کد سهامداری یا کد بورسی

کد سهامداری سجام چیست؟

کد سهامداری سجام همان کد بورسی صادرشده پس از ثبت‌نام و تأیید اطلاعات در سامانه سجام است. هنگامی‌که فرد در سامانه سجام ثبت‌نام می‌کند و فرآیند احراز هویت خود را تکمیل می‌نماید، اطلاعاتش در بانک داده‌ی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ثبت می‌شود. پس از آن، یک کد یکتای بورسی برای او صادر می‌شود که به‌اصطلاح “کد سهامداری سجام” نام دارد.

در واقع، این کد همان کدی است که به واسطه سجام معتبر و رسمی شده است و به فرد اجازه می‌دهد در تمام نهادهای مالی بازار سرمایه ایران بدون نیاز به احراز هویت مجدد فعالیت کند.

ساختار و ماهیت کد بورسی

کد بورسی عموماً از ترکیبی از سه حرف فارسی و پنج عدد تشکیل شده است. گاهی اوقات این سه حرف فارسی از سه حرف ابتدایی نام خانوادگی فرد انتخاب می‌شود، اما این یک قانون ثابت و الزامی نیست و صرفاً برای راحتی در شناسایی ممکن است اتفاق بیفتد.

• مثال: کدی مانند “الف ب ج ۱۲۳۴۵” یک نمونه ساختار کد بورسی است.

کد بورسی برای هر شخص تنها یک بار صادر می‌شود و تا زمانی که فرد در بازار سرمایه فعال باشد، معتبر و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اهمیت کد بورسی

کد بورسی شبیه به یک شماره شناسایی در بازار سرمایه است. از طریق این کد، سامانه‌های معاملاتی اطلاعات شخصی و مالی سرمایه‌گذاران را ثبت و مدیریت می‌کنند. داشتن کد بورسی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا:

• امکان شناسایی هر فرد یا نهاد در معاملات بورس را فراهم می‌کند.
• شفافیت و امنیت معاملات در بازار سرمایه را تضمین می‌کند.
• دسترسی سرمایه‌گذاران به بازارهای مالی را ممکن می‌سازد.

کاربرد کد سهامداری سجام

کد سهامداری سجام مانند کلید ورود به تمام خدمات بازار سرمایه است. مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:

1. خرید و فروش سهام در بورس و فرابورس: بدون داشتن این کد، افتتاح حساب در کارگزاری و معامله سهام ممکن نیست.
2. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری: برای ثبت‌نام در صندوق‌های سهامی، درآمد ثابت یا مختلط نیاز به کد سجامی دارید.
3. شرکت در افزایش سرمایه‌ها و مجامع شرکت‌ها: سود تقسیمی شرکت‌ها (DPS) و حق‌تقدم‌ها از طریق این کد به حساب شما واریز می‌شود.
4. یکپارچه‌سازی اطلاعات بانکی و هویتی: تمام نهادهای مالی از طریق سجام به اطلاعات شما دسترسی دارند و دیگر نیازی به ارائه مدارک مجدد نیست.
5. دریافت سود مجامع از طریق شماره شبا ثبت‌شده در سجام: از سال ۱۳۹۹ به بعد، بیشتر شرکت‌ها سود سهام را مستقیماً به حساب بانکی ثبت‌شده در سجام واریز می‌کنند.

انواع کد سهامداری 

1. سهامدار حقیقی یا خرد : هر یک از ما که به طور مجزا سهام یک شرکت را خریداری می کنیم یک سهامدار حقیقی هستیم و بنابر تعریف پایین کد سهامداری ما متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی مان بعلاوه یک کد ۵ رقمی است.
2. سهامدار حقوقی : وقتی افراد یک موسسه یا شرکت و یا… یک مجموعه ای مستقل تشکیل دهند و در بازار معامله کنند سهامدار عمده هستند.

مدارک لازم برای دریافت کد بورسی

برای ورود به بازار سرمایه و انجام معاملات سهام، هر شخص باید «کد بورسی» داشته باشد. دریافت این کد برای اشخاص حقیقی (افراد عادی) و اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات) ممکن است، اما مدارک مورد نیاز هر گروه متفاوت است. اگر مراحل را به‌صورت غیرحضوری انجام می‌دهید، باید نسخه‌ی اسکن‌شده‌ی مدارک را در اختیار داشته باشید.

مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقیقی

افراد حقیقی برای دریافت کد بورسی باید مدارک زیر را ارائه کنند:

• اصل شناسنامه به همراه تصویر تمام صفحات آن
• اصل کارت ملی و تصویر دو طرف کارت
• اطلاعات تماس و شغلی شامل آدرس محل سکونت و محل کار، کد پستی، شماره تلفن ثابت و همراه
• اطلاعات حساب بانکی شامل شماره حساب، شماره شبا، نام بانک، نام و کد شعبه

نکته: شماره همراه و حساب بانکی باید به نام شخص متقاضی باشد. همچنین حساب بانکی نباید مشترک یا دارای دو امضا باشد.

مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقوقی

شرکت‌ها و مؤسسات برای دریافت کد بورسی باید مدارک زیر را آماده کنند:

1. تصویر روزنامه رسمی آگهی تأسیس شرکت

2. تصویر روزنامه رسمی آخرین تغییرات

3. اساسنامه شرکت

4. کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت‌مدیره

   • توجه: همه اعضا باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده باشند.

5. فرم تعهدنامه تکمیل‌شده

6. درخواست رسمی شرکت برای دریافت کد بورسی روی سربرگ با درج اطلاعاتی مثل کد اقتصادی، شناسه ملی و شماره ثبت

نحوه دریافت کد سهامداری سجام

دریافت کد سهامداری دو مرحله اصلی دارد: ثبت‌نام در سجام و احراز هویت. کل فرآیند معمولاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد و می‌تواند کاملاً آنلاین انجام شود. در ادامه، مراحل را به تفصیل توصیف می‌کنیم:

۱. ثبت‌نام اولیه در سامانه سجام:

• به وب‌سایت رسمی سجام به آدرس www.sejam.ir مراجعه کنید.
• روی گزینه “ثبت‌نام” کلیک کنید.
• شماره موبایل خود را بدون صفر وارد کنید (مثلاً ۰۹۱۲۳۴۵۶۷۸۹).
• کد امنیتی را وارد نمایید و روی “ارسال کد تأیید” کلیک کنید.
• کد تأیید پیامک‌شده را وارد کنید.
• اطلاعات هویتی (کد ملی، نام، نام خانوادگی، تاریخ تولد) را تکمیل کنید. این اطلاعات از ثبت احوال استعلام می‌شود، پس دقیق وارد کنید.
• اطلاعات ارتباطی (آدرس ایمیل، آدرس محل سکونت) را وارد نمایید.
• بخش سهامداری: اگر کد بورسی قبلی دارید، وارد کنید؛ در غیر این صورت، خالی بگذارید.
• اطلاعات شغلی: شغل، سمت و درآمد تقریبی را مشخص کنید.
• اطلاعات مالی: وضعیت مالی و ریسک‌پذیری خود را ارزیابی کنید (این بخش برای تطبیق خدمات استفاده می‌شود).
• اطلاعات بانکی: شماره شبا را وارد کنید. سیستم اعتبار سنجی حساب را انجام می‌دهد.
• تعهدنامه‌ها را مطالعه و تأیید کنید (شامل پذیرش قوانین بورس و مبارزه با پولشویی).
• پس از تأیید، کد پیگیری ۱۰ رقمی پیامک می‌شود. این کد را ذخیره کنید.

۲. احراز هویت:

• روش آنلاین (پیشنهادی): از اپلیکیشن‌های احراز هویت مانند “سجام” یا “تاك” استفاده کنید. با اسکن چهره و مدارک، فرآیند در چند دقیقه تکمیل می‌شود. این روش رایگان است و نیازی به مراجعه حضوری ندارد.
• روش حضوری: به دفاتر پیشخوان دولت، کارگزاری‌ها یا مراکز احراز هویت (بیش از ۱۱,۰۰۰ مرکز در کشور) مراجعه کنید. مدارک را ارائه دهید و کارمزد حدود ۲۰,۰۰۰ تومان پرداخت کنید. برخی دفاتر کارمزد بالاتری می‌گیرند که غیرقانونی است و قابل پیگیری از طریق سامانه ۱۹۵ یا شماره ۰۲۱۶۱۹۱۲۲۲۲ است.
• پس از احراز هویت، کد سهامداری (مانند “ب۲۳۰۴۵۶”) از طریق ایمیل یا پیامک ارسال می‌شود.

۳. ثبت‌نام در کارگزاری برای فعال‌سازی معاملات:

• به سایت کارگزاری مورد نظر (مانند کارگزاری پیشرو) بروید.
• کد سهامداری و کد پیگیری سجام را وارد کنید.
• احراز هویت مجدد (اگر لازم) انجام دهید.
• نام کاربری و رمز عبور معاملاتی دریافت کنید.
• برای تازه‌واردان، محدودیت یک‌ماهه برای معاملات غیر از عرضه اولیه اعمال می‌شود و سپس آزمون دانش بورسی الزامی است.

اگر قبلاً کد بورسی دارید، حتماً در سجام ثبت‌نام کنید؛ در غیر این صورت، کد شما ممکن است مسدود شود.

نقش سامانه سجام در دریافت کد سهامداری (کد بورسی)

سامانه سجام که مخفف “سامانه جامع اطلاعات مشتریان” است، زیر نظر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (CSDI) فعالیت می‌کند. ثبت نام در این سامانه اولین و ضروری‌ترین گام برای دریافت کد بورسی و ورود به بازار سرمایه است.

وظیفه اصلی سجام:

• جمع‌آوری و ثبت اطلاعات: سجام به عنوان یک مرکز واحد، اطلاعات هویتی، ارتباطی، مالی و بانکی کلیه فعالان بازار سرمایه (اعم از حقیقی و حقوقی) را به صورت متمرکز جمع‌آوری می‌کند.
• احراز هویت: پس از تکمیل اطلاعات در سجام، مرحله احراز هویت انجام می‌شود. این مرحله تأیید می‌کند که اطلاعات ثبت شده صحیح است و متعلق به شخص متقاضی است. احراز هویت می‌تواند به صورت حضوری (در دفاتر پیشخوان دولت) یا غیرحضوری (از طریق اپلیکیشن‌های مورد تأیید) انجام شود.

نکته کلیدی: کارگزاری‌ها و نهادهای مالی تنها زمانی می‌توانند کد بورسی یک فرد را صادر کنند که آن فرد ابتدا در سامانه سجام ثبت نام کرده و احراز هویت او تأیید شده باشد. به بیان دیگر، فرآیند صدور کد بورسی و ثبت نام در سجام لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

دریافت کد بورسی برای افراد زیر ۱۸ سال

افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند شخصاً ثبت‌نام کنند، اما برای افراد زیر ۱۸ سال، این کار باید توسط ولی قانونی (پدر یا قیم) انجام شود.

• ولی، فرزند را در سامانه سجام ثبت‌نام می‌کند.
• سپس باید مرحله احراز هویت انجام شود.

اگر فرد زیر ۱۸ سال متولد ۱۳۸۹ یا قبل از آن باشد، ولی باید با مدارک خود و فرزندش به یکی از دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کند. حضور فرزند در این مرحله الزامی نیست.

اما اگر فرد متولد ۱۳۸۹ به بعد باشد، دیگر نیازی به مراجعه حضوری نیست و در صورت احراز هویت ولی، ثبت‌نام کامل خواهد شد.

نکته: برای ثبت‌نام فرزند، نیاز به شماره حساب بانکی به نام خود او و شماره موبایل منحصر به فرد (به نام ولی قانونی) وجود دارد.

مزایای ثبت‌نام در سجام و دریافت کد سهامداری

1. یکبار احراز هویت برای تمام خدمات مالی بازار سرمایه.
2. افزایش امنیت اطلاعات و جلوگیری از جعل یا خطا در هویت افراد.
3. دسترسی سریع به اطلاعات مالی و سوابق سرمایه‌گذاری از طریق درگاه ذی‌نفعان.
4. واریز خودکار سود سهام به حساب بانکی ثبت‌شده.
5. کاهش بروکراسی اداری و حذف فرم‌ها و مدارک تکراری.

چالش‌ها و مشکلات رایج

علی‌رغم مزایا، برخی چالش‌ها وجود دارد:

• خطاهای ثبت‌نام: اطلاعات نادرست (مانند شبا اشتباه) منجر به رد استعلام می‌شود. راه‌حل: ویرایش قبل از احراز هویت.
• تأخیر در صدور کد: در ساعات پیک، ممکن است ۷۲ ساعت طول بکشد. پیگیری از طریق پشتیبانی سجام (شماره ۰۲۱۴۴۹۵).
• هزینه‌های پنهان: برخی مراکز حضوری کارمزد اضافی می‌گیرند؛ همیشه روش آنلاین را ترجیح دهید.
• فراموشی کدها: برای بازیابی، از گزینه‌های سایت سجام استفاده کنید.
• محدودیت برای اتباع خارجی: نیاز به مجوز اقامت و مدارک اضافی دارند.

اگر مشکلی پیش آمد، با سمات تماس بگیرید یا از فروم‌های بورسی مانند tsetmc.com کمک بگیرید.

مدت‌زمان صدور کد بورسی

پس از تکمیل ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه سجام، کد بورسی معمولاً ظرف دو روز کاری صادر می‌شود.
این کد از طریق پیامک به شماره موبایلی که در سامانه سجام ثبت کرده‌اید ارسال خواهد شد.

در صورت نیاز، می‌توانید وضعیت صدور و جزئیات کد بورسی خود را از طریق سایت سجام یا سامانه ذی‌نفعان بازار سرمایه بررسی کنید.

روش استعلام کد بورسی

اگر کد بورسی خود را فراموش کرده‌اید، می‌توانید به راحتی آن را استعلام کنید. برای این کار کافی است به سامانه زیر مراجعه کنید:

🔗 estelam.ime.co.ir

با ورود به این سامانه، اطلاعات لازم را وارد کرده و کد بورسی خود را مشاهده خواهید کرد.

نکات مهم در مورد کد سهامداری سجام

• کد سهامداری فقط برای یک شخص صادر می‌شود و قابل‌انتقال نیست.
• اطلاعات واردشده در سجام باید همیشه به‌روز باشد؛ تغییر شماره حساب، آدرس یا شماره موبایل باید در سامانه اصلاح شود.
• در صورت فراموشی کد سهامداری، می‌توان آن را از طریق درگاه ذی‌نفعان (ddn.csdiran.ir) یا تماس با شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بازیابی کرد.
• اتباع خارجی نیز می‌توانند با ارائه مدارک معتبر در سجام ثبت‌نام و کد سهامداری دریافت کنند.

تفاوت کد سهامداری سجام با کد بورسی کارگزاری

گاهی افراد تصور می‌کنند کد سجام با کد بورسی صادرشده توسط کارگزاری متفاوت است، در حالی که هر دو در اصل یکی هستند. تفاوت در این است که:

• کد سجام: از سوی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی صادر می‌شود و در سطح ملی اعتبار دارد.
• کد بورسی کارگزاری: همان کد سجام است که در سیستم کارگزاری فعال می‌شود تا امکان معامله فراهم گردد.

به بیان ساده، کد سجام هویت شما در بازار سرمایه است و کارگزاری فقط دروازه‌ای برای انجام معاملات با استفاده از همین کد محسوب می‌شود.

جمع‌بندی

کد سهامداری سجام در حقیقت شناسنامه‌ی رسمی هر سرمایه‌گذار در بازار سرمایه ایران است. این کد پس از ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه سجام صادر می‌شود و برای انجام تمام فعالیت‌های بورسی از جمله خرید و فروش سهام، دریافت سود، مشارکت در افزایش سرمایه و ثبت‌نام در صندوق‌های سرمایه‌گذاری ضروری است.

با وجود این سامانه، تمام اطلاعات سرمایه‌گذاران در یک پایگاه داده واحد متمرکز شده است و دسترسی به خدمات مالی با سرعت، دقت و امنیت بیشتری انجام می‌گیرد. به همین دلیل، دریافت کد سهامداری سجام اولین و مهم‌ترین گام برای ورود رسمی و قانونی به بازار سرمایه محسوب می‌شود.