در جستجوی حاشیه سود بالاتر یا مزیت رقابتی، شرکت ها می توانند تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش را برای شناسایی هر مرحله (یا پیوند) در زنجیره انجام دهند و به دنبال راه هایی برای بهبود آن باشند.

تحلیل زنجیره ارزش چیست؟

مایکل ای پورتر، استاد دانشکده بازرگانی هاروارد، با معرفی مفهوم زنجیره ارزش در کتاب مزیت رقابتی: ایجاد و پایداری عملکرد برتر در سال 1985 اعتبار دارد. او نوشت: «زنجیره ارزش یک شرکت را به فعالیت‌های مرتبط استراتژیک آن تفکیک می‌کند تا رفتار هزینه‌ها و منابع موجود و بالقوه تمایز را درک کند. یک شرکت با انجام این فعالیت های مهم استراتژیک ارزان تر یا بهتر از رقبای خود مزیت رقابتی به دست می آورد.

تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش فرآیند شناسایی هر یک از این فعالیت ها، تعیین هزینه ها و ارزش ارائه شده آن ها و سپس جستجوی راه هایی برای بهینه سازی آنها مطابق با استراتژی کلی شرکت است. همانطور که مدرسه بازرگانی هاروارد بیان می کند، این فرآیند “مدیران را وادار می کند تا هر فعالیت را نه تنها به عنوان یک هزینه، بلکه به عنوان مرحله ای که باید مقداری افزایش ارزش به محصول یا خدمات نهایی اضافه کند” در نظر بگیرند و ببینند.

نمونه ای از فعالیت های زنجیره ارزش

یک شرکت مدیریت دارایی را در نظر بگیرید . زنجیره ارزش آن ممکن است شامل انواع فعالیت های زیر باشد:

فعالیت های اولیه

• سرمایه گذاری: تیم سرمایه گذاری (مدیران پورتفولیو، تحلیل گران) وظیفه اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری را بر عهده دارند.
• عملیات و معاملات:  تیم های عملیات و معاملات وظیفه دارند اطمینان حاصل کنند که سرمایه گذاری ها در راستای اهداف مشتریان است و معاملات با بهترین قیمت اجرا انجام می شود.
• بازاریابی و فروش:  مسئول تامین مشتریان اضافی برای شرکت است.
• خدمات (مدیریت ارتباط با مشتری):  مسئول ارائه تمام نقاط تماس به مشتریان فعلی است.

فعالیت های ثانویه (یا حمایتی)

• فناوری: برای اجرای روان عملیات
• منابع انسانی: برای یافتن و حفظ استعداد برای شرکت.
• زیرساخت های دیگر:  این شامل وکلا و مدیران ریسک است که اطمینان می دهند که شرکت در چارچوب مقررات تعیین شده توسط SEC عمل می کند.

این ممکن است فقط یک لیست جزئی باشد. به قول پورتر، ” هر کاری که یک شرکت انجام می دهد باید در یک فعالیت اولیه یا پشتیبانی باشد.”

چگونه تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش را انجام می دهید؟

برای انجام تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش یک کسب و کار باید هر بخش از فرآیند تولید خود را شناسایی کند، مراحلی را که می توان حذف کرد و سایر پیشرفت های احتمالی را یادداشت کرد. این به شرکت‌ها کمک می‌کند تا تعیین کنند بهترین ارزش برای مشتریان کجاست و ارزش ذکر شده را گسترش یا بهبود بخشند، که در نتیجه باعث صرفه‌جویی در هزینه یا افزایش تولید می‌شود. در پایان این فرآیند، مشتریان از محصولات باکیفیت با هزینه کمتر لذت می برند، که باعث می شود شما را نسبت به رقبایتان انتخاب کنند.

دو رویکرد برای تحلیل زنجیره ارزش وجود دارد: مزیت هزینه و مزیت تمایز. اینها لنزهایی هستند که از طریق آنها باید تجارت خود را تجزیه و تحلیل کنید.

مزیت هزینه

پس از شناسایی فعالیت های اصلی و پشتیبانی، کسب و کارها باید محرک های هزینه را برای هر فعالیت تعیین کنند. محرک هزینه چیزی است که بر هزینه یک فعالیت یا فرآیند تأثیر می گذارد، مانند موارد زیر:

• ساعات کاری
• استفاده و راه اندازی ماشین
• نرخ دستمزد
• مواد مورد استفاده در ساخت محصولات
• حمل دریایی

کسب‌وکار شما باید پیوندهای بین فعالیت‌ها را شناسایی کند و درک کند که اگر هزینه‌ها در یک زمینه کاهش یابد، می‌تواند در حوزه دیگر کاهش یابد. سپس می توانید فرصت هایی را برای کاهش هزینه های کلی شناسایی کنید.

مزیت تمایز

در اینجا شناسایی فعالیت هایی که بیشترین ارزش را برای مشتریان ایجاد می کنند، اولویت دارد. چه فعالیت هایی کسب و کار شما را متمایز می کند و بیشترین ارزش را ارائه می دهد؟ این فعالیت ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• استفاده از استراتژی های بازاریابی نسبی
• آشنایی با محصولات و سیستم ها
• پاسخگویی سریعتر به تلفن ها
• برآورده کردن انتظارات مشتری

گام بعدی ارزیابی این استراتژی ها برای بهبود ارزش ارائه شده است. به عنوان مثال، ممکن است روی خدمات مشتری تمرکز کنید، گزینه‌های سفارشی کردن محصولات یا خدمات را افزایش دهید، مشوق‌ها را ارائه دهید یا ویژگی‌های محصول را اضافه کنید. در نظر بگیرید که کدام یک از این فعالیت‌های منحصربه‌فرد را می‌توان در درازمدت حفظ کرد و کدام یک بیشترین ارزش را دارند.

نتیجه

تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش می تواند به شرکت ها کمک کند تا راه هایی را برای ایجاد و ارائه محصولات و خدماتی که به دلیل کیفیت برتر یا هزینه کمتر، مزیت رقابتی در بازار ایجاد می کنند، شناسایی کنند. انجام تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش می تواند مدیریت را بر روی فعالیت هایی متمرکز کند که با استراتژی رقابتی کلی شرکت، بیشترین ارزش را ایجاد می کنند و به هدایت محصولات و خدمات آینده کمک می کند. مزیت دیگر این است که تجزیه و تحلیل می تواند توجه را به فعالیت های پشتیبانی جلب کند که گاهی اوقات در ارزش افزوده نادیده گرفته می شوند.