نقدشوندگی چیست؟

نقدشوندگی به این موضوع اشاره دارد که با چه سرعتی می‌توان یک دارایی یا سهام را به قیمت واقعی در بازار فروخت.هرقدر میزان معاملات یک سهم در بازار بیشتر باشد و خریداران و فروشندگان بیشتری آن سهم را معامله کنند، نقدشوندگی آن بیشتر است.

به‌عبارت‌ دیگر اگر بتوان یک دارایی را با سرعت بالایی و بدون دردسر به وجه نقد تبدیل کرد، نقدشوندگی آن دارایی و قابلیت عرضه و فروش آن در بازار (marketability) بیشتر است.

نقدشوندگی این امکان را فراهم می‌کند که دارندگان برخی دارایی ها نظیر سهام، بدون نگرانی از وجود خریدار برای دارایی خود، آن را بخرند، نگهدارند و در زمان مناسب بفروشند. پول نقد، نقد شونده ترین دارایی است، درحالی‌که برخی دارایی های دیگر نظیر املاک مسکونی، خودرو، تابلو فرش‌های نفیس و کلکسیون‌های کمیاب نقدشوندگی نسبتاً کمتری دارند.

باید توجه داشت که هیچ فرمول به خصوصی برای اندازه‌گیری نقدشوندگی وجود ندارد. با این‌ حال سرمایه گذاران معمولاً از نسبت‌های نقد شوندگی برای مقایسه نقدشوندگی دو سهم استفاده می‌کنند.

نقدشوندگی در حسابداری

در حسابداری برای یک نهاد، مثل شخص یا یک شرکت، نقد شوندگی معیاری از توانایی آن‌ها در پرداخت بدهی ها با نزدیک شدن موعدشان است و این یعنی دسترسی به پول آن‌ها وقتی نیاز باشد.

تعداد زیادی از نسبت ها وجود دارد که نقد شوندگی در حسابداری را اندازه‌گیری می‌کند و از لحاظ نوع تعریف با “دارایی های نقدشونده” متفاوت است.

در حسابداری، نقد شوندگی میزان سهولتی که شخص یا شرکت می‌تواند با دارایی های نقد شونده موجود تعهدات مالی خود را برآورده کند اندازه‌گیری می‌نماید.

ویژگی‌های نقدشوندگی بالا

1. سهولت تسویه پذیری
2. نقدشوندگی بدون ضرر و افت ارزش
3. تبدیل دارایی به پول نقد در حداقل زمان ممکن

ویژگی های سهم هایی با نقدشوندگی بالا

1. میزان داد و ستد سهام در تعاملات تالار بالا باشد.
2. داد و ستد سهام در تلار معاملات متناوب باشد.
3. میزان تاثیرگذاری شرکتی که سهام آن را خریداری نموده ایم بر کل بازار قابل توجه باشد.
4. میزان سهام شناور آزاد در آن سهم بالا باشد.
5. شرکت ارائه دهنده سهم اطلاعات مالی شفافی ارائه دهد.

نقدشوندگی بازار (Market liquidity)

اگر خریدوفروش سهام در بازار از حجم بالایی برخوردار باشد به‌طوری‌که معاملات سهام در بازار تحت سلطه فروشنده نباشد، قیمتی که فروشنده به ازای هر سهم پیشنهاد می‌دهد یا قیمتی که فروشنده مایل به قبول آن است  تقریباً به هم نزدیک خواهند بود.

پس سرمایه گذاران مجبور نخواهند بود تا برای فروش سریع قید مقداری از پول خود را بزنند. وقتی اختلاف بین قیمت های پیشنهادی و درخواستی زیاد می‌شود، نقدشوندگی بازار از بین می‌رود. بازار املاک به‌صورت ذاتی نسبت به بازار سهام نقدشوندگی پایینی دارد.

نقدشوندگی بازار اصطلاحی در علم اقتصاد و سرمایه‌گذاری است که به توانایی و میزان آمادگی تبدیل به وجه نقد شدن یک دارایی اطلاق می‌شود. آن دارایی که از نقدشوندگی بالایی برخوردار است به آسانی می‌توان آن را در بازار فعال، معامله کرد و بر اساس قیمت‌های رایج، آن را به پول نقد یا پول نقد را به آن تبدیل کرد. 

رابطه نقدشوندگی و بازار کارا و ناکارا

تمام بازارهای دنیا نسبت به رخ دادن اتفاقات و انتشار اخبار مختلف، واکنش نشان می‌دهند. بازار کارا و ناکارا از معدود موضوعاتی است که در مورد آن اختلاف نظرات فراوانی وجود دارد. نقدشوندگی بازار تنها در همین مفاهیم ساده خلاصه نمی‌شود و با در کنار هم قرار گرفتن ویژگی‌های متفاوتی از معاملات به وجود می‌آید.

موضوع نقدشوندگی که در این مقاله نقطه محوری توجه ماست، یکی از مهم‌ترین عوامل کارا بودن یا نبودن بازارهای مالی است. بازارها با توجه به متغییر‌هایی مثل حجم سرمایه موجود در آن‌ها، نوع معامله‌گران که می‌توانند حرفه‌ای یا تازه‌کار باشند، شفافیت اطلاعات و همچنین ساختار خرد بازار، کارا یا ناکارا به حساب می‌آیند.

نظریه بازار کارا چیست؟

اصطلاح بازار کارا برای اولین بار توسط «فاما» به وجود آمد. در دهه ۶۰، با کشف تز «باشیلیه» توسط «ساموئلسون» یکی از برندگان جایزه نوبل، این مفهوم جان تازه‌ای گرفت. «بازار کارا بازاری است که از هزاران خریدار، فروشنده و سوداگر حرفه‌ای تشکیل شده است و کوچک‌ترین اطلاعات در آن به هدر نمی‌رود»

زمانی که یک بازار نسبت به این پیشامدها فورا عکس‌العمل نشان می‌دهد، بازار کارا خواهد بود. در این بازار، هیچ گونه فرصتی برای سو استفاده سفته بازان وجود نداشته و کسی نمی‌تواند با استفاده از اطلاعات خرید یا فروشی به نفع خود و به ضرر بازار انجام دهد.

از این مفهوم می‌توان نتیجه گرفت، هر گونه اطلاعاتی که از طریق تحلیل اطلاعات و پیش بینی، در مورد آینده یک دارایی به دست بیاید، در همان لحظه روی قیمت اثر گذاشته و اجازه تحلیل به سرمایه‌گذاران نخواهد داد. زمانی که نقدشوندگی پایین می‌آید، حتی اگر اخبار منتشر شده مثبت ارزیابی شده باشند، بازار توان عکس‌العمل سریع و به موقع را نداشته و منفی عمل خواهد کرد.

بازار ناکارا چیست؟

در بازارهای ناکارا نشت اطلاعاتی وجود دارد و عکس‌العمل بازار نسبت به پیشامدها کند و ضعیف است. این گونه بازارها عرصه را به روی سفته بازان و سو استفاده‌گران باز می‌گذارد. تا آن‌ها بتوانند به راحتی به اطلاعات درز کرده دست یافته، سریعا اقدام به خرید کرده و در زمان مناسب با قیمتی فرای ارزش دارایی خود را به فروش بگذارند.

ابزارهای مالی نقدشوندگی

در یک بازار کارا امکان نقدشوندگی همه انواع دارایی در کوتاه ترین زمان ممکن وجود دارد.

مهمترین ابزارهایی که نقدشوندگی از آن طریق صورت میگیرد به قرار زیر است:

1. صرافی ها، بورس ها ( Specialist companies)
2. معاملات اعتباری ( Margin trading)
3. معاملات دوطرفه (Two side transactions)

نقدشوندگی در بورس اوراق بهادار

نقدشوندگی سهام در بورس اوراق بهادار به این معنی است که شما هر زمان که به پول خود نیاز داشتید بتوانید سهام خود را بفروشید و آن را به پول نقد تبدیل کنید. بورس اوراق بهادار جزء بازارهای نقدشونده محسوب می شود، اما در همین بازار که شرکت های متعددی فعالیت می کنند باید از میان آن ها سهام های نقدشونده را انتخاب کنیم.

در بورس اوراق بهادار به دلیل وجود دامنه نوسان قیمت در هنگام افزایش تقاضا و رشد قیمت سهام ممکن است سهام شرکت در وضعیت صف خرید قرار گیرد، یا در زمان افزایش عرضه و کاهش شدید قیمت سهام شرکت در وضعیت  صف فروش قرار گیرد. میزان جابه جایی پول وضعیت نقدشوندگی سهام یک شرکت را مشخص می کند.

شما با بررسی میزان ارزش معاملات یک شرکت در دوره های زمانی مختلف، اعم از کوتاه مدت و بلند مدت می توانید نقدشوندگی سهام شرکت ها را مشخص کنید.

نتیجه گیری:

یک از گام های اولیه برای سرمایه گذاری در بازار بورس اوراق بهادار انتخاب سهام نقدشونده است. سهامداران باید به آن توجه نمایند تا کمتر درگیر صف خرید یا فروش شوند. زمانی که بازار ریزشی شدید را تجربه می کند و حد ضرر سهامدار فعال می شود بتواند در سریعترین زمان ممکن  فروش انجام شود.

نحوه تشخیص میزان نقدشوندگی سهام

همان‌طور که گفتیم نقدشوندگی یکی از اساسی‌ترین موضوعات در تصمیم‌گیری برای خرید سهام است؛ اما از چه طریق و چگونه تشخیص دهیم سهام مورد نظر تا چه میزان از خاصیت نقدشوندگی برخوردار است؟ آیا می‌توانیم در مواقعی که به شدت نیازمند وجه نقد هستیم، دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنیم؟

می‌توانیم در زمان لزوم به سهولت برای سهام خود فروشنده پیدا کرده و از سهم خارج شویم؟

برای پی بردن به پاسخ یکایک این سوالات کافیست از طریق سایت www.tsetmc.com ، نماد سهم مورد نظرمان را باز کنیم. اولین نکته‌ای که باید در تابلو سهم به آن توجه داشته باشید گزینه «میانگین حجم ماه» است. بالا بودن عدد «میانگین حجم ماه» نشان دهنده بالا بودن تعداد تراکنش‌های این سهم در ماه اخیر است.

علاوه بر بالا بودن «میانگین حجم ماه» شرایط خیلی بهتر خواهد شد، اگر عدد «حجم مبنا» نیز پایین باشد. معمولا شرکت‌هایی که حجم مبنای کمتری دارند، در زمانی که روند شرکت صعودی می‌شود، شتاب بیشتری خواهند گرفت. حجم مبنا در ایامی که روند شرکت نزولی است هم منطقی‌تر خواهد بود.

نحوه ثبت نام در سایت های مهم بورسی

مورد دیگری که باید در نظر گرفت «سهام شناور» یک شرکت هستند. اگر «سهام شناور» ۵% یا کمتر از این مقدار باشند، در زمان فروش کار را برای فروشنده راحت‌تر خواهند کرد. چرا که کمتر پیش می‌آید برای سهمی با «سهام شناور» بالا صف طولانی تشکیل شود. بازارگردان آخرین گزینه‌ مهمی است که باید از حضور آن‌ در شرکت مربوطه اطلاع داشته باشید.

شما می‌توانید از طریق سایتwww.tse.ir  ، لیست شرکت‌ها را مشاهده کرده و با جستجوی نماد سهم و شرکت مورد نظرتان، از حضور بازارگردان با خبر شوید.

«شبه پول» (Near-money) به دارایی‌هایی اشاره می‌کند که به صورت مستقیم به عنوان وسیله مبادله قابل استفاده و نقد نیستند اما می‌توان آن‌ها را به پول نقد یا سپرده‌های بانکی چک کشیدنی تبدیل کرد.
شبه پول شکلی از دارایی‌های پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آن به اندازه پول نیست.

به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کرده‌اید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبه‌پول است.

نقدینگی و تاثیر آن در اقتصاد

تا این‌جا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش پیدا می‌کند. از طرفی همیشه در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد.

اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمت‌ها در جامعه بالا می‌رود و برعکس.