در بازارهای مالی سنتی، قراردادهای اختیار معامله (Options) ابزارهایی شناخته‌شده برای پوشش ریسک، سفته‌بازی و آربیتراژ هستند. این ابزارها معمولاً در بستر صرافی‌های متمرکز و با سازوکار مشخص بازارسازی فعالیت می‌کنند. اما با گسترش بازار رمزارز و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، این سؤال مهم مطرح می‌شود: چگونه می‌توان قراردادهای آپشن را در سازوکارهای بازارسازی خودکار (AMM) پیاده‌سازی کرد؟

پیاده‌سازی آپشن در DeFi با استفاده از AMMها، چالش‌ها و فرصت‌هایی به همراه دارد که شناخت دقیق آن‌ها برای سرمایه‌گذاران، توسعه‌دهندگان و تحلیل‌گران بازار اهمیت زیادی دارد.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

اختیار معامله یا آپشن چیست؟

اختیار معامله، قراردادی است که به دارنده آن این حق را می‌دهد (نه الزام) که یک دارایی خاص را در یک قیمت معین و در بازه زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. این قراردادها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• Call Option: اختیار خرید
• Put Option: اختیار فروش

بازارساز خودکار (AMM) چیست؟

قبل از ورود به بحث آپشن‌ها، لازم است مروری کوتاه بر مفهوم AMM داشته باشیم. در AMM، به جای اینکه خریداران و فروشندگان مستقیماً با یکدیگر از طریق یک دفتر سفارشات تعامل داشته باشند، معامله‌گران با یک استخر نقدینگی که توسط تأمین‌کنندگان نقدینگی (Liquidity Providers – LPs) تأمین می‌شود، معامله می‌کنند. قیمت‌گذاری دارایی‌ها در این استخرها توسط یک تابع ریاضی از پیش تعریف شده (معمولاً $x\cdot y=k$ در Uniswap) تعیین می‌شود.

مزایای AMM:

• غیرمتمرکز بودن: نیاز به واسطه‌های متمرکز را از بین می‌برد.
• نقدینگی همیشه در دسترس: همیشه یک طرف معامله وجود دارد.
• دسترسی آزاد: هر کسی می‌تواند LP شود یا معامله کند.
• شفافیت: تمامی تراکنش‌ها و موجودی استخرها روی بلاکچین قابل مشاهده هستند.

چالش‌های AMM:

• زیان ناپایدار (Impermanent Loss – IL): ناشی از نوسانات قیمت دارایی‌ها در استخر نقدینگی.
• لغزش قیمت (Slippage): در معاملات با حجم بالا، به دلیل تغییرات قیمت در استخر.
• کارایی سرمایه (Capital Efficiency): بخش زیادی از نقدینگی ممکن است استفاده نشده باقی بماند.

چرا آپشن‌ها در AMM رمزارز مهم هستند؟

آپشن‌ها ابزارهای مالی قدرتمندی هستند که به معامله‌گران امکان می‌دهند تا ریسک خود را پوشش دهند، از نوسانات قیمت سود ببرند، یا استراتژی‌های پیچیده‌تری را پیاده‌سازی کنند. ورود آپشن‌ها به فضای AMM می‌تواند چندین مزیت کلیدی داشته باشد:

1. افزایش کاربردپذیری DeFi: با ارائه ابزارهای پوشش ریسک (Hedging) و سفته‌بازی (Speculation) پیشرفته، کاربران بیشتری را به سمت DeFi جذب می‌کند.
2. بهبود مدیریت ریسک: به دارندگان رمزارزها امکان می‌دهد تا در برابر نوسانات قیمت دارایی‌های خود محافظت کنند، به عنوان مثال، با خرید آپشن فروش (Put Option) برای محافظت از سبد دارایی خود.
3. ایجاد جریان درآمد جدید: برای تأمین‌کنندگان نقدینگی و توسعه‌دهندگان پروتکل، فرصت‌های جدیدی برای کسب درآمد از طریق حق بیمه (Premium) آپشن‌ها فراهم می‌کند.
4. کشف قیمت (Price Discovery) کارآمدتر: با افزایش ابزارهای معاملاتی، بازار رمزارزها می‌تواند به طور کلی کارآمدتر شود.
5. دسترسی دموکراتیک: AMMها می‌توانند دسترسی به معاملات آپشن را برای طیف وسیع‌تری از سرمایه‌گذاران، بدون نیاز به کارگزاری‌های متمرکز سنتی، فراهم کنند.

هدف از پیاده‌سازی آپشن در AMM

در بازارهای سنتی، آپشن‌ها به کمک بازارسازهای انسانی یا الگوریتمی اداره می‌شوند. در فضای DeFi، هدف این است که بتوان چنین قراردادهایی را بدون نیاز به واسطه و به‌شکل کاملاً خودکار اجرا کرد. استفاده از AMMها برای پیاده‌سازی آپشن، به دلایل زیر مورد توجه است:

• افزایش دسترسی عمومی به ابزارهای مشتقه
• حذف واسطه‌های مالی
• ایجاد بازارهای جدید برای مشتقات رمزارزی
• استفاده از قابلیت ترکیب‌پذیری (composability) در فضای دیفای

ساختار پیاده‌سازی آپشن با AMM

برای پیاده‌سازی یک قرارداد آپشن در بستر AMM، نیاز به طراحی هوشمندانه چند مؤلفه داریم:

1. قرارداد هوشمند ایجاد آپشن

قراردادی که بتواند:

• تاریخ انقضا و قیمت اعمال (strike) را مشخص کند
• نوع آپشن (call یا put) را تعیین کند
• شرایط اجرای اختیار را طبق مشخصات قرارداد تسویه نماید

2. بازارساز خودکار برای آپشن

برخلاف AMMهای سنتی که نقدشوندگی جفت‌ارزها را تأمین می‌کنند، این نوع AMM باید بتواند برای معاملات آپشن، قیمت‌گذاری پویا انجام دهد. این موضوع مستلزم در نظر گرفتن پارامترهایی چون:

• نوسان ضمنی (Implied Volatility)
• قیمت دارایی پایه (Underlying Asset)
• زمان باقی‌مانده تا انقضا
• نرخ بهره بدون ریسک

برخی پروژه‌ها مانند Opyn، Hegic و Dopex توانسته‌اند مدل‌های خلاقانه‌ای در این زمینه ارائه دهند.

3. تأمین نقدینگی برای استخرهای آپشن

برای این‌که بازار آپشن به‌خوبی کار کند، باید تأمین‌کنندگان نقدینگی (LPها) دارایی‌های خود را در اختیار بازار قرار دهند. در ازای این کار، آن‌ها کارمزد کسب می‌کنند اما در معرض ریسک‌هایی مانند زیان ناپایدار (Impermanent Loss) یا اجرای یک‌طرفه اختیار هستند.

رویکردهای پیاده‌سازی آپشن در AMM رمزارز

تیم‌های مختلفی در حال بررسی و توسعه راه‌حل‌هایی برای پیاده‌سازی آپشن‌ها در AMM هستند. این رویکردها را می‌توان به چند دسته کلی تقسیم کرد:

1. مدل‌های قیمت‌گذاری مبتنی بر استخر نقدینگی

این رویکرد تلاش می‌کند تا مدل‌های قیمت‌گذاری آپشن را مستقیماً در فرمول AMM ادغام کند. به جای $x\cdot y=k$، از یک تابع پیچیده‌تر استفاده می‌شود که قیمت آپشن را بر اساس عوامل یونانی (دلتا، گاما، تتا، وگا) تعیین می‌کند.

• مثال: Option AMM (OAMM) یا Constant Function Market Makers (CFMMs) برای آپشن‌ها:
  • هدف این است که قیمت آپشن به صورت پویا بر اساس موجودی استخر و پارامترهای مدل قیمت‌گذاری آپشن تغییر کند.
  • LPs نقدینگی را به استخرهایی واریز می‌کنند که در واقع یک استراتژی معاملاتی آپشن را اجرا می‌کنند (مثلاً فروش آپشن‌ها).
  • چالش: طراحی تابعی که به درستی ریسک‌ها را مدیریت کند و قیمت‌گذاری منصفانه ارائه دهد، بسیار پیچیده است. مدیریت نوسانات ضمنی و زیان ناپایدار ناشی از آن، یک چالش بزرگ است.

2. رویکردهای هیبریدی (Hybrid Approaches)

این رویکردها تلاش می‌کنند تا مزایای AMM را با عناصر دفتر سفارشات یا سیستم‌های قیمت‌گذاری خارجی ترکیب کنند.

• مثال: Hegic (نسل‌های اولیه):

  • Hegic یک پروتکل آپشن غیرمتمرکز بود که به کاربران امکان می‌داد آپشن خرید یا فروش را ضرب کنند (Mint) یا خریداری کنند. LPs نقدینگی را به استخرها واریز می‌کردند و در قبال آن، درآمدهای حاصل از حق بیمه آپشن‌ها را دریافت می‌کردند.
  • مدل ریسک: LPs در معرض ریسک زیان ناپایدار شدید (به دلیل فروش آپشن) بودند، زیرا مکانیزم دلتا هجینگ خودکار وجود نداشت.
  • نتیجه: در حالی که یک شروع مهم بود، به دلیل چالش‌های ریسک و کارایی سرمایه، نسل‌های جدیدتر پروتکل‌های آپشن به سمت مدل‌های پیچیده‌تر حرکت کرده‌اند.

• مثال: Lyra:

  • Lyra یک پروتکل آپشن غیرمتمرکز است که از یک رویکرد هیبریدی استفاده می‌کند. این پروتکل دارای یک AMM برای قیمت‌گذاری آپشن‌ها است، اما همچنین از یک سیستم پوشش ریسک فعال برای استخرهای نقدینگی خود استفاده می‌کند.
  • چگونگی کارکرد:
    • قیمت‌گذاری آپشن‌ها با استفاده از یک مدل بلک-شولز اصلاح‌شده انجام می‌شود.
    • هنگامی که کاربران آپشن‌ها را خریداری می‌کنند، نقدینگی از استخر AMM خارج می‌شود و پوزیشن‌های دلتا برای LPs ایجاد می‌شود.
    • پروتکل به طور خودکار دلتا را در بازار لحظه‌ای (Spot Market) پوشش می‌دهد (یعنی دارایی پایه را خرید یا فروش می‌کند) تا ریسک LPs را کاهش دهد.
    • این پوشش ریسک باعث می‌شود LPs در معرض زیان ناپایدار کمتری باشند.
  • مزایا: کاهش زیان ناپایدار برای LPs، قیمت‌گذاری نسبتاً دقیق.
  • چالش: نیاز به اوراکل‌های دقیق، پیچیدگی اجرایی پوشش ریسک، هزینه‌های گس برای معاملات پوشش ریسک.

• مثال: Dopex:

  • Dopex نیز یک پروتکل آپشن است که بر کاهش ریسک برای LPs تمرکز دارد. این پروتکل از “استخرهای نقدینگی تخفیف‌دار” (Discounted Liquidity Pools) و مکانیسم‌های بازپرداخت (Rebates) برای LPs استفاده می‌کند.
  • چگونگی کارکرد: LPs آپشن‌ها را به استخرها واریز می‌کنند و حق بیمه دریافت می‌کنند. اگر LPs به دلیل نوسانات بازار متحمل ضرر شوند، بخشی از ضرر آن‌ها از طریق توکن‌های پاداش پروتکل (DPX) بازپرداخت می‌شود.
  • مزایا: تشویق LPs به تأمین نقدینگی با کاهش بخشی از ریسک.
  • چالش: پایداری بلندمدت مکانیسم بازپرداخت، اتکا به ارزش توکن حاکمیتی.

3. رویکردهای مبتنی بر “Vault” یا “Tranche”

این رویکردها سرمایه را به صورت طبقه‌بندی شده (tranches) مدیریت می‌کنند و هر طبقه ریسک/بازده متفاوتی را ارائه می‌دهد.

• مثال: Ribbon Finance / Opyn (Vaults):
  • این پروتکل‌ها به جای یک AMM عمومی برای آپشن‌ها، از Vaultهای استراتژیک استفاده می‌کنند. کاربران سرمایه خود را به این Vaultها واریز می‌کنند و Vaultها به صورت خودکار استراتژی‌های آپشن خاصی (مانند Covered Calls یا Put Selling) را اجرا می‌کنند.
  • چگونگی کارکرد: Vaultها آپشن‌ها را به صورت برنامه‌ریزی شده می‌فروشند (معمولاً فروش هفتگی یا ماهانه آپشن‌های OTM) و حق بیمه جمع‌آوری می‌کنند. این حق بیمه بین واریزکنندگان به عنوان سود توزیع می‌شود.
  • مزایا: سادگی برای کاربر نهایی، تمرکز بر استراتژی‌های درآمدزا، مدیریت ریسک توسط پروتکل.
  • چالش: انعطاف‌پذیری کمتر نسبت به AMMهای آپشن کامل، وابستگی به کارایی استراتژی‌های از پیش تعیین شده.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

معماری و مؤلفه‌های کلیدی پیاده‌سازی آپشن در AMM

برای یک سیستم AMM آپشن موفق، چندین مؤلفه حیاتی مورد نیاز است:

1. مدل قیمت‌گذاری پویا: یک مدل قیمت‌گذاری که بتواند به صورت لحظه‌ای و خودکار، قیمت‌های منصفانه را برای آپشن‌ها بر اساس عوامل مختلف (قیمت پایه، نوسانات ضمنی، زمان انقضا) محاسبه کند. این مدل باید برای کار در یک محیط غیرمتمرکز بهینه‌سازی شود.
2. استخرهای نقدینگی بهینه شده برای آپشن: استخرهایی که بتوانند نقدینگی را برای انواع مختلف آپشن (Call/Put، Strike Prices، Expiry Dates) به طور کارآمد مدیریت کنند. این استخرها باید توانایی مدیریت ریسک‌های خاص آپشن (مانند دلتا) را داشته باشند.
3. مکانیسم پوشش ریسک خودکار: برای حفاظت از تأمین‌کنندگان نقدینگی، سیستم باید قادر باشد به صورت خودکار پوزیشن‌های دلتا را در بازار لحظه‌ای یا از طریق قراردادهای آتی پوشش دهد.
4. اوراکل‌های نوسانات ضمنی (Implied Volatility Oracles): یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل. نوسانات ضمنی یک ورودی حیاتی برای قیمت‌گذاری آپشن است. پروتکل‌ها نیاز به روشی برای دریافت یا محاسبه نوسانات ضمنی به صورت غیرمتمرکز دارند.
5. مکانیسم‌های انقضا و تسویه: فرآیندهای شفاف و خودکار برای تعیین سود/زیان در تاریخ انقضا و تسویه پوزیشن‌ها.
6. ساختار کارمزد و تشویق LP: طراحی مناسب کارمزدها و پاداش‌ها برای تأمین‌کنندگان نقدینگی به گونه‌ای که زیان ناپایدار را جبران کند و LPs را برای واریز سرمایه تشویق کند.

مدل‌های پیاده‌سازی AMM-Based Options

در حال حاضر دو مدل عمده برای پیاده‌سازی آپشن در بستر AMM وجود دارد:

مدل اروپایی مبتنی بر نقدینگی قفل‌شده

در این مدل، فروشنده آپشن باید معادل ارزش بالقوه تعهد خود، دارایی را در قرارداد هوشمند قفل کند. در صورت اجرای اختیار توسط خریدار، دارایی آزاد و به او منتقل می‌شود. این مدل نیاز به نقدینگی بالایی دارد ولی امنیت زیادی فراهم می‌کند.

مدل توکن‌سازی آپشن (Option Tokenization)

در این مدل، قراردادهای اختیار به‌شکل توکن قابل‌انتقال (مثلاً ERC20) ایجاد می‌شوند. این توکن‌ها می‌توانند در بازارهای ثانویه معامله شوند و قابلیت ترکیب‌پذیری با سایر پروتکل‌های دیفای را دارند.

پروتکل‌های پیاده‌سازی آپشن در AMM

چند پروتکل DeFi در حال حاضر تلاش‌هایی برای پیاده‌سازی آپشن در AMM انجام داده‌اند. در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

Opyn

Opyn یک پروتکل DeFi برای معاملات آپشن است که از مدل AMM برای ایجاد نقدینگی استفاده می‌کند. ویژگی‌های کلیدی:

• امکان ایجاد و معامله آپشن‌های کال و پوت روی رمزارزهایی مثل ETH.
• استفاده از قراردادهای هوشمند برای تسویه خودکار معاملات.
• پشتیبانی از استراتژی‌های پیچیده مانند پوشش ریسک و گمانه‌زنی.

Hegic

Hegic یک پروتکل غیرمتمرکز برای معاملات آپشن است که از AMM برای مدیریت نقدینگی استفاده می‌کند. ویژگی‌ها:

• استخرهای نقدینگی برای آپشن‌های کال و پوت با سررسیدهای مختلف.
• قیمت‌گذاری پویا بر اساس عرضه و تقاضا و نوسانات ضمنی.
• امکان تأمین نقدینگی توسط کاربران و دریافت کارمزد.

Charm Finance

Charm Finance یک پروتکل نوظهور است که از مدل‌های AMM برای معاملات آپشن استفاده می‌کند. این پروتکل بر ساده‌سازی معاملات آپشن برای کاربران عادی تمرکز دارد.

صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap یا SushiSwap

برخی صرافی‌های AMM در حال آزمایش ادغام آپشن‌ها با استخرهای نقدینگی خود هستند. به عنوان مثال، می‌توان توکن‌های نمایانگر آپشن را در استخرهای نقدینگی معامله کرد.

مزایای پیاده‌سازی آپشن در AMM رمزارز

پیاده‌سازی آپشن در AMM مزایای متعددی دارد که آن را به گزینه‌ای جذاب برای معامله‌گران و تأمین‌کنندگان نقدینگی تبدیل می‌کند:

1. دسترسی غیرمتمرکز: کاربران در سراسر جهان بدون نیاز به واسطه‌های متمرکز می‌توانند به معاملات آپشن دسترسی پیدا کنند.
2. افزایش نقدینگی: AMM‌ها با جذب تأمین‌کنندگان نقدینگی، نقدینگی لازم برای معاملات آپشن را فراهم می‌کنند.
3. مدیریت ریسک: آپشن‌ها امکان پوشش ریسک در بازارهای پرنوسان رمزارز را فراهم می‌کنند.
4. انعطاف‌پذیری: معامله‌گران می‌توانند از استراتژی‌های متنوع (مانند Straddle، Strangle یا Covered Call) برای سودآوری استفاده کنند.
5. دموکراتیزه کردن مشتقات: کاربران عادی می‌توانند بدون نیاز به دانش پیچیده یا دسترسی به صرافی‌های متمرکز، آپشن معامله کنند.

چالش‌های پیاده‌سازی آپشن در AMM رمزارز

پیاده‌سازی آپشن‌ها در بستر AMM با چالش‌های فنی و اقتصادی پیچیده‌ای روبرو است که فراتر از بازارسازی برای جفت‌های توکن ساده است:

1. پیچیدگی قیمت‌گذاری: قیمت‌گذاری آپشن‌ها به عوامل متعددی بستگی دارد (قیمت دارایی پایه، قیمت اعمال، زمان تا انقضا، نوسانات ضمنی، نرخ بهره). این عوامل به صورت پویا تغییر می‌کنند و نیاز به مدل‌های پیچیده‌تری نسبت به $x\cdot y=k$ دارند. مدل بلک-شولز و سایر مدل‌های مشابه برای بازار متمرکز طراحی شده‌اند و انطباق آن‌ها با محیط غیرمتمرکز چالش‌برانگیز است.
2. مدیریت ریسک برای LPs (تأمین‌کنندگان نقدینگی):
   • زیان ناپایدار چندوجهی: IL در آپشن‌ها به دلیل عوامل مختلفی (قیمت پایه، نوسانات) بسیار پیچیده‌تر است و مدیریت آن برای LPs دشوارتر است.
   • دلتا هجینگ (Delta Hedging) خودکار: برای LPs که آپشن‌ها را می‌فروشند، پوشش ریسک دلتا برای جلوگیری از زیان‌های بزرگ ضروری است. این کار در یک محیط AMM نیازمند مکانیسم‌های خودکار و کارآمد است.
   • نوسانات ضمنی (Implied Volatility): نوسانات ضمنی یک عامل کلیدی در قیمت‌گذاری آپشن است و تعیین و مدیریت آن در یک AMM بدون دفتر سفارشات دشوار است.
3. مدیریت زمان انقضا: آپشن‌ها دارای تاریخ انقضا هستند. با نزدیک شدن به انقضا، ارزش زمانی آن‌ها به سرعت کاهش می‌یابد (تتا). AMM باید این کاهش ارزش را به درستی منعکس کند.
4. انعطاف‌پذیری و پارامترها: برای حمایت از انواع مختلف آپشن‌ها (اروپایی، آمریکایی، با سررسیدها و قیمت‌های اعمال مختلف)، AMM نیاز به انعطاف‌پذیری بالایی دارد که پیچیدگی طراحی آن را افزایش می‌دهد.
5. اوراکل‌ها (Oracles): برای دریافت داده‌های قیمت دقیق دارایی پایه و نرخ بهره در زمان واقعی، AMMهای آپشن نیاز به اوراکل‌های قابل اعتماد و مقاوم در برابر دستکاری دارند.
6. هزینه‌های گس (Gas Fees): تعاملات پیچیده آپشن‌ها روی بلاکچین ممکن است منجر به هزینه‌های گس بالا شود که می‌تواند جذابیت معاملات را کاهش دهد.

مثال عملی پیاده‌سازی آپشن در AMM

فرض کنید پروتکل Hegic یک استخر نقدینگی برای آپشن‌های کال ETH با قیمت اعمال 2,000 دلار و سررسید 30 روزه ایجاد کرده است:

• تأمین نقدینگی: کاربران ETH و USDT را به استخر واریز می‌کنند. پروتکل از مدل قیمت‌گذاری (مانند بلک-شولز) برای تعیین حق بیمه و قیمت آپشن استفاده می‌کند.
• خرید آپشن: معامله‌گر آپشن کال را با پرداخت 50 USDT (حق بیمه) خریداری می‌کند.
• تغییرات قیمت: اگر قیمت ETH به 2,200 دلار برسد، معامله‌گر می‌تواند آپشن را اعمال کند و سود (2,200 – 2,000 – 50 = 150 دلار) کسب کند.
• تأمین‌کنندگان نقدینگی: از کارمزدهای معاملات و حق بیمه‌های جمع‌آوری‌شده سود می‌برند، اما در معرض زیان ناپایدار هستند.

نمونه پروژه‌های فعال

• Opyn: یکی از اولین پروژه‌ها در این زمینه، مبتنی بر توکن‌سازی قراردادهای آپشن
• Hegic: استفاده از استخر نقدینگی برای ایجاد بازارهای آپشن بدون دفتر سفارش
• Dopex: ارائه استراتژی‌های ساخت‌یافته آپشن با بازده بهینه
• Premia: پلتفرمی با تمرکز بر قیمت‌گذاری داینامیک بر اساس عرضه و تقاضا

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

استراتژی‌های معاملاتی آپشن در AMM

آپشن‌ها در AMM امکان پیاده‌سازی استراتژی‌های متنوعی را فراهم می‌کنند. برخی از استراتژی‌های رایج عبارت‌اند از:

Covered Call

• توضیح: معامله‌گر دارایی پایه (مثل ETH) را نگه می‌دارد و آپشن کال می‌فروشد تا حق بیمه دریافت کند.
• کاربرد در AMM: تأمین‌کنندگان نقدینگی می‌توانند آپشن‌های کال را در استخرهای AMM بفروشند و از کارمزدهای اضافی سود ببرند.
• مثال: فرض کنید ETH شما 2,000 دلار ارزش دارد. آپشن کال با قیمت اعمال 2,200 دلار می‌فروشید و 50 دلار حق بیمه دریافت می‌کنید. اگر قیمت ETH به 2,300 دلار برسد، شما ETH را با قیمت 2,200 دلار می‌فروشید و سود کل شما (50 + 200 = 250 دلار) خواهد بود.

Protective Put

• توضیح: خرید آپشن پوت برای محافظت از دارایی‌های موجود در برابر افت قیمت.
• کاربرد در AMM: معامله‌گران می‌توانند آپشن‌های پوت را از استخرهای نقدینگی AMM خریداری کنند.
• مثال: اگر 1 بیت‌کوین (BTC) به ارزش 65,000 دلار دارید و آپشن پوت با قیمت اعمال 62,000 دلار می‌خرید، در صورت افت قیمت به 60,000 دلار، می‌توانید BTC را با قیمت 62,000 دلار بفروشید و ضرر خود را محدود کنید.

Straddle/Strangle

• توضیح: خرید همزمان آپشن کال و پوت با قیمت اعمال یکسان (Straddle) یا متفاوت (Strangle) برای سود بردن از نوسانات بزرگ.
• کاربرد در AMM: معامله‌گران می‌توانند این آپشن‌ها را از استخرهای نقدینگی AMM خریداری کنند.
• مثال: خرید کال و پوت برای ETH با قیمت اعمال 2,000 دلار. اگر قیمت ETH به 2,500 دلار یا 1,500 دلار حرکت کند، سود قابل‌توجهی کسب می‌شود.

آینده پیاده‌سازی آپشن در AMM

بازار آپشن در DeFi هنوز در مراحل اولیه خود است، اما پتانسیل رشد بسیار زیادی دارد. با توجه به چالش‌های موجود، آینده این حوزه به چندین عامل بستگی دارد:

• پیشرفت در مدل‌های قیمت‌گذاری: توسعه مدل‌های جدیدی که به طور خاص برای محیط AMM طراحی شده‌اند و بتوانند به طور مؤثر ریسک‌ها را مدیریت کنند.
• بهبود کارایی سرمایه: نوآوری در ساختار استخرهای نقدینگی که به LPs امکان می‌دهد با سرمایه کمتر، نقدینگی بیشتری را ارائه دهند.
• افزایش قابلیت همکاری بلاکچینی (Interoperability): امکان تعامل پروتکل‌های آپشن با سایر بخش‌های اکوسیستم DeFi (مانند پلتفرم‌های وام‌دهی، پروتکل‌های بیمه) برای ایجاد استراتژی‌های پیچیده‌تر.
• راهکارهای لایه 2 (Layer 2 Solutions): استفاده از راهکارهای لایه 2 برای کاهش هزینه‌های گس و افزایش سرعت تراکنش‌ها، که برای معاملات پیچیده و مکرر آپشن ضروری است.
• پذیرش گسترده‌تر: با ساده‌تر شدن رابط‌های کاربری و کاهش ریسک برای کاربران، پذیرش عمومی آپشن‌ها در DeFi افزایش خواهد یافت.

سؤالات متداول

1. آپشن چیست و چه کاربردی در بازار رمزارز دارد؟

آپشن نوعی قرارداد مشتقه است که به دارنده آن حق (نه الزام) خرید یا فروش یک دارایی را در قیمت و زمان مشخص می‌دهد. در بازار رمزارز، آپشن‌ها برای پوشش ریسک، سفته‌بازی و افزایش بازده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

2. بازارساز خودکار (AMM) چیست و چه تفاوتی با دفتر سفارش دارد؟

AMM یک الگوریتم است که قیمت‌گذاری دارایی‌ها را به‌جای دفتر سفارش، از طریق فرمول‌های ریاضی انجام می‌دهد. برخلاف سیستم سنتی، در AMM کاربران نقدینگی فراهم می‌کنند و معاملات به‌طور مستقیم با استخر انجام می‌شود.

3. چرا پیاده‌سازی آپشن در AMMها دشوار است؟

چون آپشن‌ها نیاز به قیمت‌گذاری پیچیده، درک نوسان ضمنی، زمان‌بندی و مدیریت ریسک دارند، پیاده‌سازی آن‌ها در قالب الگوریتم‌های خودکار بدون بازارساز انسانی چالش‌برانگیز است.

4. چه پروژه‌هایی در حوزه آپشن‌های غیرمتمرکز فعال هستند؟

پروژه‌هایی مانند Opyn، Hegic، Dopex، Premia و Lyra از شناخته‌شده‌ترین نمونه‌ها در این زمینه هستند که مدل‌های متنوعی برای ارائه قراردادهای آپشن روی بلاک‌چین پیاده‌سازی کرده‌اند.

5. آیا امکان معامله آپشن در صرافی‌های غیرمتمرکز وجود دارد؟

بله. پروژه‌هایی مانند Opyn و Dopex امکان ایجاد، خرید، فروش و حتی اجرای آپشن‌ها را بدون نیاز به صرافی متمرکز فراهم کرده‌اند.

6. چگونه نقدینگی برای آپشن‌های AMM فراهم می‌شود؟

تأمین‌کنندگان نقدینگی (LPها) دارایی‌های خود را در استخرهای مخصوص آپشن قرار می‌دهند. در مقابل، کارمزد دریافت می‌کنند اما در معرض ریسک‌هایی مثل زیان ناپایدار یا اجرا شدن اختیار توسط طرف مقابل هستند.

7. آیا می‌توان در بازار آپشن‌های غیرمتمرکز استراتژی‌های حرفه‌ای مثل Iron Condor یا Straddle را پیاده‌سازی کرد؟

در پروژه‌هایی مانند Dopex و Lyra بسترهایی فراهم شده‌اند که از استراتژی‌های پیچیده و ترکیبی نیز پشتیبانی می‌کنند.

8. آیا پیاده‌سازی آپشن در AMM امنیت دارد؟

امنیت بستگی به قرارداد هوشمند دارد. اگر کد قرارداد باگ داشته باشد یا به‌خوبی ممیزی نشده باشد، کاربران در معرض خطر از دست دادن دارایی خود قرار دارند. انتخاب پروژه‌های معتبر و دارای ممیزی بسیار مهم است.

9. تفاوت بین آپشن‌های Call و Put در AMM چیست؟

در هر دو مدل، قرارداد به‌شکل توکنیزه و قابل اجرا طراحی می‌شود. Call آپشن‌ها به خریدار این حق را می‌دهند که دارایی را با قیمت مشخصی بخرند، و Put آپشن‌ها حق فروش را فراهم می‌کنند. ساختار و استخر نقدینگی هر کدام ممکن است متفاوت باشد.

10. آیا پیاده‌سازی آپشن‌ها در AMMها آینده بازار رمزارز را تغییر خواهد داد؟

بله. افزودن ابزارهای مشتقه پیشرفته مانند آپشن‌ها به بازارهای غیرمتمرکز، می‌تواند پوشش ریسک، افزایش نقدینگی، و ارتقای بازارسازی حرفه‌ای را برای رمزارزها به ارمغان آورد.