تورم Inflation

در لغت تورم یا Inflation به معنای افزایش نسبتا طولانی مدت سطح عمومی قیمت‌ کالاها و خدمات در یک دوره زمانی است(یا افزایش سطح عمومی قیمت‌ها).

به طور کلی این فرایند موجب کاهش ارزش دارایی نقدی می‌شود به عبارت دیگر هرچه میزان تورم بیشتر باشد دارایی‌های ما کوچکتر و کمتر می‌شود. در سراسر کشورها تاثیر این شاخص را  بر قیمت انواع کالاها و خدمات را عموما در بازه های زمانی هفتگی، ماهانه و سالانه اندازه گیری می کنند.

کالاهایی که قیمت آنها در نرخ تورم محاسبه می شود و از کالاهای ضروری زندگی مردم میباشد را  “سبد کالایی و خدماتی سنجش نرخ تورم” میگویند. به عبارت دیگر میتوان گفت تورم تناسب نداشتن حجم پول در گردش با عرضه خدمات و کالاهاست.

اگر در میان درآمد و هزینه ی دولت ها تعادل برقرار نباشد، دولت با کمبود بودجه مواجه می شود. برای حل این مشکل اگر از بانک مرکزی درخواست وام کنند یا درآمدهای ارزی خود را به بانک مرکزی بفروشد، نقدینگی کل در اقتصاد افزایش می یابد که منجر به وجود آمدن تورم در دولت ها می شود.

تورم را گاها مالیات غیر مستقیم از تمام مردم به میزان متفاوت معنا می کنند، به نحوی که بیشترین هزینه آن بر دوش مستضعفین و فقرا و کمترین هزینه بر دوش ثروتمندان است.

تفاوت (Inflation) با تورم منفی (Deflation) در چیست؟

تورم منفی (Deflation) زمانی رخ می‌دهد که عرضه کالاها و خدمات بیشتر از تقاضا برای آن‌هاست و عموماً به این علت رخ می‌دهد که مصرف‌کنندگان پول و اعتبار کمتری در مقایسه با گذشته داشته‌اند. این باعث می‌شود که قیمت‌ها برای کالاها و خدمات مصرفی کاهش یابد.

نمونه مناسبی از Deflation رکود بزرگ است که در آن قیمت کالاها به علت عدم دسترسی افراد به منابع مالی کاهش یافت. افراد به علت بیکاری سقوط بازار سهام و عوامل دیگر به پول و اعتبار دسترسی نداشتند.

تورم‌زدایی چیست؟

تورم‌زدایی (Disinflation) همان کاهش موقتی سرعت قیمت است. از این اصطلاح برای توصیف زمان‌هایی استفاده می‌شود که نرخ تورم به صورت حاشیه‌ای در کوتاه‌مدت کاهش پیدا می‌کند. برخلاف مدل های فوق که به جهت قیمت‌ها اشاره می‌کنند، این نوع میزان تغییر در نرخ تورم را بررسی می‌کند.

در یک اقتصاد سالم، به میزانی از Disinflation نیاز است، زیرا نشان‌دهنده انقباض اقتصادی است و از افزایش بیش‌ از حد قیمت‌ها جلوگیری می‌کند.

تورم منفی نشان‌دهنده نرخ رشد منفی برای مثال -۱٪ است، درحالیکه تورم زدایی بیانگر تغییرات در نرخ تورم است برای مثال ۳٪ در یکسال و ۲٪ در سال بعد است. تورم زدایی را مخالف «بازآوری تورم» (Reflation) در نظر می‌گیرند. Reflation به وضعیتی اطلاق می‌شود که دولت برای تحریک اقتصاد عرضه پول را افزایش می‌دهد.

عوامل بوجود آورنده تورم در اقتصاد

عوامل متعددی ممکن است موجب بوجودآمدن آن در اقتصاد شوند. اگر بانک‌ مرکزی سیاست پولی انقباضی اجرا کند و دولت تعدادی از دارایی‌های خود را بفروشد، عرضه پول در اقتصاد کاهش خواهد یافت و تاثیری «ضد تورمی» خواهد داشت.

به صورت مشابه، انقباض در چرخه تجاری یا رکود ممکن است منجر به تورم زدایی شود. برای مثال، ممکن است کسب‌و‌کارها تصمیم‌بگیرند قیمت‌ها را کاهش دهند تا سهم بیشتری از بازار را در اختیار داشته باشند که این منجر به تورم زدایی خواهد شد.

حفظ سرمایه در مقابل تورم

با توجه به تورم در جامعه، اگر افراد پس انداز خود را در جای مناسبی سرمایه گذاری نکنند معمولا ارزش پول آنها در طول زمان کاهش می یابد. بهترین راه حل برای جلوگیری از این پدیده آن است که پول خود را در فعالیت هایی سرمایه گذاری کنند که بازدهی آن از کاهش ارزش پول ناشی از تورم بیشتر باشد.

هنگامی که مردم بر اساس تجارب گذشته یا مشاهدات بازار پیش بینی میکنند که امکان افزایش قیمت ها وجود دارد و میزان هزینه و خرید های خود را افزایش می دهند، منجر به انتظارات تورمی میشود که یکی از علل افزایش نرخ تورم است.

از تاثیرات این اتفاق میشود به این موضوع اشاره کرد که افراد با در آمدهای ثابت دچار ضرر میشوند و قدرت خریدشان کم میشود در عوض به نفع کسانی است که در آمدشان متغیر است.

سرمایه گذاری در بورس چگونه می تواند به حفظ سرمایه در برابر تورم کمک می کند؟

یکی از روش های حفظ سرمایه، سرمایه گذاری در بورس است. سود سرمایه گذاری در بورس به مراتب بیشتر از بازدهی سرمایه گذاری در بازارهایی مانند طلا، ارز و مسکن می باشد. اگرچه امکان دارد این بازارها در مقاطعی نوسانات زیادی را تجربه کند.

اشخاص با خرید سهام یک شرکت، در واقع به نسبت سهمی که خریداری کرده اند در منافع این شرکت، یعنی دارایی های شرکت و همچنین، سود و زیان آن سهیم می شوند. طبیعتا در طول زمان، اولا ارزش دارایی های شرکت متناسب با تورم افزایش می یابد و ثانیا، شرکت در اثر فعالیت های اقتصادی که انجام می دهد سود قابل قبولی به دست می آورد.

بنابراین، افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت می کنند (البته در صورتی که انتخاب صحیح و آگاهانه ای داشته باشند)، می توانند سرمایه ی خود را در مقابل تورم حفظ کنند.

محاسبه ارزش سرمایه

سرمایه سال گذشته+(سرمایه سال گذشته*عدد تورم)< سرمایه کنونی

انواع Inflation

1. خزنده(آرام یا خفیف): افزایش ملایم قیمت ها، افزایش قیمت ها بین ۴ تا ۸ درصد در سال است.
2.  شدید(شتابان یا تازنده): آهنگ افزایش قیمت ها تند و سریع است، افزایش قیمت بین ۱۵ تا ۲۵٫
3. بسیار شدید(افسار گسیخته یا فوق تورم): شدیدترین حالت خود را دارد و افزایش قیمت ها ۵۰ درصد در ماه است یا باعث دو برابر شدن قیمت ها در مدت شش ماه می شود.

دست بندی تورم بر اساس شرایط

الف) قابل پیش‌بینی

در این نوع، پیش از آنکه بیماری تورم در اقتصاد جامعه بطور کامل آشکار شود علائم پیدایش آن بروز می‌کند، مثلا قیمت‌ها پی در پی بالا رفته و روند ثابتی ندارند. در این صورت هیچ چاره‌ای برای کنترل و مهار رشد ناموزون قیمت‌ها وجود ندارد.

در چنین شرایطی جامعه در برابر آن بطور طبیعی عکس العمل نشان می‌دهد در نتیجه نوعی زیاده‌طلبی بر فرهنگ تولید و مصرف مردم حاکم می‌شود.

ب) غیرقابل پیش‌بینی

این نوع از قبل برای جامعه قابل پیش‌بینی نبوده و ناگهانی پیدا می‌شود و عوامل آن نیز متنوع است. مانند جنگ، یا حوادث غیر‌منتظره مثل سیل یا دیگر بلایایی طبیعی در سطح گسترده.

در چنین شرایطی است که قیمت‌ها به سرعت بالا می‌رود و ارزش پول ناگهان سقوط می‌کند. قدرت خرید به سرعت کاهش می‌یابد و از سوی دیگر دست‌مزدها افزایش می‌یابد در نتیجه هزینه تولید چند برابر می‌شود.

جهت تهیه ی ویدئو برای توضیحات بیشتر به این صفحه مراجعه فرمایید.

لینک یوتیوب برای دیدن ویدئو به صورت رایگان.

مثالی برای انواع دیگر تورم موجود می باشد:

تورم عادی

قیمت ها افزایش آرام و مستمر سالانه دارند. نرخ متعادل این تورم سالانه ۳ تا ۵ درصد می باشد. این نوع از تورم در اکثر جوامع قابل مشاهده است. اقتصاددانان بر این باورند که این نوع نه تنها خطرناک نیست بلکه قابل تحمل و مفید نیز می باشد. به عبارت دیگر نشانه رشد اقتصادی و اثر گسترش رقابتها و تلاشهای اقتصادی می باشد.

تورم پنهان

معمولا ویژه ی کشورانی است که دارای اقتصادی  متمرکز سوسیالیستی (سوسسیالیسم در فارسی به معنای جامعه خواهی یا جامعه گرایی می باشد، اندیشه ای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای ایجاد نظم اجتماعی و اقتصادی. به معنی آنکه تمامی قشرهای جامعه سهمی برابر در سود همگانی داشته باشند) و یا حاکمیت سیاسی می باشند. در برخی از کشورها نرخ آن تا ۳۰ درصد هم می رسد در این صورت چون خفقان سیاسی بر رسانه های عمومی حاکم است از نظر عمومی ناپیدا و پنهان می ماند.

تورم تقاضائی (تورم ناشی از تقاضا)

در اثر عدم مدیریت درست اقتصادی و ریزش بیش از حد معمول پول در جامعه از جانب بانک مرکزی بوجود می آید. در آن قدرت خرید مردم بالا بوده و کالاهای مورد تقاضا کم می باشد. تقاضای روز افزون مردم برای خرید موجب از هم گسیختگی قیمتها و چه بسا موجب پیدایش بازار سیاه می گردد و هجوم مردم برای خرید هرروز افزونتر می شود.

تورم هزینه ای (تورم ناشی از فشار هزینه یا تورم فروشنده)

این نوع تورم ناشی از افزایش هزینه کالاها و افزون طلبی و سودپرستی فروشندگان می باشد. این نوع را تولیدکنندگان و فروشندگان می توانند به طور مصنوعی با استفاده از شیوه احتکار بوجود آورند. نرخ آن گاهی تا ۵۵درصد  می رسد که این نرخ بر توده های مردم و دولت به عنوان مصرف کننده بزرگ ضرر می رساند.

دیگر انواع شامل تورم رسمی، ساختاری، سرکش، شتابان، مهار شده و …

چگونه می‌توانیم پول و سرمایه‌ی خود را بیشتر کنیم؟ در صورتی که بتوانیم سرمایه خود را هرسال بیشتر از تورم افزایش دهیم.

ریشه های تورم: دو دلیل عمده برای آن ذکر می شود، کاهش عرضه کل یا افزایش تقاضای کل.

از یک دیدگاه رشد عرضه پول بر رشد اقتصادی را عمده ترین دلیل این اتفاق می دانند. به صورت مختصر، تناسب نداشتن حجم پول در گردش، با عرضه خدمات و کالاهاست. هرچه بیشتر شود، قدرت خرید یک واحد پول کمتر می شود. از دیگر دلایل آن می توان به افزایش حجم پول در گردش، اعتبارات بانکی بی رویه، واردات حساب نشده، کم توجهی به بخش تولید و …. نام برد.چگونگی حفظ سرمایه

توضیح جدول: اگه اول سال ده میلیون از سرمایه‌ی خود را توی هر یک از این موارد سرمایه گذاری کنید سود پول شما ردیف دوم جدول میشد که پول خود را اگر در بیمه‌ی عمر سرمایه گذاری میکردید نمیتوانستین خرج کنید چون بیمه‌ی عمر قوانین خاص خودش را دارد.

نرخ تورم در سال گذشته ۳۰٪ بوده یعنی اگر پولمان را توی بانک میگذاشتیم ده درصد ضرر میکردیم در بیمه‌ی عمر دو درصد.

پیامدهای Inflation

• از بین بردن قدرت خرید
• تشویق به سرمایه گذاری و خرج کردن بیشتر
• ایجاد تورم بیشتر
• تاثیر بر هزینه استقراض
• تاثیر بر نرخ بیکاری
• تاثیر بر رشد اقتصادی
• تاثیر بر واحد پولی

عوامل رشد و تشدید تورم چیست؟

• رشد نقدینگی
• رشد بی‌رویه قیمت ارز در دوره‌های زمانی کوتاه
• بالا بودن هزینه‌های تولید، باعث ضعیف شدن صنعت تولید شده است. همچنین فشارهای وارد بر حوزه تجارت، موجب تضعیف تولید شده‌اند.
• متکی بودن اقتصاد ایران به نفت باعث می‌شود تا در نتیجه نوسان قیمت، درآمد کشور در وضعیتی بدون ثبات قرار داشته باشد.

این عوامل اصلی‌ترین عوامل رشد و تشدید هستند.