معیارهای یونانی در معاملات آپشن

معاملات آپشن برخلاف معاملات مستقیم سهام یا کالا، از نظر محاسبه ریسک و پیش‌بینی سود و زیان پیچیده‌تر هستند. به همین دلیل، معامله‌گران حرفه‌ای از مجموعه‌ای از معیارهای ریاضیاتی به نام گریک‌ها (Greeks) استفاده می‌کنند. این معیارها به معامله‌گران کمک می‌کنند تا تأثیر تغییرات در متغیرهای مختلف مانند قیمت دارایی پایه، نوسان، زمان و نرخ بهره را بر ارزش آپشن پیش‌بینی کنند.

گریک‌ها در معاملات آپشن چه هستند؟

گریک‌ها معیارهایی هستند که حساسیت قیمت آپشن را نسبت به عوامل مختلف نشان می‌دهند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

1. دلتا (Delta)
2. گاما (Gamma)
3. تتا (Theta)
4. وگا (Vega)
5. رو (Rho)

این پنج معیار، مهم‌ترین ابزارهای مدیریت ریسک در معاملات آپشن هستند. در ادامه هر یک از آن‌ها را به‌صورت کامل توضیح می‌دهیم.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

دلتا (Delta): میزان حساسیت به تغییر قیمت دارایی پایه

دلتا (Δ) میزان حساسیت قیمت یک آپشن را نسبت به تغییر یک واحدی در قیمت دارایی پایه (Underlying Asset) نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، دلتا نشان می‌دهد که با تغییر یک واحد (مثلاً یک دلار) در قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن به چه میزان تغییر می‌کند.

محدوده دلتا:

• برای آپشن‌های کال (Call): دلتا بین 0 تا 1 است.
• برای آپشن‌های پوت (Put): دلتا بین 0 تا -1 است.
• آپشن‌های “در پول” (In-the-Money) دلتای بالاتری دارند (نزدیک به 1 یا -1)، در حالی که آپشن‌های “خارج از پول” (Out-of-the-Money) دلتای کمتری دارند (نزدیک به 0).

کاربردهای دلتا

• اندازه‌گیری حساسیت قیمت: دلتا نشان می‌دهد که قیمت آپشن چقدر با تغییر قیمت دارایی پایه تغییر می‌کند. برای مثال، اگر دلتای یک آپشن کال 0.6 باشد، با افزایش 1 دلاری قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن حدود 0.6 دلار افزایش می‌یابد.
• هجینگ (Hedging): دلتا برای ایجاد استراتژی‌های هجینگ استفاده می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از دلتا برای تنظیم موقعیت‌های خود استفاده کنند تا ریسک تغییرات قیمت دارایی پایه را کاهش دهند (هجینگ دلتا).
• احتمال در پول بودن: دلتا به طور تقریبی نشان‌دهنده احتمال این است که آپشن در زمان سررسید “در پول” باشد. مثلاً دلتای 0.3 برای یک آپشن کال به این معناست که احتمال حدود 30٪ وجود دارد که آپشن در زمان سررسید در پول باشد.

مثال عملی

فرض کنید شما یک آپشن کال با دلتای 0.5 روی سهام شرکت X دارید. اگر قیمت سهام X از 100 دلار به 101 دلار افزایش یابد، انتظار می‌رود قیمت آپشن شما حدود 0.5 دلار افزایش یابد. اگر بخواهید موقعیت خود را هج کنید، می‌توانید 50 سهم از سهام X را بفروشید (زیرا دلتای 0.5 نشان‌دهنده حساسیت 50٪ است) تا تغییرات قیمتی آپشن را خنثی کنید.

گاما (Gamma): نرخ تغییر دلتا

دلتا (Δ) میزان حساسیت قیمت یک آپشن را نسبت به تغییر یک واحدی در قیمت دارایی پایه (Underlying Asset) نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، دلتا نشان می‌دهد که با تغییر یک واحد (مثلاً یک دلار) در قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن به چه میزان تغییر می‌کند.

محدوده دلتا:

• برای آپشن‌های کال (Call): دلتا بین 0 تا 1 است.
• برای آپشن‌های پوت (Put): دلتا بین 0 تا -1 است.
• آپشن‌های “در پول” (In-the-Money) دلتای بالاتری دارند (نزدیک به 1 یا -1)، در حالی که آپشن‌های “خارج از پول” (Out-of-the-Money) دلتای کمتری دارند (نزدیک به 0).

کاربردهای دلتا

• اندازه‌گیری حساسیت قیمت: دلتا نشان می‌دهد که قیمت آپشن چقدر با تغییر قیمت دارایی پایه تغییر می‌کند. برای مثال، اگر دلتای یک آپشن کال 0.6 باشد، با افزایش 1 دلاری قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن حدود 0.6 دلار افزایش می‌یابد.
• هجینگ (Hedging): دلتا برای ایجاد استراتژی‌های هجینگ استفاده می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از دلتا برای تنظیم موقعیت‌های خود استفاده کنند تا ریسک تغییرات قیمت دارایی پایه را کاهش دهند (هجینگ دلتا).
• احتمال در پول بودن: دلتا به طور تقریبی نشان‌دهنده احتمال این است که آپشن در زمان سررسید “در پول” باشد. مثلاً دلتای 0.3 برای یک آپشن کال به این معناست که احتمال حدود 30٪ وجود دارد که آپشن در زمان سررسید در پول باشد.

مثال عملی

فرض کنید شما یک آپشن کال با دلتای 0.5 روی سهام شرکت X دارید. اگر قیمت سهام X از 100 دلار به 101 دلار افزایش یابد، انتظار می‌رود قیمت آپشن شما حدود 0.5 دلار افزایش یابد. اگر بخواهید موقعیت خود را هج کنید، می‌توانید 50 سهم از سهام X را بفروشید (زیرا دلتای 0.5 نشان‌دهنده حساسیت 50٪ است) تا تغییرات قیمتی آپشن را خنثی کنید.

تتا (Theta): حساسیت به گذر زمان

دلتا (Δ) میزان حساسیت قیمت یک آپشن را نسبت به تغییر یک واحدی در قیمت دارایی پایه (Underlying Asset) نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، دلتا نشان می‌دهد که با تغییر یک واحد (مثلاً یک دلار) در قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن به چه میزان تغییر می‌کند.

محدوده دلتا:

• برای آپشن‌های کال (Call): دلتا بین 0 تا 1 است.
• برای آپشن‌های پوت (Put): دلتا بین 0 تا -1 است.
• آپشن‌های “در پول” (In-the-Money) دلتای بالاتری دارند (نزدیک به 1 یا -1)، در حالی که آپشن‌های “خارج از پول” (Out-of-the-Money) دلتای کمتری دارند (نزدیک به 0).

کاربردهای دلتا

• اندازه‌گیری حساسیت قیمت: دلتا نشان می‌دهد که قیمت آپشن چقدر با تغییر قیمت دارایی پایه تغییر می‌کند. برای مثال، اگر دلتای یک آپشن کال 0.6 باشد، با افزایش 1 دلاری قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن حدود 0.6 دلار افزایش می‌یابد.
• هجینگ (Hedging): دلتا برای ایجاد استراتژی‌های هجینگ استفاده می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از دلتا برای تنظیم موقعیت‌های خود استفاده کنند تا ریسک تغییرات قیمت دارایی پایه را کاهش دهند (هجینگ دلتا).
• احتمال در پول بودن: دلتا به طور تقریبی نشان‌دهنده احتمال این است که آپشن در زمان سررسید “در پول” باشد. مثلاً دلتای 0.3 برای یک آپشن کال به این معناست که احتمال حدود 30٪ وجود دارد که آپشن در زمان سررسید در پول باشد.

مثال عملی

فرض کنید شما یک آپشن کال با دلتای 0.5 روی سهام شرکت X دارید. اگر قیمت سهام X از 100 دلار به 101 دلار افزایش یابد، انتظار می‌رود قیمت آپشن شما حدود 0.5 دلار افزایش یابد. اگر بخواهید موقعیت خود را هج کنید، می‌توانید 50 سهم از سهام X را بفروشید (زیرا دلتای 0.5 نشان‌دهنده حساسیت 50٪ است) تا تغییرات قیمتی آپشن را خنثی کنید.

وگا (Vega): حساسیت به نوسان ضمنی (IV)

دلتا (Δ) میزان حساسیت قیمت یک آپشن را نسبت به تغییر یک واحدی در قیمت دارایی پایه (Underlying Asset) نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، دلتا نشان می‌دهد که با تغییر یک واحد (مثلاً یک دلار) در قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن به چه میزان تغییر می‌کند.

محدوده دلتا:

• برای آپشن‌های کال (Call): دلتا بین 0 تا 1 است.
• برای آپشن‌های پوت (Put): دلتا بین 0 تا -1 است.
• آپشن‌های “در پول” (In-the-Money) دلتای بالاتری دارند (نزدیک به 1 یا -1)، در حالی که آپشن‌های “خارج از پول” (Out-of-the-Money) دلتای کمتری دارند (نزدیک به 0).

کاربردهای دلتا

1. اندازه‌گیری حساسیت قیمت: دلتا نشان می‌دهد که قیمت آپشن چقدر با تغییر قیمت دارایی پایه تغییر می‌کند. برای مثال، اگر دلتای یک آپشن کال 0.6 باشد، با افزایش 1 دلاری قیمت دارایی پایه، قیمت آپشن حدود 0.6 دلار افزایش می‌یابد.
2. هجینگ (Hedging): دلتا برای ایجاد استراتژی‌های هجینگ استفاده می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از دلتا برای تنظیم موقعیت‌های خود استفاده کنند تا ریسک تغییرات قیمت دارایی پایه را کاهش دهند (هجینگ دلتا).
3. احتمال در پول بودن: دلتا به طور تقریبی نشان‌دهنده احتمال این است که آپشن در زمان سررسید “در پول” باشد. مثلاً دلتای 0.3 برای یک آپشن کال به این معناست که احتمال حدود 30٪ وجود دارد که آپشن در زمان سررسید در پول باشد.

مثال عملی

فرض کنید شما یک آپشن کال با دلتای 0.5 روی سهام شرکت X دارید. اگر قیمت سهام X از 100 دلار به 101 دلار افزایش یابد، انتظار می‌رود قیمت آپشن شما حدود 0.5 دلار افزایش یابد. اگر بخواهید موقعیت خود را هج کنید، می‌توانید 50 سهم از سهام X را بفروشید (زیرا دلتای 0.5 نشان‌دهنده حساسیت 50٪ است) تا تغییرات قیمتی آپشن را خنثی کنید.

رو (Rho): حساسیت به نرخ بهره

رو (ρ) حساسیت قیمت آپشن را نسبت به تغییر یک درصدی در نرخ بهره بدون ریسک نشان می‌دهد.

ویژگی‌ها:

• برای آپشن‌های کال مثبت است (افزایش نرخ بهره ارزش کال را افزایش می‌دهد).
• برای آپشن‌های پوت منفی است (افزایش نرخ بهره ارزش پوت را کاهش می‌دهد).
• رو برای آپشن‌های با سررسید طولانی‌تر تأثیر بیشتری دارد.

کاربردهای رو

• مدیریت ریسک نرخ بهره: در محیط‌هایی که نرخ بهره به شدت تغییر می‌کند، رو به معامله‌گران کمک می‌کند تا تأثیر این تغییرات را بر آپشن‌هایشان ارزیابی کنند.
• استراتژی‌های بلندمدت: رو برای آپشن‌های با سررسید طولانی‌تر اهمیت بیشتری دارد، زیرا تغییرات نرخ بهره در بلندمدت تأثیر بیشتری دارند.

مثال عملی

اگر آپشن کالی با رو 0.05 دارید و نرخ بهره 1٪ افزایش یابد، ارزش آپشن حدود 0.05 دلار افزایش می‌یابد.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

سایر گریک‌های کمتر رایج در معاملات آپشن

علاوه بر گریک‌های اصلی، معیارهای دیگری نیز وجود دارند که در موارد خاص استفاده می‌شوند:

• Vomma: حساسیت وگا به تغییرات نوسانات ضمنی.
• Charm (Delta Decay): نرخ تغییر دلتا با گذشت زمان.
• Vanna: حساسیت دلتا به تغییرات نوسانات ضمنی.

این معیارها معمولاً در معاملات پیچیده‌تر یا توسط معامله‌گران حرفه‌ای استفاده می‌شوند.

چطور از گریک‌ها در معاملات آپشن استفاده می‌شود؟

ترکیب این گریک‌ها به معامله‌گر کمک می‌کند تا:

1. ریسک پوزیشن خود را بهتر درک کند.
2. استراتژی‌هایی بر اساس نوسان، زمان یا روند قیمت طراحی کند.
3. در مواقع پرنوسان یا نزدیک سررسید، تصمیم‌گیری دقیق‌تری داشته باشد.

مثال عملی

فرض کنید یک معامله‌گر یک Call Option خریده که مشخصات زیر دارد:

• دلتا: 0.65
• گاما: 0.08
• تتا: -0.02
• وگا: 0.12

این یعنی:

• اگر سهم 1 واحد افزایش یابد، قیمت آپشن 0.65 واحد رشد می‌کند.
• اگر قیمت سهم باز هم تغییر کند، دلتا با سرعت 0.08 تغییر خواهد کرد.
• هر روز که می‌گذرد، 0.02 واحد از قیمت آپشن کاسته می‌شود.
• اگر نوسان ضمنی 1 درصد بیشتر شود، قیمت آپشن 0.12 واحد رشد می‌کند.

این اطلاعات برای طراحی استراتژی‌های متعادل، بستن پوزیشن در زمان مناسب، و انتخاب آپشن مناسب ضروری هستند.

اهمیت استفاده از معیارهای یونانی در معاملات آپشن

درک و استفاده از معیارهای یونانی برای هر معامله‌گر آپشن حیاتی است، به دلایل زیر:

1. مدیریت ریسک: معیارهای یونانی به معامله‌گران کمک می‌کنند تا ریسک‌های مختلف مرتبط با تغییرات بازار را شناسایی و اندازه‌گیری کنند. این امکان را به آن‌ها می‌دهد که پوزیشن‌های خود را تعدیل کنند یا استراتژی‌های پوشش ریسک را اعمال کنند.
2. تصمیم‌گیری آگاهانه: با دانستن حساسیت یک آپشن به عوامل مختلف، معامله‌گران می‌توانند تصمیمات بهتری در مورد خرید، فروش، یا تعدیل موقعیت‌های خود بگیرند.
3. انتخاب استراتژی: هر استراتژی آپشن (مثلاً خرید یا فروش، استراتژی‌های ترکیبی) دارای پروفایل یونانی متفاوتی است. با درک یونانی‌ها، معامله‌گر می‌تواند استراتژی مناسب با دیدگاه خود نسبت به بازار و تحمل ریسک خود را انتخاب کند.
4. تعدیل پوزیشن‌ها: بازار دائماً در حال تغییر است. قیمت دارایی پایه، نوسانات ضمنی و زمان باقی‌مانده تا انقضا همگی در حال حرکت هستند. یونانی‌ها ابزارهایی برای رصد این تغییرات و تعدیل به موقع پوزیشن‌ها ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، اگر دلتای یک موقعیت بسیار بالا رفته و ریسک جهت‌دار آن افزایش یافته است، معامله‌گر می‌تواند با خرید یا فروش آپشن‌های دیگر، دلتا را خنثی کند.
5. پیش‌بینی رفتار آپشن: یونانی‌ها به معامله‌گران کمک می‌کنند تا پیش‌بینی کنند که قیمت آپشن آن‌ها در سناریوهای مختلف بازار چگونه رفتار خواهد کرد.

کاربرد گریک‌ها در استراتژی‌های معاملاتی 

گریک‌ها به معامله‌گران کمک می‌کنند تا استراتژی‌های خود را با توجه به پیش‌بینی‌هایشان از بازار تنظیم کنند:

• استراتژی‌های مبتنی بر جهت (Directional Strategies): معامله‌گرانی که پیش‌بینی جهت حرکت قیمت دارند، از دلتا و گاما برای انتخاب آپشن‌های مناسب استفاده می‌کنند.
• استراتژی‌های مبتنی بر نوسانات (Volatility Strategies): وگا برای استراتژی‌هایی مثل Straddle یا Strangle که به تغییرات بزرگ در نوسانات وابسته‌اند، حیاتی است.
• استراتژی‌های مبتنی بر زمان: تتا برای استراتژی‌هایی مثل فروش آپشن که از فروپاشی زمانی سود می‌برند، کلیدی است.
• هجینگ پویا (Dynamic Hedging): دلتا و گاما برای تنظیم مکرر موقعیت‌ها در هجینگ استفاده می‌شوند.

 محدودیت‌ها و ملاحظات استفاده گریک ها در معاملات آپشن

• فرضیات مدل: گریک‌ها معمولاً بر اساس مدل بلک-شولز یا مدل‌های مشابه محاسبه می‌شوند که فرضیاتی مثل توزیع نرمال بازده‌ها دارند. در دنیای واقعی، این فرضیات همیشه صادق نیستند.
• تغییرات غیرخطی: گریک‌ها مقادیر لحظه‌ای هستند و با تغییرات بزرگ در بازار ممکن است به طور قابل‌توجهی تغییر کنند.
• هزینه‌های معاملاتی: تنظیم مکرر موقعیت‌ها برای مدیریت گریک‌ها (مثل هجینگ دلتا) می‌تواند هزینه‌بر باشد.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

جمع‌بندی

گریک‌ها ابزارهای قدرتمندی برای تحلیل و مدیریت ریسک در معاملات آپشن هستند. استفاده صحیح از دلتا، گاما، تتا، وگا و رو می‌تواند تفاوت بین یک معامله‌گر حرفه‌ای و یک معامله‌گر مبتدی را رقم بزند. بدون توجه به این معیارها، معامله‌گران ممکن است ریسک‌های پنهان را نادیده بگیرند و دچار زیان شوند. یادگیری گریک‌ها برای هر کسی که وارد دنیای آپشن می‌شود، یک ضرورت است، نه یک انتخاب.

سوالات متداول 

1. دلتا در معاملات آپشن به چه معناست؟

دلتا نشان می‌دهد که قیمت یک آپشن چقدر نسبت به تغییر قیمت دارایی پایه حساس است. مثلاً دلتای ۰.۶ یعنی اگر قیمت سهم یک واحد افزایش یابد، قیمت آپشن حدود ۰.۶ واحد افزایش پیدا می‌کند.

2. تفاوت دلتا و گاما چیست؟

دلتا نرخ تغییر قیمت آپشن در برابر تغییر قیمت دارایی پایه است، اما گاما نشان می‌دهد که دلتا چگونه با تغییر قیمت دارایی پایه تغییر می‌کند.

3. تتا (Theta) چه نقشی در معاملات آپشن دارد؟

تتا نشان‌دهنده کاهش ارزش زمانی آپشن با گذر هر روز است. هرچه به سررسید نزدیک‌تر شویم، ارزش زمانی کمتر و تأثیر تتا بیشتر می‌شود.

4. وگا (Vega) چیست و چرا اهمیت دارد؟

وگا حساسیت قیمت آپشن را نسبت به نوسان ضمنی (Implied Volatility) نشان می‌دهد. اگر نوسان بازار بیشتر شود، وگا نشان می‌دهد قیمت آپشن چقدر رشد می‌کند.

5. رو (Rho) در آپشن چیست؟

رو تأثیر تغییر نرخ بهره را بر قیمت آپشن اندازه‌گیری می‌کند. اگر نرخ بهره بالا رود، ارزش آپشن‌های خرید معمولاً افزایش می‌یابد.

6. کدام‌یک از گریک‌ها برای فروشندگان آپشن مهم‌تر است؟

برای فروشندگان، تتا (برای کسب سود از کاهش زمان)، گاما (برای مدیریت ریسک ناگهانی) و وگا (برای اجتناب از نوسانات غیرمنتظره) اهمیت بیشتری دارد.

7. آیا گریک‌ها فقط برای آپشن‌های اروپایی کاربرد دارند؟

خیر. گریک‌ها هم برای آپشن‌های اروپایی و هم آمریکایی استفاده می‌شوند، هرچند نحوه اعمال آپشن می‌تواند روی تفسیر آن‌ها تأثیر بگذارد.

8. چطور می‌توان گریک‌ها را محاسبه کرد؟

بیشتر پلتفرم‌های معاملاتی حرفه‌ای گریک‌ها را به‌صورت خودکار نمایش می‌دهند. محاسبه دستی نیازمند استفاده از مدل‌هایی مانند بلک-شولز است.

9. آیا همه آپشن‌ها گریک‌های یکسانی دارند؟

خیر. آپشن‌های نزدیک به قیمت اعمال (ATM)، گریک‌هایی مانند گاما و وگا بالاتری دارند و آپشن‌های دور از پول (OTM یا ITM) رفتار متفاوتی از نظر گریک‌ها دارند.

10. آیا می‌توان فقط با تحلیل گریک‌ها معامله کرد؟

تحلیل گریک‌ها ابزار مهمی است اما کافی نیست. برای تصمیم‌گیری باید ترکیبی از تحلیل تکنیکال، بنیادی، مدیریت سرمایه و درک از بازار در نظر گرفته شود.