معاملات اهرمی

معاملات اهرمی (Leverage Trading) یکی از مفاهیم مهم و پرکاربرد در بازارهای مالی، به‌ویژه در فارکس، بازار سهام، ارزهای دیجیتال و معاملات آتی است. این نوع معاملات به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با سرمایه‌ای بسیار کمتر از ارزش واقعی معامله، بتوانند در معاملات بزرگ‌تر شرکت کنند. استفاده از اهرم می‌تواند سودهای بسیار زیادی ایجاد کند، اما در عین حال، ریسک زیان نیز به شدت افزایش می‌یابد. در این مقاله، معاملات اهرمی به‌طور کامل بررسی می‌شود تا با مفهوم، مزایا، معایب، نحوه کارکرد و نکات مهم آن آشنا شوید.

معاملات اهرمی به فرآیندی گفته می‌شود که در آن معامله‌گر می‌تواند با استفاده از سرمایه‌ای که از کارگزار یا پلتفرم معاملاتی قرض گرفته است، حجم معاملاتی بزرگ‌تر از سرمایه واقعی خود انجام دهد. اهرم به‌صورت نسبت بیان می‌شود، مانند 1:10 یا 1:100.

به‌عنوان مثال:

• اگر شما با اهرم 1:10 معامله کنید، می‌توانید با سرمایه 1 میلیون تومان، معادل 10 میلیون تومان معامله کنید.
• در این حالت، 1 میلیون تومان سرمایه اولیه شما به‌عنوان “وجه تضمین” یا “مارجین” کنار گذاشته می‌شود و باقی سرمایه از کارگزار قرض گرفته می‌شود.

مفاهیم کلیدی در معاملات اهرمی

• مارجین (Margin): مارجین میزان سرمایه‌ای است که معامله‌گر باید به‌عنوان وثیقه برای استفاده از اهرم در حساب خود نگه دارد.
• اهرم (Leverage): اهرم نسبت سرمایه معامله‌گر به سرمایه قرض گرفته‌شده از کارگزار است.
• مارجین کال (Margin Call): زمانی که زیان معامله‌گر به حدی می‌رسد که موجودی حساب وی کمتر از کمینه مارجین موردنیاز شود، کارگزار از وی می‌خواهد وجه بیشتری واریز کند.
• لیکویید شدن (Liquidation) : اگر زیان معامله به حدی برسد که کل موجودی حساب مارجین معامله‌گر صفر شود، کارگزار معامله را به‌طور خودکار می‌بندد.
• حجم معامله (Position Size) : حجم کل معامله‌ای است که با استفاده از اهرم باز می‌کنید.

چگونه معاملات اهرمی کار می‌کند؟

مراحل اجرای یک معامله اهرمی:

1. انتخاب اهرم: معامله‌گر میزان اهرم را انتخاب می‌کند که معمولاً توسط کارگزار یا پلتفرم معاملاتی ارائه می‌شود.
2. تامین وجه تضمین (مارجین): معامله‌گر باید درصدی از کل ارزش معامله را به‌عنوان وثیقه یا مارجین به حساب معاملاتی خود واریز کند.
3. قرض گرفتن سرمایه اضافی: کارگزار یا پلتفرم معاملاتی، مبلغی که معادل ارزش کل معامله است را به معامله‌گر قرض می‌دهد.
4. باز کردن معامله: معامله‌گر با استفاده از سرمایه قرض گرفته‌شده، معامله‌ای را در بازار باز می‌کند.
5. محاسبه سود و زیان: سود یا زیان معامله براساس کل حجم معامله محاسبه می‌شود، نه فقط سرمایه اولیه معامله‌گر.

مثال ساده:

فرض کنید:

• شما 1 میلیون تومان سرمایه دارید.
• اهرم انتخابی شما 1:10 است.
• شما معامله‌ای به ارزش 10 میلیون تومان باز می‌کنید.

اگر نرخ دارایی 10 درصد افزایش یابد:

• سود شما 1 میلیون تومان (10 درصد از 10 میلیون تومان) خواهد بود.

اگر نرخ دارایی 10 درصد کاهش یابد:

• زیان شما 1 میلیون تومان خواهد بود که برابر با کل سرمایه اولیه شماست.

عوامل موثر بر انتخاب اهرم

• تحمل ریسک: هرچه تحمل ریسک شما بیشتر باشد، می‌توانید از اهرم بالاتری استفاده کنید.
• تجربه: معامله‌گران با تجربه معمولاً بهتر می‌توانند از اهرم استفاده کنند.
• وضعیت بازار: در بازارهای نوسانی، استفاده از اهرم ریسک بیشتری دارد.

انواع اهرم در بازارهای مالی

• اهرم در فارکس: بازار فارکس یکی از پرکاربردترین بازارها برای استفاده از اهرم است. اهرم در این بازار می‌تواند تا 1:500 نیز باشد.
• اهرم در بازار ارزهای دیجیتال: در بازار ارزهای دیجیتال، اهرم معمولاً توسط صرافی‌های معاملاتی ارائه می‌شود و ممکن است تا 1:125 نیز برسد.
• اهرم در معاملات آتی (Futures): در این نوع معاملات، اهرم معمولاً برای قراردادهای آتی کالاها، شاخص‌ها و سهام استفاده می‌شود.
• اهرم در بازار سهام: برخی کارگزاران در بازار سهام نیز اهرم ارائه می‌دهند، اما معمولاً میزان آن کمتر از بازار فارکس یا ارز دیجیتال است.

مزایای معاملات اهرمی

• افزایش قدرت خرید: اهرم به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با سرمایه کمتر، معاملات بزرگ‌تری انجام دهند و از فرصت‌های سودآوری بیشتر بهره‌مند شوند.
• پتانسیل سود بالا: با افزایش حجم معاملات، سود نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد. این ویژگی، معاملات اهرمی را به ابزاری جذاب برای معامله‌گران حرفه‌ای تبدیل کرده است.
• دسترسی به بازارهای بزرگ‌تر: اهرم به افراد امکان می‌دهد در بازارهای گوناگونی مانند فارکس، کالاها، سهام و ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، حتی اگر سرمایه اولیه محدودی داشته باشند.
• مدیریت سرمایه مؤثر: با استفاده از اهرم، معامله‌گران می‌توانند سرمایه خود را در معاملات گوناگون پخش کرده و ریسک خود را متنوع کنند.

معایب و ریسک‌های معاملات اهرمی

• افزایش زیان: همان‌طور که اهرم می‌تواند سود شما را افزایش دهد، زیان‌های شما را نیز چند برابر می‌کند. در صورت تغییرات ناگهانی نرخ، ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهید.
• ریسک مارجین کال (Margin Call): اگر زیان شما به حدی برسد که موجودی حساب مارجین شما کاهش یابد، کارگزار از شما می‌خواهد که وجه بیشتری به حساب خود واریز کنید. در غیر این صورت، معامله شما بسته خواهد شد.
• نیاز به دانش و تجربه بالا: معاملات اهرمی برای افراد مبتدی یا بدون تجربه مناسب نیست، زیرا ریسک‌های آن به‌سرعت می‌تواند باعث زیان‌های سنگین شود.
• هزینه‌های اضافی: کارگزاران معمولاً برای ارائه اهرم، کارمزد یا بهره (Funding Rate) دریافت می‌کنند. اگر معامله شما مدت زیادی باز بماند، این هزینه‌ها ممکن است به زیان شما اضافه شود.

صرافی‌های معاملات اهرمی از کجا سرمایه قرضی را تامین می‌کنند؟

در بازارهای سنتی، این سرمایه معمولاً توسط خود کارگزاری تامین می‌شود. اما در دنیای ارزهای دیجیتال، صرافی‌ها می‌توانند با همکاری دیگر کاربران، نقدینگی مورد نیاز برای معاملات اهرمی را فراهم کنند. یکی از روش‌های معمول برای تامین این نقدینگی، ایجاد استخرهای سرمایه‌گذاری است.

افرادی که می‌خواهند سرمایه خود را در صرافی نگه‌داری کنند، می‌توانند با ورود به این استخرها و قفل کردن سرمایه‌شان، سود کسب کنند. به این ترتیب، سرمایه آن‌ها برای تامین نیازهای تریدرهای اهرمی استفاده خواهد شد.

آن‌ها نگران از دست دادن سرمایه‌شان نخواهند بود، زیرا در معاملات اهرمی، صرافی اجازه نمی‌دهد که ضرر به میزان سرمایه قرضی برسد.

سود معاملات اهرمی را چطور حساب کنیم؟

معاملات شورت و لانگ از جمله معاملات اهرم‌دار به حساب می‌آیند. فرض کنید که می‌خواهیم یکی از این معاملات را انجام دهیم. چطور می‌شود سود آن را حساب کرد؟

فرض کنید یک پوزیشن لانگ برای بیت کوین به ارزش 10 هزار دلار با لوریج 10 باز کرده‌اید و وثیقه‌ای که گذاشته‌اید، 1000 دلار است. حالا اگر نرخ بیت کوین 30 درصد افزایش پیدا کند، شما 3000 دلار سود خواهید کرد. این در حالی است که اگر این پوزیشن را بدون اهرم باز کرده بودید، نهایتاً 300 دلار سود می‌کردید.

بازارهای مناسب برای معاملات اهرمی

1. بازار ارزهای دیجیتال: استفاده از اهرم در معاملات ارزهای دیجیتال یکی از کاربردهای رایج آن است. بسیاری از صرافی‌ها این امکان را فراهم کرده‌اند که سرمایه‌گذاران با استفاده از اهرم، معاملات کریپتویی خود را انجام دهند.
2. بورس اوراق بهادار: در بسیاری از بورس‌های اوراق بهادار، تریدرها می‌توانند از اهرم استفاده کرده و بهره‌وری بیشتری را در معاملات خود تجربه کنند. اما باید توجه داشت که در برخی بازارها ممکن است محدودیت‌هایی وجود داشته باشد.
3. فارکس: بازار ارز (فارکس) یکی از معدود بازارهایی است که به‌راحتی اجازه استفاده از اهرم را می‌دهد. این امکان به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد که با سرمایه‌ای کمتر، حجم معاملات بزرگ‌تری را مدیریت کنند.
4. بازارهای انرژی و کالا: در بازارهای انرژی و کالا نیز معمولاً امکان استفاده از اهرم وجود دارد.

این بازارها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که با مدیریت مناسب، از فرصت‌های بیشتری در معاملات بهره‌مند شوند.

تفاوت معاملات اهرمی و معاملات بدون اهرم چیست؟

معاملات اهرمی به تریدرها اجازه می‌دهند تا با استفاده از پول قرض گرفته‌شده، معاملات بزرگ‌تری انجام دهند. در این نوع معاملات، با سرمایه کمتر می‌توان به سود بیشتری دست یافت، اما ریسک بالاتری نیز وجود دارد. در مقابل، در معاملات بدون اهرم، تریدرها تنها از سرمایه خود برای انجام معامله استفاده می‌کنند. این نوع معاملات ریسک کمتری دارند و البته سود کمتری هم به همراه دارند.

میزان سرمایه مورد نیاز

• در معاملات اهرمی، تریدرها تنها بخشی از سرمایه مورد نیاز را تأمین می‌کنند، زیرا بقیه سرمایه از راه قرض تأمین می‌شود.
• در معاملات بدون اهرم، تریدرها باید کل سرمایه مورد نیاز برای معامله را فراهم کنند.

سود و ضرر احتمالی

• در معاملات اهرمی، میزان سود و ضرر احتمالی افزایش می‌یابد. برای مثال، اگر تریدری 10 هزار دلار سرمایه دارد و از اهرم 10 برابری استفاده کند، می‌تواند معامله‌ای به ارزش یک میلیون دلار انجام دهد. در صورت حرکت نرخ در جهت پیش‌بینی‌شده، سود او می‌تواند 10 برابر سرمایه اولیه باشد. اما اگر نرخ در جهت مخالف حرکت کند، ضرری معادل 10 برابر سرمایه اولیه متحمل می‌شود.
• در معاملات بدون اهرم، سود و ضرر محدود به سرمایه اولیه است و بنابراین تغییرات نرخ تأثیر کمتری بر روی سود و زیان دارند.

با توجه به این تفاوت‌ها، انتخاب بین معاملات اهرمی و بدون اهرم به میزان تحمل ریسک و استراتژی سرمایه‌گذاری هر فرد بستگی دارد.

نکات مهم برای استفاده از معاملات اهرمی

مدیریت ریسک

• از تعیین حد ضرر (Stop Loss) استفاده کنید تا زیان‌های احتمالی را محدود کنید.
• بیش از 1 تا 2 درصد سرمایه خود را در یک معامله به خطر نیندازید.

انتخاب اهرم مناسب

اهرم بالاتر به معنی ریسک بالاتر است. در آغاز، از اهرم‌های پایین‌تر استفاده کنید.

تحلیل بازار

قبل از باز کردن معامله، از تحلیل تکنیکال و بنیادی استفاده کنید تا تصمیمات دقیق‌تری بگیرید.

آگاهی از هزینه‌ها

هزینه‌های مرتبط با اهرم، از جمله کارمزد و نرخ بهره را بررسی کنید.

آزمایش استراتژی‌ها

ابتدا استراتژی خود را در حساب دمو (آزمایشی) امتحان کنید تا بدون ریسک واقعی، آن را ارزیابی کنید.

نتیجه گیری

معاملات اهرمی ابزاری قدرتمند برای افزایش سودآوری در بازارهای مالی است، اما استفاده نادرست از آن می‌تواند زیان‌های سنگینی به همراه داشته باشد. معامله‌گران باید پیش از ورود به این نوع معاملات، دانش کافی در زمینه تحلیل بازار و مدیریت ریسک کسب کنند. همچنین، انتخاب اهرم مناسب و محدود کردن ریسک در هر معامله از نکات کلیدی برای موفقیت در این نوع معاملات است.