کامودیتی‌ها 

کامودیتی‌ها (commodities) به کالاهای اولیه یا محصولات خامی اطلاق می‌شود که در تجارت جهانی به صورت استاندارد و یکسان برای مصرف یا تولید بیشتر کالاها و خدمات خرید و فروش می‌شوند. این کالاها می‌توانند از منابع طبیعی (مانند نفت، گاز، طلا، مس) تا محصولات کشاورزی (مانند گندم، ذرت، قهوه) را شامل شوند. قیمت کامودیتی‌ها تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد و روش‌های مختلفی برای محاسبه و پیش‌بینی آن‌ها وجود دارد. در این مقاله، به شرح نحوه محاسبه قیمت کامودیتی‌ها و عواملی که بر آن‌ها تاثیر می‌گذارند، خواهیم پرداخت.

کامودیتی‌ها، به‌طور کلی به کالاهایی اطلاق می‌شود که ویژگی‌های مشابهی دارند و می‌توانند با کیفیت‌های استاندارد در بازار مبادله شوند. این کالاها معمولاً از منابع طبیعی به دست می‌آیند و برای تولید سایر کالاها یا مصرف روزمره به کار می‌روند. کامودیتی‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• کامودیتی‌های سخت (Hard Commodities): این دسته شامل مواد معدنی و انرژی مانند نفت، طلا، نقره، مس، گاز طبیعی، و زغال‌سنگ است.
• کامودیتی‌های نرم (Soft Commodities): این دسته شامل محصولات کشاورزی و دامی مانند گندم، برنج، قهوه، شکر، کاکائو، و پنبه است.

تاریخچه تجارت کامودیتی‌ها: از گذشته تا امروز

تجارت کامودیتی‌ها تاریخچه‌ای طولانی دارد که به هزاران سال قبل برمی‌گردد. تمدن‌های مختلف موفقیت خود را به دلیل ایجاد سیستم‌های مبادله‌ای برای جابجایی این کالاها می‌دانند. با پیشرفت تکنولوژی و ورود به عصر دیجیتال، معاملات کامودیتی‌ها پیچیده‌تر شده و شامل ابزارهایی مانند مشتقات و قراردادهای آتی می‌شود. در ادامه، تحولات کلیدی در تاریخچه تجارت کامودیتی‌ها را بررسی می‌کنیم:

• تجارت اولیه کامودیتی‌ها: 4500 سال قبل از میلاد مسیح نخستین معاملات کامودیتی‌ها حدود 4000 تا 4500 سال قبل از میلاد در بین‌النهرین باستان انجام شد. مردم آن زمان دام و کالاهایی مثل صدف، طلا و نقره را معامله می‌کردند. با محبوبیت سکه‌های طلا و نقره، بازارها در اروپا گسترش یافت و حمل و نقل دام و کالاها آسان‌تر شد.
• مبادله برنج در ژاپن: 1700 میلادی در دوره ادو ژاپن، بازرگانان برنج، محصولات خود را در انبارها ذخیره کرده و رسیدهای موجودی را به عنوان “بلیت برنج” می‌فروختند. این بلیت‌ها اولین نوع قراردادهای آتی بودند و به تدریج به ارز قابل معامله تبدیل شدند. در سال 1730، بورس برنج Dojima تأسیس شد که به صورت مدرن با سیستم عضویت و اتاق تسویه کار می‌کرد.
• تأسیس هیئت تجارت شیکاگو: 1848 هیئت تجارت شیکاگو (CBOT) در آوریل 1814 به عنوان اولین بورس مدرن برای معاملات آتی و اختیار معامله تأسیس شد. این بورس، توسط تاجران برجسته غلات تأسیس شد و به مرکز جهانی تجارت کالاهای کشاورزی تبدیل شد. قراردادهای آتی استاندارد برای غلات و سویا در این بورس معرفی شدند.
• تأسیس بورس نیویورک: 1870 پس از توسعه معاملات آتی غلات، بورس پنبه نیویورک تأسیس شد. بعداً، بازرگانان لبنیات بورس کره و پنیر را در نیویورک تأسیس کردند که بعدها به بورس کالای نیویورک (NYMEX) تغییر نام داد. قهوه، شکر و کاکائو نیز به این بورس اضافه شدند.
• تأسیس بورس فلزات لندن: 1877 بورس فلزات لندن (LME) یکی از مهم‌ترین بورس‌های جهان برای معاملات آتی و اختیار معامله فلزات است. این بورس هنوز هم به روش‌های سنتی و الکترونیکی معاملات را انجام می‌دهد.
• تأسیس بورس کالای شیکاگو: 1933 بورس کالای شیکاگو (COMEX) از ادغام چند صرافی تأسیس شد و به یکی از بورس‌های معروف فلزات تبدیل شد.
• توسعه تجارت الکترونیکی: 1999 در پایان قرن بیستم، تجارت الکترونیکی جایگزین روش‌های سنتی شد و امکان انجام معاملات با کمیسیون‌های کمتر و سیستم‌های کارآمدتر را فراهم کرد. این پلتفرم‌ها به معامله‌گران اجازه می‌دهند که به‌راحتی و بدون نیاز به کارگزاران زنده، از طریق اینترنت معامله کنند و به ابزارهایی مانند نمودارها، اخبار و تحلیل‌های بازار دسترسی داشته باشند.

چطور معاملات کامودیتی‌ها انجام می‌شود؟

معاملات کامودیتی‌ها تحت تأثیر عرضه و تقاضا در بازار است و در بستر رقابت صورت می‌گیرد. بورس کالا یکی از مکان‌هایی است که قیمت‌گذاری کامودیتی‌ها، مانند نفت، را انجام می‌دهد. به‌طور مثال، در بورس نفت ایران، مواد خام نفت به‌صورت رقابتی معامله می‌شوند.

معاملات کامودیتی‌ها در بورس کالا می‌تواند تأثیر زیادی بر قیمت سهام شرکت‌هایی داشته باشد که این مواد را تولید یا استفاده می‌کنند. این رقابت قیمتی هر روز در حال تغییر است.

عوامل مؤثر بر بازار کامودیتی‌ها

• تورم: افزایش تورم باعث افزایش تقاضا برای کامودیتی‌ها می‌شود، زیرا قیمت این مواد اولیه به طور معمول بالا می‌رود.
• قیمت جهانی: تغییرات در قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها بر روند قیمتی و عرضه و تقاضای این محصولات تأثیرگذار است.
• میزان تولید: تغییرات در تولید مواد اولیه بر بازار کامودیتی‌ها و قیمت‌های آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
• نرخ دلار: نوسانات نرخ دلار در بازار جهانی و بورس ایران بر قیمت کامودیتی‌ها تأثیر دارد.
• سیاست دولت‌ها: تصمیم‌های سیاسی و اقتصادی دولت‌ها نیز می‌تواند بر بازار کامودیتی‌ها تأثیر بگذارد.

عوامل مؤثر بر قیمت کامودیتی‌ها

قیمت کامودیتی‌ها تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. این عوامل به‌طور کلی شامل شرایط بازار، تقاضا و عرضه، شرایط اقتصادی و جغرافیایی، و تغییرات فصلی هستند. در زیر به برخی از مهم‌ترین این عوامل اشاره می‌کنیم:

الف) تقاضا و عرضه

• تقاضا: وقتی تقاضا برای یک کامودیتی خاص افزایش می‌یابد (مثلاً در زمان بحران‌های اقتصادی یا نیاز به محصولات خاص در صنایع)، قیمت آن کالا افزایش می‌یابد. به‌طور مشابه، اگر تقاضا برای یک کامودیتی کاهش یابد، قیمت آن نیز کاهش می‌یابد.
• عرضه: عرضه یک کامودیتی می‌تواند به دلیل عوامل طبیعی، سیاسی، یا اقتصادی تغییر کند. مثلا تغییرات در تولید یا استخراج مواد معدنی، یا حتی بحران‌های جوی و بلایای طبیعی، می‌تواند عرضه یک کالا را محدود کند و به افزایش قیمت منجر شود.

ب) شرایط اقتصادی و جغرافیایی

• شرایط اقتصادی: نوسانات اقتصادی و نرخ تورم تاثیر زیادی بر قیمت کامودیتی‌ها دارند. در دوره‌های رکود اقتصادی، تقاضا برای کالاهای مختلف کاهش می‌یابد که می‌تواند به کاهش قیمت کامودیتی‌ها منجر شود. همچنین، افزایش نرخ تورم می‌تواند باعث افزایش قیمت کامودیتی‌ها به دلیل کاهش ارزش پول شود.
• شرایط جغرافیایی: جنگ‌ها، تحریم‌ها، و سایر مسائل سیاسی که بر کشورهای تولیدکننده تاثیر می‌گذارند، می‌توانند باعث افزایش یا کاهش عرضه شوند و در نتیجه قیمت را تحت تاثیر قرار دهند.

ج) نوسانات ارزی و قیمت دلار

کامودیتی‌ها معمولاً به دلار قیمت‌گذاری می‌شوند. بنابراین، تغییرات در نرخ ارز دلار نسبت به سایر ارزها می‌تواند قیمت این کالاها را تغییر دهد. به‌طور مثال، اگر ارزش دلار کاهش یابد، قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای بین‌المللی افزایش می‌یابد، زیرا هزینه خرید آن‌ها برای کشورهای دیگر ارزان‌تر می‌شود.

روش‌های محاسبه قیمت کامودیتی‌ها

برای محاسبه قیمت کامودیتی‌ها، ابزارها و روش‌های مختلفی وجود دارد که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

الف) تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis)

این روش به تجزیه و تحلیل عوامل اقتصادی، جغرافیایی، سیاسی، و اجتماعی که می‌توانند بر عرضه و تقاضا برای یک کامودیتی تاثیر بگذارند، می‌پردازد. تحلیلگران بنیادی عواملی مانند میزان تولید، مصرف، موجودی انبارها، شرایط جوی، تغییرات قوانین تجاری، و روندهای اقتصادی را بررسی می‌کنند.

• برای مثال، در مورد نفت: تحلیلگران عرضه و تقاضا برای نفت را بررسی می‌کنند، شرایط سیاسی در کشورهای تولیدکننده نفت را تحلیل می‌کنند و از داده‌های جهانی مانند میزان تولید نفت در اوپک و کشورهای غیرعضو استفاده می‌کنند.

ب) تحلیل تکنیکال (Technical Analysis)

تحلیل تکنیکال به استفاده از داده‌های تاریخی قیمت کامودیتی‌ها و الگوهای نموداری برای پیش‌بینی حرکت قیمت در آینده می‌پردازد. این روش بر اساس فرضیه‌ای است که تمامی اطلاعات بازار در قیمت‌های گذشته منعکس شده است و این قیمت‌ها می‌توانند به پیش‌بینی روندهای آینده کمک کنند.

• برای مثال: تحلیلگران تکنیکال ممکن است با بررسی نمودارهای قیمت گندم در ماه‌های گذشته، الگوهایی پیدا کنند که نشان‌دهنده افزایش یا کاهش قیمت در آینده باشد.

ج) شاخص‌های جهانی

وجود شاخص‌هایی مانند شاخص دلار آمریکا، شاخص قیمت نفت خام برنت، و شاخص قیمت گندم به معامله‌گران و تحلیلگران کمک می‌کند تا روندهای قیمتی کامودیتی‌ها را پیش‌بینی کنند. این شاخص‌ها معمولاً از داده‌های جهانی و میزان تولید و مصرف این کالاها به‌دست می‌آیند.

محاسبه قیمت کامودیتی‌ها در بازار

در بازارهای بین‌المللی، قیمت کامودیتی‌ها معمولاً از طریق بورس‌های کالایی (مثل بورس شیکاگو، بورس لندن، و بورس دبی) تعیین می‌شود. این بورس‌ها معاملات فیزیکی و آتی کامودیتی‌ها را انجام می‌دهند و به‌طور روزانه قیمت‌گذاری انجام می‌دهند. قیمت‌گذاری در این بازارها معمولاً تحت تأثیر اخبار جهانی، تغییرات در تقاضا و عرضه، و تغییرات ارزی قرار می‌گیرد.

برای مثال، قیمت نفت خام:

قیمت نفت خام معمولاً از طریق قراردادهای آتی (Futures Contracts) تعیین می‌شود که در بورس‌های بین‌المللی معامله می‌شوند. این قراردادها مشخص می‌کنند که یک مقدار معین از نفت در تاریخ مشخصی با قیمتی مشخص خرید و فروش خواهد شد.

تاثیر اخبار و رویدادهای جهانی بر قیمت کامودیتی‌ها

اخبار و رویدادهای جهانی، از جمله بحران‌های اقتصادی، جنگ‌ها، و نوسانات سیاسی، تاثیر زیادی بر قیمت کامودیتی‌ها دارند. به‌طور مثال:

• بحران‌ها: بحران‌های جهانی مانند بحران مالی 2008 یا بحران کووید-19 تاثیر شدیدی بر قیمت بسیاری از کامودیتی‌ها گذاشت. در این دوران‌ها، نوسانات در عرضه و تقاضا و ترس از کمبود کالاها باعث تغییرات عمده در قیمت‌ها می‌شود.
• جنگ‌ها و تحریم‌ها: جنگ‌ها، مانند جنگ‌های نفتی یا تحریم‌های اقتصادی، می‌توانند عرضه کالاهای خاص را محدود کنند و در نتیجه قیمت آن‌ها را افزایش دهند.

بهترین سهام کامودیتی‌ها

داشتن لیست بهترین سهام کامودیتی می‌تواند به بهبود سبد سرمایه‌گذاری شما کمک کند. در اینجا به معرفی برخی از این سهام می‌پردازیم. توجه داشته باشید که این سهام‌ها در همه شرایط یکسان عمل نمی‌کنند و باید در زمان مناسب خریداری شوند.

• فملی: نماد صنایع مس ایران است و یکی از پرطرفدارترین سهام‌ها در بازار بورس ایران. قیمت جهانی مس و تغییرات در معاملات مس معمولاً تأثیر زیادی بر قیمت آن دارند.
• فولاد: نماد فولاد مبارکه که یکی از سهام‌های مهم در بازار بورس ایران است. قیمت جهانی فولاد به شدت بر روند معاملاتی آن تأثیر می‌گذارد.
• کروی: نماد توسعه معادن روی ایران است و قیمت جهانی قلع و روی بر آن تأثیر دارد.
• کگل: نماد صنعتی و معدنی گل گهر که همیشه یکی از سهام‌های مؤثر در بازار بورس بوده و بر شاخص کلی بازار تأثیر می‌گذارد.
• فایرا: نماد آلومینیوم ایران که از گروه فلزات اساسی است و تغییرات قیمت مواد آلومینیومی بر آن تأثیر می‌گذارد.

تأثیر کامودیتی‌ها بر بورس

صنایع ایران به شدت به مواد اولیه‌ای مانند فولاد، نفت و فلزات وابسته‌اند. به همین دلیل، کامودیتی‌ها در بورس ایران نقش مهمی دارند. افزایش تولید و صادرات این مواد می‌تواند بازار بورس را پررونق‌تر کند. از سوی دیگر، رقابت قیمتی در بورس کالا می‌تواند جوّ بورس اوراق بهادار ایران را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا این مواد پایه و اساس محصولات بسیاری هستند.

نوسانات قیمتی کامودیتی‌ها می‌تواند تأثیر زیادی بر معاملات و نوسانات بازار بورس ایران داشته باشد. در واقع، کامودیتی‌ها می‌توانند به تنهایی شاخص کل بازار را تغییر دهند. به همین دلیل، معامله‌گران بورس توجه زیادی به این صنایع دارند و تأثیر آن‌ها بر جوّ کلی بازار قابل توجه است.

بازارهای مهم کامودیتی

کامودیتی‌ها مواد خام اصلی هستند که در صنایع مختلف استفاده می‌شوند و بازارهای مرتبط با آن‌ها اهمیت زیادی دارند. این بازارها به دو دسته جهانی و منطقه‌ای تقسیم می‌شوند و نقش مهمی در تنظیم عرضه و تقاضا و تاثیر بر اقتصاد جهانی دارند.

بازارهای جهانی

1. CME (بورس کالای شیکاگو):
   • ویژگی‌ها: معاملات بین‌المللی، استفاده از قراردادهای مشتقات مالی و اختیار معامله برای تعیین قیمت‌ها.
   • مثال: قراردادهای آتی برای غلات و انرژی.
2. NYMEX (بورس کالای نیویورک):
   • ویژگی‌ها: تمرکز بر انرژی و فلزات گران‌بها، تعیین قیمت‌های جهانی برای نفت خام و سایر محصولات انرژی.
   • مثال: معاملات نفت خام و گاز طبیعی.
3. LME (بورس فلزات لندن):

• ویژگی‌ها: معاملات فیزیکی برای فلزات صنعتی، تعیین قیمت‌های جهانی برای مس، آلومینیوم و سایر فلزات.
• مثال: معاملات مس و آلومینیوم.

بازارهای منطقه‌ای

1. EEX (بورس انرژی اروپا):
   • ویژگی‌ها: تمرکز بر انرژی (برق و گاز طبیعی) در اروپا، تنظیم قیمت‌های محلی و منطقه‌ای.
   • مثال: معاملات برق و گاز طبیعی در اروپا.
2. SHFE (بورس آتی شانگهای):
   • ویژگی‌ها: معاملات فلزات صنعتی در چین و منطقه آسیای شرقی، تعیین قیمت‌های منطقه‌ای برای مس، آلومینیوم و نیکل.
   • مثال: معاملات فلزات در چین.
3. TOCOM (بورس کالای توکیو):
   • ویژگی‌ها: معاملات محصولات کشاورزی و مواد خام در ژاپن، تأمین نیازهای داخلی و تعیین قیمت‌های منطقه‌ای.
   • مثال: معاملات گندم و سویا.

بازارهای محلی

1. MCX (بورس چند کالایی هند):
   • ویژگی‌ها: معاملات محصولات کشاورزی، فلزات و انرژی در هند، تنظیم قیمت‌های محلی و حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان.
   • مثال: معاملات فلزات و محصولات کشاورزی در هند.
2. بازارهای نفت محلی در نیجریه:
   • ویژگی‌ها: تأمین نیازهای داخلی و ایجاد فرصت‌های اشتغال و توسعه اقتصادی.
   • مثال: معاملات نفت محلی در نیجریه.
3. بازار محلی قهوه در برزیل:
   • ویژگی‌ها: تعیین قیمت‌های محلی و تأمین نیازهای داخلی و صادرات قهوه.
   • مثال: معاملات قهوه در برزیل.

نحوه سرمایه‌گذاری در کامودیتی‌ها

برای سرمایه‌گذاری در کامودیتی‌ها، چندین روش وجود دارد:

• مالکیت فیزیکی: خرید و نگهداری مستقیم کالاهایی مثل فلزات گران‌بها. این روش بیشتر برای کالاهای کوچک و قابل حمل مناسب است و ممکن است برای سرمایه‌گذاران فردی دشوار باشد.
• قراردادهای آتی: قراردادهایی که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند کالاها را برای تحویل در آینده خرید و فروش کنند. این روش نیازمند تجربه و دانش از نحوه عملکرد بازار است.
• صندوق‌های قابل معامله در مبادله (ETF): این اوراق به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند با سرمایه‌گذاری نسبتاً کم به بازار کامودیتی‌ها دسترسی پیدا کنند. صندوق‌های ETF می‌توانند شامل کالاهای خاص مانند طلا یا مجموعه‌ای از کالاها باشند.

نحوه استفاده از نمودار برای تجزیه و تحلیل بازارهای کامودیتی

برای تحلیل بازارهای کامودیتی، دو روش اصلی وجود دارد:

• تحلیل فاندامنتال: بررسی روابط عرضه و تقاضا و عوامل اقتصادی که قیمت کامودیتی‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• تحلیل تکنیکال: استفاده از الگوهای قیمتی و شاخص‌های فنی مانند MACD و RSI برای پیش‌بینی حرکت قیمت‌ها. این تحلیل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا روند بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات مناسب‌تری بگیرند.

بهترین بروکرها برای ترید کامودیتی برای ایرانیان

برای ترید کامودیتی‌ها، انتخاب بروکر مناسب بسیار مهم است. برخی از بروکرهای معتبر برای ایرانیان عبارتند از:

• بروکر آلپاری (Alpari): یکی از بزرگ‌ترین بروکرهای جهانی با پلتفرم‌های کاربرپسند و دسترسی به بازارهای مختلف از جمله کامودیتی‌ها.
• بروکر آمارکتس (Amarkets): بروکر روسی با تنوع محصولات مالی و پلتفرم‌های پیشرفته، مناسب برای تریدرهای حرفه‌ای.
• بروکر آی اف سی مارکتس (IFC Markets): بروکر انگلیسی با نرخ‌های پایین و دسترسی به بازارهای جهانی، مناسب برای تنوع در سبد سرمایه‌گذاری.
• بروکر لایت فارکس (Lite Forex): بروکر معتبر با پلتفرم‌های معاملاتی قوی و پشتیبانی خوب، ارائه‌دهنده خدمات برای کامودیتی‌ها.
• بروکر ایپلنت (ePlanet): بروکر بین‌المللی با پلتفرم ساده و کاربرپسند، مناسب برای تریدرهای مبتدی.