آپشن‌های خارج از پول Out of the Money

آپشن‌ها (Options) قراردادهای مالی مشتقه‌ای هستند که به خریدار حق (نه تعهد) می‌دهند تا دارایی پایه (مانند سهام، شاخص، یا کالا) را در قیمتی مشخص (Strike Price) و تا تاریخ انقضا (Expiration Date) خریداری کند (Call Option) یا بفروشد (Put Option).

آپشن‌ها بر اساس رابطه بین قیمت فعلی دارایی پایه و قیمت اعمال (Strike Price) به سه دسته تقسیم می‌شوند: در پول (In the Money)، در قیمت اعمال (At the Money)، و خارج از پول (Out of the Money).

آپشن خارج از پول به آپشنی گفته می‌شود که در صورت اجرای فوری آن، هیچ ارزش ذاتی (Intrinsic Value) نداشته باشد، زیرا قیمت فعلی دارایی پایه برای خریدار آپشن سودآور نیست. به عبارت دیگر:

• برای آپشن خرید (Call Option): قیمت فعلی دارایی پایه (S) کمتر از قیمت اعمال (K) است: ( S < K ).
• برای آپشن فروش (Put Option): قیمت فعلی دارایی پایه بیشتر از قیمت اعمال است: ( S > K ).

مثال:

اگر سهام شرکت XYZ با قیمت 100 دلار معامله می‌شود:

• یک آپشن خرید (Call) با قیمت اعمال 110 دلار یک آپشن OTM است، زیرا قیمت فعلی سهام کمتر از قیمت اعمال است.
• یک آپشن فروش (Put) با قیمت اعمال 90 دلار نیز OTM است، زیرا قیمت فعلی سهام بیشتر از قیمت اعمال است.

ارزش یک آپشن OTM تنها از ارزش زمانی (Time Value) تشکیل شده است، زیرا ارزش ذاتی آن صفر است. ارزش زمانی به عواملی مانند زمان باقی‌مانده تا انقضا، نوسان ضمنی (Implied Volatility)، و انتظارات بازار بستگی دارد.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

ویژگی‌های آپشن‌های OTM

• عدم وجود ارزش ذاتی: همانطور که گفته شد، آپشن‌های OTM در صورت اعمال فوری هیچ سودی به خریدار نمی‌دهند.
• پرمیوم پایین‌تر: به دلیل عدم وجود ارزش ذاتی و احتمال کمتر برای “در سود” شدن در آینده، پرمیوم (قیمت) آپشن‌های OTM معمولاً به طور قابل توجهی کمتر از آپشن‌های ATM یا ITM است. این ویژگی آن‌ها را برای معامله‌گرانی با سرمایه کمتر جذاب می‌کند.
• حساسیت بالا به نوسان ضمنی (Implied Volatility – IV): آپشن‌های OTM به دلیل اینکه ارزش آن‌ها عمدتاً از ارزش زمانی و نوسان تشکیل شده است، به تغییرات نوسان ضمنی حساسیت بسیار بالایی دارند. یک افزایش کوچک در IV می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه پرمیوم آن‌ها شود و بالعکس.
• حساسیت بالا به زمان (Time Decay – Theta): ارزش زمانی آپشن‌های OTM با نزدیک شدن به تاریخ سررسید به سرعت از بین می‌رود (پدیده تتا دکی). این به ضرر خریدار آپشن OTM و به نفع فروشنده آن است.
• دلتا (Delta) پایین: دلتا در آپشن‌های OTM نزدیک به صفر است. این بدان معناست که با تغییر قیمت دارایی پایه، پرمیوم آپشن OTM کمتر از آپشن‌های ATM یا ITM تغییر می‌کند. هرچه آپشن عمیق‌تر OTM باشد، دلتای آن به صفر نزدیک‌تر است.
• احتمال بالای انقضا بدون ارزش: اکثر آپشن‌های OTM بدون ارزش منقضی می‌شوند، زیرا قیمت دارایی پایه تا تاریخ سررسید به اندازه کافی حرکت نمی‌کند تا آن‌ها را “در سود” کند.

کاربردهای آپشن‌های خارج از پول

آپشن‌های OTM به دلیل هزینه پایین و اهرم مالی بالا در استراتژی‌های مختلف استفاده می‌شوند:

• سفته‌بازی (Speculation): معامله‌گرانی که انتظار حرکت شدید قیمت در جهت مطلوب دارند، OTM آپشن‌ها را خریداری می‌کنند. مثال: اگر انتظار دارید سهام XYZ از 100 دلار به 120 دلار برسد، خرید یک Call OTM با قیمت اعمال 110 دلار می‌تواند سود بالایی با هزینه کم ایجاد کند.
• هجینگ (Hedging): OTM آپشن‌ها به عنوان بیمه‌نامه برای محافظت از پورتفوی استفاده می‌شوند، زیرا هزینه کمتری دارند. مثال: خرید یک Put OTM برای محافظت از سهام در برابر افت قیمت.
• استراتژی‌های ترکیبی: در استراتژی‌هایی مانند Iron Condor، Straddle، یا Strangle، آپشن‌های OTM برای کاهش هزینه و ایجاد محدوده سود استفاده می‌شوند.
• مدیریت ریسک در فروش آپشن: فروشندگان آپشن ممکن است OTM آپشن‌ها را بفروشند، زیرا احتمال انقضای بدون ارزش آن‌ها بالاست و پرمیوم دریافتی به عنوان سود حفظ می‌شود.

کاربرد آپشن‌های خارج از پول (OTM) در استراتژی‌های معاملاتی

با وجود ریسک‌های مرتبط، آپشن‌های OTM به دلیل ویژگی‌های خاص خود، در بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی پیشرفته به کار می‌روند:

1. برای خریداران (با دیدگاه اهرمی و پرریسک)

   • خرید اختیار خرید OTM (Long OTM Call): زمانی که معامله‌گر انتظار یک حرکت صعودی بزرگ و سریع در قیمت دارایی پایه را دارد. به دلیل پرمیوم پایین، می‌تواند با سرمایه کمتر موقعیت بزرگتری بگیرد و از اهرم بالا استفاده کند. (مثال: انتظار یک خبر بسیار خوب برای یک شرکت).
   • خرید اختیار فروش OTM (Long OTM Put): زمانی که معامله‌گر انتظار یک حرکت نزولی بزرگ و سریع در قیمت دارایی پایه را دارد. (مثال: انتظار یک خبر بسیار بد برای یک شرکت).
   • استرادل خرید (Long Straddle) یا استرانگل خرید (Long Strangle): این استراتژی‌ها شامل خرید همزمان اختیار خرید و فروش OTM (در استرانگل) یا ATM (در استرادل) هستند. هدف از این استراتژی‌ها، کسب سود از یک حرکت بزرگ در قیمت دارایی پایه، بدون توجه به جهت آن، به خصوص زمانی که نوسان ضمنی پایین است.

2. برای فروشندگان (با دیدگاه محافظه‌کارانه و درآمدزا):

   • فروش اختیار خرید پوششی (Covered Call): یکی از محبوب‌ترین استراتژی‌ها. معامله‌گری که سهام یک شرکت را در پورتفوی خود دارد، یک اختیار خرید OTM روی آن سهام می‌فروشد تا از پرمیوم دریافتی به عنوان درآمد اضافی استفاده کند و در صورت عدم افزایش شدید قیمت، سهام خود را نیز حفظ کند.
   • فروش اختیار فروش پوششی (Cash-Secured Put): در این استراتژی، معامله‌گر یک اختیار فروش OTM را می‌فروشد و به ازای آن وجه نقد کافی برای خرید سهام در قیمت اعمال (در صورت لزوم) را در حساب خود نگه می‌دارد. هدف، کسب پرمیوم و احتمالاً خرید سهام با قیمتی پایین‌تر از بازار در صورت افت قیمت است.
   • استراتژی‌های اسپرد اعتباری (Credit Spreads): مانند Bull Put Spread یا Bear Call Spread. در این استراتژی‌ها، معامله‌گر یک آپشن OTM را می‌فروشد و همزمان یک آپشن OTM دیگر با قیمت اعمال دورتر را برای پوشش ریسک خریداری می‌کند. هدف، کسب پرمیوم خالص با ریسک محدود است.
   • آیرون کاندور (Iron Condor): یک استراتژی پیچیده‌تر که شامل فروش همزمان یک اسپرد Call OTM و یک اسپرد Put OTM است. هدف، کسب درآمد از بازار خنثی با ریسک و سود تعریف شده است. فروشنده Iron Condor امیدوار است که قیمت دارایی پایه در محدوده بین دو قیمت اعمال داخلی (Short Strikes) باقی بماند تا تمام آپشن‌ها بدون ارزش منقضی شوند.

ارزش‌گذاری آپشن‌های OTM

ارزش یک آپشن از دو بخش تشکیل شده است:

• ارزش ذاتی (Intrinsic Value): تفاوت بین قیمت فعلی دارایی و قیمت اعمال (برای OTM صفر است).
• ارزش زمانی (Time Value): ارزشی که به زمان باقی‌مانده تا انقضا، نوسانات مورد انتظار، و عوامل دیگر بستگی دارد.

برای آپشن‌های OTM، کل پرمیوم برابر با ارزش زمانی است. این ارزش به عوامل زیر بستگی دارد:

• نوسان ضمنی (Implied Volatility): افزایش IV باعث افزایش پرمیوم OTM می‌شود، زیرا احتمال رسیدن قیمت به قیمت اعمال افزایش می‌یابد.
• زمان تا انقضا: هرچه زمان بیشتری باقی باشد، ارزش زمانی بالاتر است.
• نرخ بهره بدون ریسک: تأثیر جزئی بر ارزش زمانی دارد.
• فاصله از قیمت اعمال: هرچه قیمت اعمال دورتر از قیمت فعلی باشد، پرمیوم کمتر است.

دلایل استفاده از آپشن‌های OTM

• هزینه پایین ورود: چون فاقد ارزش ذاتی هستند، قیمت آن‌ها پایین‌تر است و سرمایه‌گذاری اولیه کمتری نیاز دارند.
• سودهای انفجاری بالقوه: اگر بازار به‌شدت به نفع معامله‌گر حرکت کند، یک آپشن OTM می‌تواند به ITM تبدیل شده و چندین برابر قیمت اولیه‌اش سود ایجاد کند.
• استفاده در استراتژی‌های ترکیبی: بسیاری از استراتژی‌های پوشش ریسک (هجینگ) یا نوسان‌گیری مانند Iron Condor، Strangle، و Butterfly از آپشن‌های OTM استفاده می‌کنند.
• پوشش ریسک با هزینه پایین: سرمایه‌گذاران ممکن است برای محافظت از پورتفوی خود در برابر حرکت شدید بازار، آپشن‌های OTM را به‌عنوان بیمه ارزان‌قیمت خریداری کنند.

انواع قراردادهای آپشن و مفهوم «پول» در آن‌ها

در معاملات آپشن، دو نوع اصلی قرارداد وجود دارد:

1. Call Option (اختیار خرید): به دارنده حق می‌دهد یک دارایی را در یک قیمت مشخص (قیمت اعمال) تا تاریخ معینی خریداری کند.
2. Put Option (اختیار فروش): به دارنده حق می‌دهد یک دارایی را در قیمت مشخصی تا تاریخ سررسید بفروشد.

در هر یک از این دو نوع قرارداد، موقعیت “داخل از پول” (In the Money – ITM)، “سر به سر” (At the Money – ATM)، و “خارج از پول” (Out of the Money – OTM) تعریف می‌شود.

مثال عددی 

فرض کنید قیمت سهم شرکت الف برابر با ۵۰۰۰ تومان است.

• اختیار خرید (Call) با قیمت اعمال ۵۸۰۰ تومان → خارج از پول (OTM)
• اختیار فروش (Put) با قیمت اعمال ۴۰۰۰ تومان → خارج از پول (OTM)

در هر دو حالت، اعمال قرارداد باعث ضرر می‌شود، پس این آپشن‌ها فعلاً خارج از پول هستند.

مثال عملی

فرض کنید سهام شرکت ABC با قیمت 50 دلار معامله می‌شود. شما انتظار دارید قیمت سهام در یک ماه آینده به 60 دلار برسد. بنابراین، یک آپشن خرید (Call) OTM با مشخصات زیر خریداری می‌کنید:

• قیمت اعمال: 55 دلار
• پرمیوم: 1 دلار (100 دلار برای یک قرارداد 100 سهمی)
• تاریخ انقضا: یک ماه

سناریوها:

قیمت سهام به 60 دلار می‌رسد:

• ارزش ذاتی آپشن: ( 60 – 55 = 5 ) دلار.
• سود شما: ( (5 – 1) \times 100 = 400 ) دلار.

قیمت سهام در 50 دلار باقی می‌ماند:

• آپشن بدون ارزش منقضی می‌شود.
• ضرر شما: پرمیوم پرداختی (100 دلار).

قیمت سهام به 45 دلار کاهش می‌یابد:

آپشن بدون ارزش منقضی می‌شود.

ضرر شما: 100 دلار.

حالا فرض کنید یک Put OTM با قیمت اعمال 45 دلار و پرمیوم 0.8 دلار می‌خرید، انتظار افت قیمت دارید:

• اگر قیمت به 40 دلار برسد، سود شما: ( (45 – 40 – 0.8) \times 100 = 420 ) دلار.
• اگر قیمت به 50 دلار یا بالاتر بماند، ضرر شما: 80 دلار (پرمیوم).

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

مزایا و معایب معامله آپشن‌های خارج از پول (OTM)

مزایا:

• هزینه اولیه پایین: پرمیوم پایین‌تر OTM ها به معامله‌گران اجازه می‌دهد با سرمایه کمتری وارد معاملات شوند و در صورت خرید، حداکثر زیان آن‌ها محدود به همین پرمیوم پایین است.
• اهرم بالا (برای خریداران): از آنجا که پرمیوم OTM ها پایین است، درصد تغییرات قیمت آن‌ها نسبت به تغییرات قیمت دارایی پایه می‌تواند بسیار بالا باشد. یک حرکت کوچک در دارایی پایه می‌تواند سود درصد بالایی را برای خریدار OTM به ارمغان آورد.
• پتانسیل سود بالا (برای خریداران): در صورت وقوع یک حرکت قوی و ناگهانی در جهت مطلوب، آپشن OTM می‌تواند به سرعت “در سود” شود و سودهای چند صد درصدی را به ارمغان آورد.
• کسب درآمد (برای فروشندگان): فروشندگان آپشن‌های OTM (به خصوص در استراتژی‌هایی مانند Covered Call یا Iron Condor) می‌توانند از کاهش ارزش زمانی و انقضا بدون ارزش آن‌ها، پرمیوم دریافتی را به عنوان سود حفظ کنند.

معایب:

• احتمال پایین سود (برای خریداران): به دلیل اینکه آپشن‌های OTM فقط ارزش زمانی دارند، احتمال اینکه تا سررسید “در سود” شوند و برای خریدار سودآور باشند، نسبتاً کم است.
• حساسیت شدید به زمان (Time Decay): این بزرگترین دشمن خریدار OTM است. هر روز که می‌گذرد و قیمت دارایی پایه حرکت نمی‌کند، ارزش آپشن OTM کاهش می‌یابد.
• خطر از دست دادن کل سرمایه (برای خریداران): اگر قیمت دارایی پایه تا سررسید به اندازه کافی حرکت نکند یا در جهت اشتباه حرکت کند، آپشن OTM بدون ارزش منقضی می‌شود و خریدار تمام پرمیوم پرداختی را از دست می‌دهد.
• ریسک نامحدود (برای فروشندگان بدون پوشش): در صورت فروش آپشن OTM بدون پوشش (Uncovered یا Naked Option)، پتانسیل زیان برای فروشنده نظری نامحدود است، اگر قیمت دارایی پایه به شدت در جهت نامطلوب حرکت کند.

استراتژی‌های معاملاتی با آپشن‌های OTM

خرید Call/Put OTM (جهت‌گیری قوی)

• مناسب برای: پیش‌بینی حرکات بزرگ قیمت (مثل قبل از اخبار مهم).
• ریسک: احتمال بالای از دست رفتن کل سرمایه.

فروش Call/Put OTM (درآمدزایی)

• مثال: فروش ناخالص (Naked) یا پوشش‌شده (Covered).
• ریسک: ضرر نامحدود در صورت حرکت شدید قیمت.

استراتژی‌های ترکیبی (مثل Vertical Spreads)

• مثال: Bull Call Spread (خرید Call ITM + فروش Call OTM).
• هدف: کاهش هزینه معامله و محدود کردن ریسک.

چه زمانی OTM می‌تواند سودآور شود؟

اگر قیمت سهم به‌سرعت رشد کند و به بیش از قیمت اعمال برسد (مثلاً سهم ۵۰۰۰ تومانی به ۶۰۰۰ تومان برسد)، آپشن Call با قیمت اعمال ۵۸۰۰ تومان از OTM به ITM تبدیل می‌شود. در این حالت، آپشن قبلاً ارزان، اکنون سودآور خواهد بود.

ریسک‌های معاملات OTM

• ریسک بالای از بین رفتن سرمایه: اگر قیمت دارایی پایه تغییر نکند، آپشن OTM در زمان سررسید بی‌ارزش منقضی خواهد شد.
• نیاز به پیش‌بینی دقیق زمان و جهت بازار: سودآوری تنها در صورتی حاصل می‌شود که حرکت بازار هم از نظر جهت و هم از نظر سرعت به نفع معامله‌گر باشد.
• وسوسه سود بالا می‌تواند منجر به تصمیمات هیجانی شود.

تأثیر نوسان ضمنی (Implied Volatility) بر OTM

آپشن‌های OTM به شدت به نوسان ضمنی حساس هستند:

• افزایش IV: پرمیوم OTM افزایش می‌یابد، زیرا بازار انتظار نوسانات بیشتری دارد.
• کاهش IV: پرمیوم کاهش می‌یابد، که می‌تواند برای خریداران OTM زیان‌آور باشد. این ویژگی باعث می‌شود OTM آپشن‌ها در دوره‌های با نوسان بالا (مانند قبل از گزارش‌های مالی) جذاب‌تر شوند.

نکات کلیدی برای معامله‌گران

• تحلیل بازار: قبل از خرید OTM، تحلیل تکنیکال و بنیادی انجام دهید تا احتمال حرکت قیمت به نفع شما را ارزیابی کنید.
• مدیریت زمان: OTM آپشن‌ها به دلیل کاهش ارزش زمانی (Theta Decay) در نزدیکی انقضا به سرعت ارزش خود را از دست می‌دهند.
• انتخاب قیمت اعمال: فاصله قیمت اعمال از قیمت فعلی باید با انتظارات شما از حرکت قیمت هماهنگ باشد.
• نظارت بر IV: تغییرات در نوسان ضمنی می‌تواند تأثیر زیادی بر سودآوری داشته باشد.
• استراتژی‌های ترکیبی: از OTM در استراتژی‌هایی مانند Spread یا Strangle برای کاهش ریسک استفاده کنید.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

تفاوت بین آپشن‌های ITM، ATM و OTM

جمع‌بندی

آپشن‌های خارج از پول (OTM) بخش جدایی‌ناپذیری از دنیای معاملات آپشن هستند. در حالی که از نظر ارزش ذاتی “بی‌ارزش” هستند، اما به دلیل پرمیوم پایین و اهرم بالا، پتانسیل‌های منحصربه‌فردی را برای معامله‌گران فراهم می‌کنند. برای خریداران، OTM ها می‌توانند فرصتی برای سودهای بزرگ با سرمایه اولیه کم باشند، مشروط بر اینکه بازار به شدت و سریعاً در جهت مطلوب حرکت کند. برای فروشندگان، OTM ها ابزاری عالی برای کسب درآمد از بازار خنثی یا کاهشی با ریسک مدیریت شده (در صورت پوشش) هستند.

مانند هر ابزار مالی دیگری، موفقیت در معامله آپشن‌های OTM نیازمند دانش عمیق، تحلیل دقیق بازار، و رعایت دقیق اصول مدیریت ریسک است. درک کامل از ارزش زمانی، نوسان ضمنی، و دلتا برای استفاده مؤثر از این نوع آپشن‌ها ضروری است.

سوالات متداول

1. آپشن خارج از پول (OTM) دقیقاً به چه معناست؟

آپشن OTM به قراردادی گفته می‌شود که در حال حاضر فاقد ارزش ذاتی است و اگر همین حالا اعمال شود، هیچ سودی برای دارنده نخواهد داشت.

2. چه زمانی یک Call Option خارج از پول محسوب می‌شود؟

وقتی قیمت اعمال بالاتر از قیمت فعلی دارایی پایه باشد. مثلاً قیمت سهم ۱۰۰ هزار تومان است و قیمت اعمال ۱۲۰ هزار تومان باشد.

3. چه زمانی یک Put Option خارج از پول محسوب می‌شود؟

وقتی قیمت اعمال پایین‌تر از قیمت فعلی دارایی پایه باشد. مثلاً قیمت سهم ۱۰۰ هزار تومان و قیمت اعمال اختیار فروش ۸۰ هزار تومان باشد.

4. آیا آپشن‌های OTM بی‌ارزش هستند؟

خیر. گرچه این آپشن‌ها در لحظه ارزش ذاتی ندارند، اما ممکن است دارای ارزش زمانی باشند و در آینده با حرکت بازار به سود برسند.

5. چرا برخی معامله‌گران آپشن OTM را ترجیح می‌دهند؟

چون قیمت پایین‌تری دارند و در صورت حرکت شدید قیمت دارایی پایه، بازدهی انفجاری ممکن است ایجاد کنند. مخصوصاً برای معاملات پرریسک یا استراتژی‌های ترکیبی.

6. آیا می‌توان از آپشن OTM برای پوشش ریسک استفاده کرد؟

بله، برخی سرمایه‌گذاران از آپشن‌های OTM برای هج کردن پورتفوی با هزینه کم استفاده می‌کنند، مثلاً با خرید یک Put OTM در برابر سقوط بازار.

7. چه تفاوتی بین ITM، ATM و OTM وجود دارد؟

• ITM: داخل از پول؛ دارای ارزش ذاتی.
• ATM: سر به سر؛ قیمت اعمال نزدیک به قیمت بازار.
• OTM: خارج از پول؛ فاقد ارزش ذاتی ولی دارای ارزش زمانی.

8. آیا آپشن OTM می‌تواند به ITM تبدیل شود؟

بله. اگر قیمت بازار به نفع دارنده حرکت کند، آپشن OTM می‌تواند وارد محدوده ITM شود و ارزش ذاتی پیدا کند.

9. چه ریسکی در خرید آپشن‌های خارج از پول وجود دارد؟

ریسک اصلی این است که اگر بازار به اندازه کافی حرکت نکند، آپشن در سررسید بی‌ارزش منقضی می‌شود و کل سرمایه از دست می‌رود.

10. آیا برای استفاده از آپشن‌های OTM تجربه نیاز است؟

بله. چون این نوع معاملات نوسانی، پرریسک و نیازمند تحلیل دقیق بازار، نوسان ضمنی و زمان‌بندی مناسب هستند، برای معامله‌گران تازه‌کار توصیه نمی‌شود مگر در استراتژی‌های کنترل‌شده.