورههای رکود یا رونق اقتصادی قرار گیرند. در زمان رکود، وقتی قیمتها دائماً کاهش مییابد، مردم تمایل دارند پول خود را ذخیره کنند. این رفتار باعث کاهش تقاضا، کاهش قیمتها، کاهش خرید و فروش، کاهش تولید و افزایش بیکاری میشود.
برای مقابله با رکود شدید، بانکهای مرکزی نرخ بهره را کاهش میدهند. در شرایط خاص، اگر رکود بسیار عمیق باشد یا کشور در بحران اقتصادی باشد، نرخ بهره را به زیر صفر میرسانند تا مردم را تشویق به خرج کردن و سرمایهگذاری کنند.
مزایا و معایب کاهش نرخ بهره
مزایا
- افزایش قیمت داراییها: کاهش نرخ بهره میتواند قیمت داراییهایی مانند مسکن، طلا و سایر املاک و مستغلات را افزایش دهد، زیرا خرید این داراییها مقرون به صرفهتر میشود. این افزایش قیمت میتواند به افزایش ثروت خانوارها و مصرف بیشتر آنها منجر شود.
- کاهش هزینه بدهیها: کاهش نرخ بهره میتواند به خانوارها و کسبوکارهایی که با بدهیهای سنگین مواجه هستند، کمک کند. با کاهش هزینههای وام، این گروهها میتوانند بدهیهای خود را راحتتر مدیریت کنند.
معایب
- کاهش ارزش پول: کاهش نرخ بهره معمولاً باعث کاهش ارزش ارز یک کشور میشود. این کاهش ارزش پول میتواند صادرات را رقابتیتر کند و واردات را گرانتر، اما همچنین ممکن است به افزایش تورم منجر شود.
- گرانتر شدن واردات: با کاهش ارزش پول ملی، قیمت کالاهای وارداتی افزایش مییابد. این افزایش هزینه میتواند به افزایش تورم و افزایش قیمت کالاها و خدمات منجر شود.
- افزایش تورم: با بالا رفتن تقاضا و مصرف، قیمتها ممکن است بالا بروند. اگر دستمزدها به سرعت با این افزایش قیمتها هماهنگ نشوند، تورم میتواند مشکلاتی را برای اقتصاد ایجاد کند.
- عدم تضمین رشد اقتصادی: هرچند کاهش نرخ بهره میتواند به رشد اقتصادی کمک کند، اما همیشه نتیجهبخش نیست. عواملی مثل اعتماد مصرفکننده، شرایط اقتصادی جهانی، سیاستهای مالی و ساختار بازار کار نیز بر رشد اقتصادی تأثیرگذارند. برای مثال، در دوران رکود اقتصادی سالهای 2008 و 2009، کاهش نرخ بهره نتوانست به تنهایی بهبود قابل توجهی در رشد اقتصادی ایجاد کند.
محاسبه نرخ بهره ساده (Simple Interest Rate)
نرخ بهره ساده یکی از روشهای آسان برای محاسبه بهره است. برای محاسبه بهره ساده، کافیست نرخ بهره را در مبلغ اصلی وام یا سپرده ضرب کنید و سپس نتیجه را در تعداد روزهای مورد نظر ضرب کنید. فرمول محاسبه نرخ بهره ساده به صورت زیر است:
- P: مقدار اصلی وام یا سپرده
- I: نرخ بهره (میتواند روزانه یا سالانه باشد)
- N: تعداد روزها تا پایان قرارداد
با استفاده از این فرمول، میتوانید به راحتی میزان بهرهای که باید پرداخت کنید را محاسبه کنید.
نرخ بهره مرکب (Compound Interest Rate)
نرخ بهره مرکب کمی پیچیدهتر از بهره ساده است و برای وامهایی که چندین سال طول میکشد، به کار میرود. در این روش، بهره به مبلغ اصلی اضافه میشود و سپس بر اساس مبلغ جدید، بهره سال بعد محاسبه میشود. برای محاسبه بهره مرکب، از فرمول زیر استفاده میشود:
- P: مقدار اصلی سرمایه
- r: نرخ بهره سالانه
- n: تعداد دفعاتی که بهره در سال مرکب میشود (مثلاً ماهیانه، سهماهه)
- t: مدت زمان (بر حسب سال)
در این فرمول، بهره به صورت سالانه محاسبه نمیشود بلکه به صورت مرکب (یعنی بر اساس تعداد دفعاتی که بهره به سرمایه اضافه میشود) محاسبه میشود. این باعث میشود که بهرهای که در هر دوره محاسبه میشود، به بهرههای قبلی اضافه شود و به این ترتیب میزان کل بهره افزایش یابد.
- نرخ بهره ساده به طور مستقیم بر اساس مبلغ اصلی و نرخ بهره محاسبه میشود و سادهتر است.
- نرخ بهره مرکب پیچیدهتر است و بهره بر روی بهرههای قبلی نیز حساب میشود، بنابراین میتواند باعث افزایش بیشتر مبلغ بهره شود.
هر کدام از این روشها برای شرایط مختلف مناسب است و بسته به نوع وام یا سرمایهگذاری شما، انتخاب درست میتواند تأثیر زیادی بر میزان بهرهای که باید پرداخت کنید یا دریافت کنید داشته باشد.
تاثیرات کاهش نرخ بهره
کمتر شدن سود پساندازها
وقتی نرخ بهره کاهش پیدا میکند، سودی که افراد از پساندازهای خود در بانکها دریافت میکنند هم کم میشود. این موضوع باعث میشود که مردم به جای پسانداز کردن، بیشتر تمایل به خرج کردن پول خود پیدا کنند.
پایینتر شدن هزینه وامها
کاهش نرخ بهره به این معنی است که وامگیری برای افراد و شرکتها ارزانتر میشود. این موضوع میتواند باعث افزایش درخواست برای وامهای شخصی و وامهای تجاری شود. نتیجه این افزایش تقاضا میتواند افزایش مصرف و سرمایهگذاری در اقتصاد باشد.
افزایش رشد اقتصادی
با افزایش مصرف و سرمایهگذاری، تولید کالاها و خدمات بالا میرود و در نهایت، رشد اقتصادی تقویت میشود.
کاهش هزینه وامهای مسکن
وقتی نرخ بهره پایین است، اقساط ماهانه وامهای مسکن کاهش مییابد. این کاهش هزینه به خانوارها این امکان را میدهد که بخشی از درآمد خود را بیشتر صرف خرید کالاها و خدمات کنند.
افزایش قیمت داراییها
کاهش نرخ بهره باعث میشود سرمایهگذاری در داراییهای پرریسکتر مانند سهام و ارزهای دیجیتال جذابتر شود. این موضوع میتواند به افزایش قیمت این داراییها منجر شود.
تاثیر بر ارز
در بازار فارکس، کاهش نرخ بهره ممکن است باعث کاهش ارزش ارز کشور شود، چرا که سرمایهگذاران ممکن است کمتر تمایل به نگهداری آن ارز داشته باشند.
کاهش ارزش پول
کاهش نرخ بهره معمولاً منجر به کاهش ارزش ارز ملی میشود. این میتواند صادرات را برای دیگر کشورها ارزانتر و واردات را گرانتر کند، که ممکن است به تقویت تولیدات داخلی و کاهش کسری تجاری کمک کند.
در مجموع، کاهش نرخ بهره میتواند تأثیرات مثبت و منفی گستردهای بر اقتصاد داشته باشد. در حالی که این سیاست میتواند به رشد اقتصادی و کاهش هزینههای وامگیری کمک کند.
کاهش نرخ بهره در فارکس چه تاثیری دارد؟
وقتی نرخ بهره کاهش پیدا میکند، ارزش یک ارز در برابر ارزهای دیگر معمولا پایین میآید. چون سرمایهگذاران خارجی با خرید این ارز، سود کمتری به دست میآورند، تمایلشان به خرید آن کمتر میشود و تقاضا برای این ارز کاهش مییابد.
برای مثال، وقتی نرخ بهره پایین میآید، سود اوراق قرضه هم کاهش مییابد. در نتیجه، خرید اوراق قرضه از کشوری که نرخ بهرهاش کاهش یافته برای سرمایهگذاران جذابیت کمتری دارد و تقاضا برای ارز آن کشور کم میشود.
بازار فارکس به تغییرات نرخ بهره کشورهای مختلف سریع واکنش نشان میدهد. با این حال، نرخ بهره تنها یکی از عواملی است که بر ارزش ارزها تاثیر میگذارد.
ارتباط بین نرخ بهره بانکی و بازار سرمایه
در ابتدای سال، نرخ سود بین بانکی کمتر از ۱۰ درصد بود، اما به تدریج این نرخ افزایش یافت و به حدود ۲۲ درصد رسید. حالا با توجه به صحبتهای رئیس کل بانک مرکزی درباره کاهش نرخ بهره بین بانکی، میتوان انتظار داشت که این اقدام باعث کاهش نرخ سود سپردهها و نرخ بهره تسهیلات شود. این کاهش نرخ بهره، از یک سو باعث کاهش هزینههای مالی و سرمایه در گردش شرکتهای تولیدی میشود که به رشد اقتصادی کمک میکند. از سوی دیگر، نگهداری پول در حسابهای سپرده کم سودتر میشود و ممکن است افراد به سرمایهگذاری در بازار سرمایه علاقهمند شوند.
با هر واحد کاهش در نرخ بهره، نسبت P/E (قیمت به سود) کل بازار افزایش مییابد. چون کاهش نرخ بهره باعث کاهش نرخ تنزیل جریان نقدی آتی میشود و این امر قیمت سهام را افزایش میدهد که منجر به افزایش نسبت P/E میشود. در نتیجه، شرکتهای بیشتری زیر نسبت P/E کل بازار قرار میگیرند و جذابیت بازار بورس بیشتر میشود. البته، تغییرات نرخ بهره به تنهایی نمیتواند سرمایهها را به سمت بازار سرمایه جذب کند. اگر وضعیت شرکتهای بورسی بهتر شود و سرمایهگذاران به آینده بازار خوشبین باشند، میتوان انتظار داشت که سرمایهها به سمت بورس روانه شوند.
در نهایت
بنابراین، تصمیمگیری درباره نرخ بهره باید با دقت و در نظر گرفتن همه جوانب اقتصادی انجام شود. اگرچه کاهش نرخ بهره میتواند به تحریک رشد اقتصادی کمک کند، اما باید مراقب بود که این سیاست به مشکلات دیگری مثل تورم بالا و ناپایداری اقتصادی منجر نشود.
سؤالات متداول
نرخ بهره چیست؟
نرخ بهره هزینهای است که برای قرض گرفتن پول پرداخت میشود یا سودی که از پسانداز دریافت میشود، معمولاً به صورت درصدی از مبلغ اصلی بیان میشود.
تفاوت بین نرخ بهره ساده و مرکب چیست؟
نرخ بهره ساده تنها بر روی مبلغ اصلی محاسبه میشود، در حالی که نرخ بهره مرکب بر روی مبلغ اصلی و بهرههای قبلی نیز محاسبه میشود.
چگونه نرخ بهره را مقایسه کنیم؟
باید نوع بهره (ساده یا مرکب) و تعداد دفعات مرکبسازی را در نظر بگیرید و سپس میزان بهره کل را برای مدت مشابه مقایسه کنید.
چگونه نرخ بهره بر روی پساندازها تأثیر میگذارد؟
نرخ بهره بالا معمولاً به معنای دریافت سود بیشتر از پساندازها است. به عبارت دیگر، با نرخ بهره بالاتر، شما بیشتر از پولی که در حساب پسانداز خود دارید، سود دریافت خواهید کرد. در مقابل، نرخ بهره پایینتر به معنای دریافت سود کمتری از پساندازها است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.