نرخ ارز شناور Floating Exchange Rate

نرخ ارز شناور را می توان به عنوان ارزش نسبی ارز یک کشور که بر اساس عوامل تقاضا و عرضه حاکم در بازار فارکس تعیین می شود، تعریف کرد. هیچ تلاشی از سوی دولت کشور یا شخص دیگری برای تأثیرگذاری بر چنین نرخ ارز صورت نمی گیرد.

به طور خلاصه:

• نرخ ارز شناور نرخی است که بر اساس عرضه و تقاضا در بازار آزاد تعیین می شود.
• نرخ ارز شناور به این معنی نیست که کشورها سعی نمی کنند مداخله کنند و قیمت ارز خود را دستکاری کنند، زیرا دولت ها و بانک های مرکزی مرتباً سعی می کنند قیمت ارز خود را برای تجارت بین المللی مطلوب نگه دارند.
• صرافی ثابت یکی دیگر از مدل‌های ارزی است، و این جایی است که یک ارز در همان ارزش نسبت به ارز دیگر ثابت یا نگهداری می‌شود.
• پس از شکست استاندارد طلا و توافق برتون وودز، نرخ ارز شناور محبوبیت بیشتری پیدا کرد.

تاریخچه نرخ ارز شناور از طریق توافقنامه برتون وودز

کنفرانس برتون وودز که استاندارد طلایی را برای ارزها ایجاد کرد، در ژوئیه 1944 برگزار شد. در مجموع 44 کشور گرد هم آمدند و شرکت کنندگان محدود به متفقین در جنگ جهانی دوم بودند. این کنفرانس صندوق بین المللی پول (IMF) و بانک جهانی را تأسیس کرد و دستورالعمل هایی را برای سیستم نرخ ارز ثابت تعیین کرد. این سیستم قیمت طلا را 35 دلار در هر اونس تعیین کرد و کشورهای شرکت کننده واحد پول خود را به دلار متصل کردند. تعدیل مثبت یا منفی یک درصد مجاز بود. دلار آمریکا تبدیل به ارز ذخیره‌ای شد که از طریق آن بانک‌های مرکزی برای تعدیل یا تثبیت نرخ‌ها مداخله کردند.

اولین شکاف بزرگ در سیستم در سال 1967 ظاهر شد، با استفاده از طلا و حمله به پوند انگلیس که منجر به کاهش 14.3 درصدی ارزش شد. رئیس جمهور ریچارد نیکسون در سال 1971 ایالات متحده را از استاندارد طلا خارج کرد .

در اواخر سال 1973، این سیستم سقوط کرد و ارزهای شرکت کننده اجازه داشتند آزادانه شناور شوند.

نرخ ارز شناور چگونه کار می کند؟

در سیستم نرخ شناور، زمانی که تقاضای ارز کم است، ارزش آن کاهش می‌یابد، اما در عین حال، کالاهای وارداتی برای دارندگان ارز گران می‌شود. با این کار مردم معمولا واردات کالا را متوقف کرده و اقدام به خرید کالاهای داخلی می کنند. در نتیجه، اشتغال بیشتری ایجاد خواهد شد و در نتیجه تحریک می شود. برعکس این نیز وجود دارد که در آن تقاضای ارز بیشتر از افزایش ارزش آن است. اما در عین حال به همین دلیل کالاهای وارداتی برای دارندگان ارز ارزان می شود. با این کار، مردم معمولاً شروع به واردات کالاهای بیشتری می کنند. در نتیجه خرید کالاهای داخلی را متوقف می کردند. متعاقباً بیکاری بیشتر در اقتصاد حاکم خواهد شد و در نتیجه باعث کندی اقتصاد می شود.

توابع نرخ ارز شناور

نرخ ارز شناور در بازار آزاد عمل می‌کند که در آن سفته‌بازی‌ها، همراه با نیروی عرضه و تقاضا، قیمت را هدایت می‌کنند. ساختارهای نرخ ارز شناور به این معنی است که تغییرات در قیمت‌های بلندمدت ارز نشان‌دهنده قدرت اقتصادی نسبی و تفاوت در نرخ‌های بهره بین کشورهاست. تغییرات در نرخ ارز شناور کوتاه مدت نشان دهنده فاجعه، سفته بازی و عرضه و تقاضای روزانه ارز است.

در نمودار زیر، افزایش عرضه ارز از S1 به S2 در همان تقاضای D1 نشان می دهد که قیمت جفت ارز کاهش می یابد. در مقابل، افزایش تقاضا از D1 به D2 در همان عرضه S1 منجر به افزایش ارزش ارز خواهد شد.

احساسات بازار نسبت به اقتصاد یک کشور بر قدرت یا ضعیف بودن ارز شناور تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، در صورتی که بازار دولت را بی ثبات بداند، انتظار می رود ارزش پول یک کشور کاهش یابد. اگرچه نرخ ارز شناور به طور کامل توسط دولت تعیین نمی شود، اما آنها می توانند در مواقعی که ارز بسیار پایین یا بسیار بالا است و نمی توانند ارز را در قیمت مطلوب نگه دارند، مداخله کنند.

نمونه ای از نرخ ارز شناور

1 دلار ایالات متحده برابر با 0.78 پوند استرلینگ در یک روز خاص است. اما یک روز قبل، همان 0.76 پوند استرلینگ بود که ممکن است روز بعد بر اساس نیروهای تقاضا و عرضه حاکم در بازار افزایش یا کاهش یابد.

نرخ ارز شناور مدیریت شده

بازار خصوصی آن را بر اساس عرضه و تقاضا در بازار آزاد تعیین می کند. نرخ ارز شناور مدیریت شده مشابه سیستم نرخ ارز قابل انعطاف است. اما در هنگام نوسانات شدید و مکرر دربازارهای ارزبانک مرکزی تحت یک سیستم نرخ ارز شناور مدیریت شده، برای خرید یا فروش ارزها در بازار ارز دخالت می کند تا نوسانات را به حداقل برساند و قیمت ارز آنها را مطلوب نگه دارد.

تأثیر

تأثیرات آن در مناطق مختلف در زیر مورد بحث قرار می گیرد:

1. تأثیر بر اقتصاد: نوسانات ارز تاثیر مستقیمی بر رویسیاست پولی کشور. نوسانات مداوم ارز می تواند بر بازار و تجارت خارجی و داخلی تأثیر منفی بگذارد.
2. تأثیر بر مصرف کننده: ارز ضعیف قیمت تمام شده واردات را افزایش می دهد. در نتیجه هزینه فقط بر عهده مصرف کنندگان است. از سوی دیگر، ارز ثابت به مصرف کنندگان اجازه می دهد تا بیشتر خرید کنند. بهترین مثال قیمت نفت در بازارهای بین المللی است که به دلیل نوسانات شدید آن تاثیر آن بر قیمت به وضوح قابل مشاهده است.
3. تأثیر بر تجارت: نوسانات ارز بر همه نوع تجارت تأثیر می گذارد. اما موثرترین آنها بر روی تامین کنندگان تجاری صادرات یا واردات است. حتی اگر شرکت به طور مستقیم اقدام به فروش یا خرید ارز نداشته باشد، این نوسانات قابل مشاهده نیست.

مزایا

مزایا به شرح زیر است:

• عدم نیاز به مدیریت بین المللی نرخ ارز: نرخ ارز بر اساس تقاضا و عرضه در بازار تعیین می شود و تا زمانی که نوسانات خیلی زیاد نشود، هیچ دخالتی از سوی دولت صورت نمی گیرد.
• عدم نیاز به مداخله مکرر بانک مرکزی: بانک مرکزی اغلب در رژیم های ارز ثابت مداخله می کند. در حالی که در ارز شناور، مداخله نرخ حداقل است یا فقط زمانی که نوسانات زیادی وجود دارد.
• افزایش کارایی بازار:اقتصاد کلا ننرخ ارز در بازارهای بین المللی را تحت تاثیر قرار می دهد که بر نرخ ارز تاثیر می گذارد. بازار سهم ملت ها، دولت ها را مجبور به عملکرد بهتر و بهتر می کند.
• مزیت شرایط بازار مطلوب برای یک کشور: بر اساس تقاضا و عرضه تعیین می شود. بنابراین اگر شرایط بازار برای کشور مساعد باشد، نرخ آن افزایش می‌یابد. بر این اساس، دولت از همان سود برخوردار می شود.

معایب

معایب به شرح زیر است:

• نوسانات بالاتر: بسیار فرار هستند. از این رو به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سیاست تجاری و قیمت کشور تأثیر می گذارند.
• عدم سرمایه گذاری: نوسان بالاتر در نرخ ارز افزایش ریسک دربازارهای مالی بنابراین سرمایه گذارانی که توانایی سرمایه گذاری با ریسک محدود را دارند، توانایی سرمایه گذاری را ندارند.
• بدتر شدن مشکلات موجود: اگر کشور با مشکلاتی مانند تورم، بیکاری یا کسری بودجه مواجه باشد. تراز تجاری، نرخ ارز شناور ممکن است شرایط را بدتر کند.

شناور در مقابل نرخ ارز ثابت

قیمت ارز را می توان به دو صورت تعیین کرد: نرخ شناور یا نرخ ثابت. همانطور که در بالا ذکر شد، نرخ شناور معمولا توسط بازار آزاد از طریق عرضه و تقاضا تعیین می شود. بنابراین اگر تقاضا برای ارز زیاد باشد، ارزش آن افزایش می یابد. اگر تقاضا کم باشد، این باعث کاهش قیمت ارز می شود.

نرخ ثابت یا ثابت توسط دولت از طریق بانک مرکزی خود تعیین می شود. این نرخ در برابر یکی دیگر از ارزهای اصلی جهان (مانند دلار آمریکا، یورو یا ین) تعیین می شود. دولت برای حفظ نرخ ارز خود، ارز خود را در برابر ارزی که به آن متصل است، خرید و فروش خواهد کرد. برخی از کشورهایی که ارزهای خود را به دلار آمریکا متصل می کنند شامل چین و عربستان سعودی می شوند. پس از فروپاشی سیستم برتون وودز بین سال‌های 1968 و 1973، به ارزهای اکثر اقتصادهای بزرگ جهان اجازه داده شد که آزادانه شناور شوند.

نتیجه

نرخی است که بر اساس نیروهای عرضه و تقاضا در بازار تعیین می شود. هر روز در نوسان است. اما اگر نوسانات بیش از حد نوسان باشد، بانک مرکزی در این زمینه مداخله خواهد کردارز خارجیبازار برای کنترل تغییرات با خرید یا فروش ارز. بانک مرکزی نرخ ثابت ارز را تعیین می کند. اگر ارز مطلوب باشد، نرخ ارز شناور می تواند به نفع کشور باشد. اما به دلیل ماهیت پرنوسان آن، سرمایه گذاران ممکن است نخواهند ریسک بیشتری را متحمل شوند.