تاریخچه فارکس چیست؟ شروع بازار فارکس از قرن 6 تا امروز
تاریخچه فارکس و معامله گری
معاملهگری در بازار فارکس شامل خرید و فروش ارزهای قابل تبدیل است که پیشینهای دیرینه دارد. تاریخچه فارکس به دوران بابلیان بازمیگردد، زمانی که برای تجارت و تبادل کالاها، نیاز به تبدیل ارزها احساس شد. در این دوره، تجار از ارزها برای مبادله کالاها و خدمات بهره میبردند.
امروزه فارکس به عنوان یکی از بزرگترین و پرسودترین بازارهای جهانی شناخته میشود. این بازار به دلیل سهولت دسترسی، در میان سایر بازارهای جهان برجسته است و تحت تأثیر رویدادهای جهانی نیز قرار دارد. از جمله این رویدادهای مهم میتوان به توافقنامه برتون وودز و استاندارد طلا اشاره کرد که تغییرات چشمگیری در نرخ ارزها و قیمتهای بازار ایجاد کردهاند.
تحلیل و پیشبینی رویدادهای جهانی برای معاملهگران در فارکس ضروری است، زیرا این رویدادها تأثیرات بزرگی بر سودآوری آنان دارند. برای معاملهگران، درک تاریخچه و رویدادهای مهم بازار فارکس اهمیت زیادی دارد، چرا که تاریخ ممکن است با رخدادهای مشابه تکرار شود و بر روند معاملات اثر بگذارد.
برای مشاهده دوره آموزش فارکس کلیک کنید.
ریشههای تاریخی بازار فارکس
برای آگاهی از تاریخچه بازار فارکس، باید به تمدنهای باستانی و نحوه تبادلات آنها توجه کرد. قرنها پیش از میلاد، یونانیان و مصریان از سکههای طلا و نقره برای مبادله کالاها استفاده میکردند. در زمان امپراطوری روم، این امپراطوری با ضرب سکه، کنترل کاملی بر تجارت ایجاد کرد. بااینحال، مفهوم مدرن تبادل ارز در انتهای قرون وسطی و با شکلگیری نخستین شبکه بانکهای بینالمللی آغاز شد.
در قرن پانزدهم، بانکهایی در کشورهای اروپایی توسط خاندان مدیچی در فلورانس تأسیس شدند که هدفشان تسهیل تجارت و مبادلات ارزی بود. این بانکها که از قدیمیترین بانکهای جهان به شمار میروند، نقشی اساسی در رشد بازار فارکس داشتند. شکلگیری این شبکه بانکی آغازگر فعالیتهای ارزی و توسعه مفهوم بازارهای ارزی بود که امروزه در فارکس دیده میشود.
تاریخچه فارکس در ایران
تاریخچه فارکس در ایران به تحولات اقتصادی و سیاسی کشور در دهههای اخیر وابسته است و با روند تغییرات ارز و بازارهای مالی همگام بوده است. در ادامه، نگاهی به مراحل تکامل بازار فارکس در ایران خواهیم داشت:
پیش از انقلاب اسلامی 1375
در این دوره، بازار ارز تحت کنترل دولت قرار داشت و نرخ ارز بهصورت ثابت تعیین میشد. تجارت خارجی و مبادلات ارزی عمدتاً توسط بانک مرکزی و بانکهای دولتی انجام میشد. آغاز معامله ارز در ایران به دهه 1350 برمیگردد که تبادلات ارزی بهصورت دستی و توسط صرافان انجام میشد.
پس از انقلاب اسلامی
با وقوع انقلاب و جنگ ایران و عراق، اقتصاد ایران دچار تلاطم شد و سیستم چندنرخی ارز ایجاد گردید. این شرایط به رونق بازار سیاه ارز منجر شد.
دهه 1370
پس از پایان جنگ و شروع بازسازی، دولت تلاش کرد تا بازار ارز را سامان دهد. سیاستهای یکسانسازی نرخ ارز و کاهش کنترلهای ارزی بهتدریج اجرا شد.
دهه 1380
در سال 1382 (2003 میلادی)، بازار ارز ایران آزادسازی شد و نرخ ارز بهصورت شناور در بازار تعیین گردید. این امر باعث رشد فعالیتهای معاملاتی ارزی در ایران شد. همچنین، در اواخر این دهه، معاملات آنلاین فارکس در ایران آغاز شد و با گسترش اینترنت، ایرانیان بهراحتی به بازارهای مالی بینالمللی دسترسی پیدا کردند.
دهه 1390 تا امروز
تحریمهای بینالمللی و نوسانات شدید نرخ ارز، بازار فارکس ایران را تحت تأثیر قرار داده است. با وجود چالشها، علاقه به معاملات فارکس در میان ایرانیان افزایش یافته و بسیاری از آنها از طریق بروکرهای خارجی و پلتفرمهای آنلاین در این بازار مشارکت میکنند.
با این حال، معاملات فارکس در ایران همچنان با محدودیتهای قانونی و ریسکهای قابلتوجهی مواجه است. فقدان نظارت و قوانین شفاف، بههمراه نوسانات شدید نرخ ارز، بازار فارکس ایران را برای معاملهگران خرد چالشبرانگیز کرده است. اما با افزایش آگاهی و دسترسی به آموزشهای تخصصی و ظهور بروکرهای معتبر، علاقه به فارکس در میان ایرانیان رو به رشد است.
در نهایت، تاریخچه فارکس در ایران نشاندهندهٔ تعامل پیچیده بین تحولات اقتصادی، سیاسی و فناوری است که به شکلگیری بازار فارکس در این کشور کمک کرده است.
قرن ششم: نقش سکههای طلا در تجارت
با توسعه تجارت و نیاز به سیستمهای مالی پایدارتر، استفاده از طلا به عنوان پول رایج رواج یافت. در قرن ششم قبل از میلاد، سکههای طلا برای نخستین بار در منطقه آناتولی (ترکیه امروزی) ضرب شدند. بهدلیل ویژگیهایی چون دوام، قابلیت حمل، و تقسیمپذیری، این سکهها به سرعت در بسیاری از جوامع به عنوان واحد پولی استاندارد پذیرفته شدند.
سکههای طلا نه تنها برای تسهیل تجارت داخلی و خارجی کارآمد بودند، بلکه بهعنوان ذخیره ارزش و پایهای برای سیستمهای مالی آینده به کار گرفته شدند. وزن و خلوص یکسان این سکهها، امکان تجارت بینالمللی را فراهم کرد و شکلگیری سیستمهای مالی منسجمتر را ممکن ساخت.
گسترش استفاده از سکههای طلا در تجارت، به تدریج به ایجاد بازارهای مالی و سیستمهای بانکی پیچیدهتری انجامید که در توسعه اقتصادی جوامع نقش کلیدی داشتند. این تحولات زمینهساز ظهور بازارهای ارزی و فارکس به شکل امروزی شدند و تأثیرات آنها همچنان در ساختارهای مالی جهانی نمایان است. این روند تاریخی نشاندهنده تکامل ابزارهای مالی و اهمیت آنها در تسهیل تجارت و همکاریهای اقتصادی بینالمللی است.
برای مشاهده دوره آموزش فارکس کلیک کنید.
قرن پانزدهم: تأسیس بانکهای بینالمللی
با پایان قرونوسطی، شبکه بانکهای بینالمللی به تدریج تبادل ارزها را ممکن ساخت. در قرن پانزدهم، خانواده مدیچی در فلورانس به نمایندگی از تاجران پارچه، اقدام به تأسیس بانکهایی در کشورهای خارجی کردند تا تجارت و مبادلات ارزی را تسهیل کنند. این شبکه بانکی بینالمللی، بنیانگذار یکی از نخستین سیستمهای تبادل ارز بود که زمینهساز توسعه بازارهای مالی در اروپا شد.
قرن هفده و هجدهم: تبادل ارز در هلند
در قرون 17 و 18 میلادی، آمستردام به مرکزی برای تبادل ارز تبدیل شد. بازاری شبیه به فارکس در این شهر ایجاد شد که امکان مبادله پول میان انگلستان و هلند را فراهم میکرد. این بازار به تاجران و بازرگانان اجازه میداد تا ارزهای خود را برای انجام معاملات تجاری بین این دو کشور تبدیل کنند و زمینهای برای توسعه بیشتر مبادلات ارزی در اروپا فراهم آورد.
قرن نوزدهم: تاریخچه شکلگیری بازار فارکس و تحول تجارت بینالملل
در قرن نوزدهم، جهان شاهد تغییرات سریع اقتصادی و صنعتی بود که با ظهور اختراعات جدید و انقلاب صنعتی همراه شد و موجب افزایش تولید و تجارت جهانی گردید. استفاده از فناوریهای نوین مانند تلگراف و راهآهن، سرعت ارتباطات و حملونقل را افزایش داد و بازارهای جهانی را به هم نزدیکتر کرد.
در این دوره، شرکتهایی مانند «الکساندر براون و پسران» در آمریکا برای نخستین بار تجارت ارزهای خارجی را آغاز کردند. این شرکتها به تدریج به مراکز اصلی تبادل ارز تبدیل شده و نقش مهمی در شکلگیری بازارهای مالی مدرن ایفا کردند. تا اواخر قرن نوزدهم، شرکتهای بیشتری وارد این حوزه شدند و مبادلات ارزی به شیوهای مدرن و ساختارمند گسترش یافت.
درحقیقت، شکلگیری اولیه بازار فارکس به فعالیتهای بانکی و تجارت بینالمللی این دوران بازمیگردد. از سوی دیگر، در قرنهای پیشین و بهویژه در آمستردام، بازاری برای تبادل ارز میان انگلستان و هلند شکل گرفته بود که نخستین قدمها برای تجارت ارز بین کشورها به شمار میرفت. اما بنیانگذاری واقعی و نوین بازار فارکس در قرن نوزدهم با تأسیس بانکها و شرکتهای ارزی و رشد شبکههای مالی مدرن به اوج رسید و این تحولات، پایهگذار بازار فارکس به شکل امروزی شد.
دهه 1870: شکلگیری سیستم استاندارد طلا و تأثیر آن بر تجارت بینالمللی
یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ تجارت ارز در دهه 1870 با معرفی سیستم استاندارد طلا رخ داد. در این سیستم، ارزش هر ارز بر مبنای مقدار مشخصی از طلا تعیین میشد. این استاندارد به دولتها امکان میداد تا پشتوانه پول کاغذی را با طلا تضمین کنند، که به افزایش اعتماد به ارزها و ثبات نرخهای ارز در سطح جهانی انجامید. طلا بهعنوان تنها ارز جهانی، مبنایی شد برای معاملات بینالمللی و تجارت را تسهیل کرد، زیرا کشورها میتوانستند با اطمینان بیشتری مبادلات خود را انجام دهند.
این تغییرات موجب شد تا طلا پشتوانهای معتبر برای پول کاغذی شود، بهگونهای که ارزش هر کالا با طلا سنجیده میشد و کشورها موظف بودند به میزان ذخایر طلای خود پول چاپ کنند. در این راستا، بانکها و شرکتهای تجاری با استفاده از اسناد کاغذی که بهعنوان رسید طلا عمل میکردند، معاملات مالی و بینالمللی خود را پیش میبردند.
با اینحال، محدودیتهای استاندارد طلا در اوایل قرن بیستم و بهویژه با وقوع جنگ جهانی اول آشکار شد. کشورهای درگیر جنگ برای تأمین هزینهها ناگزیر به چاپ پول بیشتر شدند که ذخایر طلای کافی برای آن وجود نداشت. در نهایت، این عدم تعادل باعث شد تا استاندارد طلا کنار گذاشته شود و به تدریج تجارت ارزهای خارجی به شکل امروزی گسترش یابد.
تحولات دهههای بعدی و نیاز به سیستمهای مالی پایدار، زمینهساز شکلگیری بازار فارکس و تاسیس مراکز تبادل ارز در لندن و سایر نقاط جهان شد. این پیشرفتها راه را برای ایجاد نظام مالی مدرن و تجارت ارز به شکل امروزین هموار ساختند.
1900 الی 1913: رشد ذخایر ارزی و شکلگیری بازار فارکس در اوایل قرن بیستم
در اوایل دهه 1900 میلادی، تجارت ارزهای خارجی بر مبنای سیستم استاندارد طلا انجام میشد. در این دوره، کشورها ارزهای یکدیگر را مبادله میکردند زیرا امکان تبدیل ارزها به طلا وجود داشت. بین سالهای 1899 تا 1913 میلادی، ذخایر ارزهای خارجی رشد چشمگیری داشت و با 10.8٪ افزایش، از رشد ذخایر طلا که حدود 6.3٪ بود، پیشی گرفت. این رشد نشاندهنده تمایل کشورها به نگهداری از ارزهای خارجی بود که نشانههای اولیه ایجاد بازار فارکس را به همراه داشت.
تا پایان سال 1913، نزدیک به نیمی از مبادلات ارزی جهانی توسط پوند استرلینگ انجام میشد. با اینحال، تنها دو کارگزار در لندن فعالیت داشتند و مراکز فعالتر تجاری در شهرهایی چون پاریس، نیویورک و برلین بودند. این دوره تا آغاز جنگ جهانی اول به رشد و ثبات خود ادامه داد، اما با آغاز جنگ، ساختارهای تجاری و ارزی به شدت تحت تأثیر قرار گرفتند و تغییراتی عمده در تجارت بینالمللی ارز رخ داد.
1914 الی 1918: تأثیر جنگ جهانی اول بر منسوخ شدن استاندارد طلا و شکلگیری بازار فارکس
با آغاز جنگ جهانی اول (1918-1914)، کشورهای اروپایی برای تأمین هزینههای جنگ مجبور به چاپ گسترده پول کاغذی شدند، که موجب کاهش ارزش پول و تضعیف سیستم استاندارد طلا گردید. تا پیش از جنگ، ارزها با پشتوانه طلا مبادله میشدند و بخش زیادی از تجارت بینالمللی از طریق ارزهای قابل تبدیل به طلا صورت میگرفت. اما هزینههای جنگ و نیاز به پول بیشتر، این سیستم را غیرقابل اجرا کرد و سرانجام استاندارد طلا کنار گذاشته شد.
در این دوره، رشد بازارهای ارز خارجی سرعت گرفت. در سال 1913، تعداد شرکتهای فعال در تجارت ارز از 3 به 71 افزایش یافت و پوند استرلینگ حدود 50 درصد از معاملات ارزی را تشکیل میداد. بااینحال، جنگ جهانی اول باعث شد این روند رو به رشد ناگهان متوقف شود. پس از جنگ، تجارت ارز خارجی به یک بخش جداییناپذیر از نظام مالی کشورها تبدیل شد و در سال 1928، مبادلات ارز بهصورت مدرن در لندن آغاز گردید.
جنگ جهانی اول و تحولات اقتصادی پس از آن نقش حیاتی در تکامل بازار فارکس داشتند. تلاشها برای بازگشت به استاندارد طلا بعد از جنگ با رکود اقتصادی دهه 1930 مواجه شد و بسیاری از کشورها این سیستم را کنار گذاشتند. این جنگ و وقایع پس از آن زمینهساز ایجاد بازاری بینالمللی برای ارزهای خارجی شد که پایهگذار شکلگیری بازار فارکس امروزی بود.
1944: شکلگیری و منسوخ شدن قرارداد برتون وودز
در اواخر جنگ جهانی دوم، نمایندگان 44 کشور در سال 1944 در کنفرانس مالی و پولی سازمان ملل در برتون وودز، نیوهمپشایر گرد هم آمدند. هدف اصلی این توافق، پایان دادن به بینظمیهای اقتصادی ناشی از جنگ و ایجاد ثبات در اقتصادهای بزرگ جهانی بود. در این سیستم جدید، قیمت ارزها نسبت به یکدیگر ثابت باقی میماند و ارز کشورهای خارجی نسبت به دلار آمریکا تثبیت میشد. دلار به طلا متصل شد و هر اونس طلا برابر با 35 دلار قیمتگذاری گردید.
توافقنامه برتون وودز همچنین منجر به تأسیس صندوق بینالمللی پول (IMF) و بانک جهانی شد که به مدیریت مسائل مالی بینالمللی کمک کردند. این سیستم تا اوایل دهه 1970 عمل کرد، اما افزایش هزینههای نظامی و اقتصادی آمریکا، فشار بر ذخایر طلای این کشور را افزایش داد. در سال 1971، رئیسجمهور نیکسون قابلیت تبدیل دلار به طلا را لغو کرد و به این ترتیب، سیستم برتون وودز پایان یافت و راه برای ایجاد نرخ ارز شناور و ظهور بازار مدرن فارکس هموار شد.
برای مشاهده دوره آموزش فارکس کلیک کنید.
1971: شکلگیری توافقنامه اسمیتسونیان
پس از لغو قرارداد برتون وودز، توافقنامه اسمیتسونیان (Smithsonian Agreement) در دسامبر 1971 به وجود آمد. این توافق که شباهت زیادی به قرارداد برتون وودز داشت، ارزش دلار آمریکا را نسبت به طلا کاهش داد و هر اونس طلا معادل 38 دلار ثبت شد. همچنین نوسان سایر ارزهای خارجی در برابر دلار به ±2.25 درصد افزایش یافت.
توافقنامه اسمیتسونیان بهعنوان یک تلاش برای ایجاد ثبات در بازارهای مالی، به تنظیم نرخهای ارز و کاهش نوسانات کمک کرد. با این حال، نتوانست ثبات بلندمدت را در سیستم پولی بینالمللی ایجاد کند و در سال 1973، سیستم نرخ ارز ثابت کنار گذاشته شد. با این تغییر، کشورهای مختلف به سمت نرخهای ارز شناور حرکت کردند که ارزش ارزها بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین میشد.
توافقنامه اسمیتسونیان نقش مهمی در شکلگیری بازار فارکس مدرن ایفا کرد و زمینهساز نظام مالی جهانی شد. این تغییرات و اصلاحات پولی، پایهگذار توسعه بازار ارزهای بینالمللی و تسهیل تجارت جهانی گردیدند.
1972: قرارداد شناوری مشترک نرخ ارز اروپا
در سال 1972، با هدف کاهش وابستگی به دلار آمریکا، کشورهای آلمان غربی، فرانسه، ایتالیا، هلند، بلژیک و لوکزامبورگ تصمیم به امضای قرارداد شناوری مشترک (European Joint Float) گرفتند. این قرارداد بهمنظور ایجاد ثبات بیشتر در نرخهای ارز اروپایی و کاهش نوسانات ارزهای ملی به امضاء رسید.
اهداف قرارداد شناوری مشترک
- کاهش وابستگی به دلار آمریکا: کشورهای اروپایی میخواستند نوسانات شدید ارزهای خود در برابر دلار را کاهش دهند.
- تشویق تجارت و سرمایهگذاری درون اروپا: این توافق هدف تسهیل تجارت و سرمایهگذاری در اروپا را با کاهش ریسک نرخ ارز بین کشورهای عضو دنبال میکرد.
- ایجاد پایهای برای یکپارچگی پولی بیشتر: قرارداد شناوری مشترک بهعنوان گامی بهسوی همکاری پولی نزدیکتر و ایجاد واحد پول مشترک اروپایی در نظر گرفته میشد.
با وجود این اهداف، قرارداد شناوری مشترک با چالشهایی از جمله تفاوت در سیاستهای اقتصادی و نرخهای تورم بین کشورهای عضو مواجه بود که این مسائل حفظ ثبات نرخهای ارز را دشوار میکرد.
این توافق نقطه عطفی در تاریخچه فارکس و همکاری پولی اروپا بود و بهعنوان مقدمهای برای تلاشهای بعدی مانند سیستم پولی اروپا (EMS) و در نهایت معرفی یورو بهعنوان واحد پول مشترک عمل کرد. قرارداد شناوری مشترک نشاندهندۀ تمایل فزاینده کشورهای اروپایی به همکاری اقتصادی نزدیکتر و کاهش وابستگی به دلار آمریکا بود.
قرارداد شناوری مشترک نهتنها نشاندهنده یک تغییر در سیاستهای ارزی اروپا بود، بلکه باعث شد که کشورهای عضو به فکر ایجاد یک سیستم پولی منسجم و واحد برای قاره اروپا بیفتند. این اقدامها زمینهساز تحولات مهمتری در تاریخ اقتصاد جهانی و بازار فارکس بهشمار میآید.
1973: منسوخ شدن قراردادهای اسمیتسونیان و شناوری مشترک نرخ ارز اروپا
در سال 1973، قراردادهای «اسمیتسونیان» و «شناوری مشترک نرخ ارز اروپا» به دلیل اشتباهات مشابهی که در قرارداد برتون وودز وجود داشت، از چرخه تجارت بینالمللی کنار گذاشته شدند. ناکارآمدی این دو توافق، بازار فارکس را بین سالهای 1972 و 1973 بهطور کامل بسته و باعث شد که نیاز به یک سیستم جدید ارزی احساس شود.
تأثیرات منسوخ شدن قراردادها
- بسته شدن بازار فارکس: این ناکارآمدی موجب تعطیلی کامل بازار فارکس در مدت یک سال شد.
- ایجاد سیستم شناوری آزاد ارزها: بعد از این دوره، سیستم شناوری آزاد ارزها بهطور رسمی ایجاد شد که سرآغازی بر تاریخچه جدید بازار فارکس بود.
- معرفی فناوریهای جدید: در همین سال، رویترز مانیتورهای رایانهای را معرفی کرد که بهعنوان جایگزین روشهای قدیمی تلفن و تلفکس برای دریافت مظنههای معاملاتی به کار گرفته شدند.
سال 1973 بهعنوان سال آغازگر تاریخچه بازار فارکس شناخته میشود. در این سال، نرخ ارزها نسبت به یکدیگر بهصورت شناور درآمد و دیگر هیچ دولتی سعی در کنترل و ثابت نگه داشتن این نرخها نمیکرد. این تحولات نهتنها به تکامل بازار فارکس کمک کرد، بلکه زمینهساز ایجاد سیستمهای مالی و ارزی مدرنتری شد که امروزه در سراسر جهان به کار میروند.
زمان شروع به کار بازار فارکس به شیوه امروزی
بازار فارکس به معنای امروزی از سال 1973 آغاز به کار کرد. در این سال، با لغو استانداردهای قبلی و روی آوردن به سیستم نرخ ارز شناور، بازار بهطور کامل به شیوهای جدید شکل گرفت. نرخ ارزها بهطور آزاد و بر اساس عرضه و تقاضا در بازار مبادله میشدند و دیگر هیچ دولتی مداخلهای در تعیین این نرخها نداشت.
ظهور بازار فارکس مدرن
- توسعه سیستم نرخ ارز شناور: با لغو توافقنامه برتون وودز، ارزها بهصورت کاملاً شناور مبادله میشدند. این تغییر به بازار فارکس اجازه داد تا به یک بازار جهانی و غیرمتمرکز تبدیل شود که در آن بانکها، مؤسسات مالی، شرکتها و سرمایهگذاران به خرید و فروش ارز مشغول بودند.
- افزایش حجم معاملات: با رشد اقتصاد جهانی و افزایش تجارت بینالمللی، حجم معاملات در بازار فارکس بهسرعت افزایش یافت. این بازار به ابزاری کلیدی برای پوشش ریسکهای ارزی و کسب سود از نوسانات نرخ ارز تبدیل شد. همچنین، با ورود معاملهگران خرد و پیشرفت فناوری، بازار فارکس توسعه بیشتری یافت.
دهه 1980: افزایش ارزش دلار نسبت به سایر ارزها
در اوایل دهه 1980، ارزش دلار بهشدت افزایش یافت و این موضوع باعث مشکلاتی برای صادرات آمریکا شد و تولید ناخالص داخلی این کشور حدود 3.5 درصد کاهش یافت. بهدنبال این رکود اقتصادی، دولت ایالات متحده تصمیم به افزایش نرخ بهره گرفت. این اقدام باعث شد تا ارزش دلار بیشتر شود، اما مشکلاتی برای کشورهای در حال توسعه ایجاد کرد؛ زیرا آنها دیگر قادر به رقابت با محصولات خارجی نبودند.
این تحولات باعث شکلگیری بازار فارکس بهصورت امروزی شد و تأثیرات آن بهطور مستقیم بر اقتصاد جهانی و سیستمهای مالی در سالهای بعدی نمایان شد.
1985: قرارداد پلازا؛ سرآغازی برای تغییرات بزرگ در بازار ارز
در اوایل دهه 1980، ارزش دلار آمریکا به شدت افزایش یافت و مشکلاتی برای اقتصادهای مختلف ایجاد کرد. کشورهای در حال توسعه که بدهیهایشان به دلار بود، تحت فشار قرار گرفتند و آمریکا نیز با کسری تجاری 3.5 درصدی از تولید ناخالص داخلی مواجه شد. افزایش نرخ بهره توسط پل ولکر، رئیس فدرال رزرو، ارزش دلار را بالا برد و تورم کاهش یافت، اما صنایع آمریکایی دیگر توان رقابت نداشتند.
در 22 سپتامبر 1985، کشورهای G5 شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان غربی و ژاپن در هتل پلازا نیویورک گرد هم آمدند و «توافقنامه پلازا» را امضا کردند. هدف این پیمان کاهش ارزش دلار در برابر ین ژاپن و مارک آلمان بود. مداخله هماهنگ این کشورها باعث کاهش سریع ارزش دلار و بهبود کسری تجاری آمریکا شد. معاملهگران فارکس نیز به سودآوریهای حاصل از نوسانات ارز پی بردند و بازار فارکس گسترش یافت.
هرچند پیمان پلازا دستاوردهایی داشت، پیامدهای ناخواستهای از جمله حباب دارایی در ژاپن را نیز به همراه داشت. با این حال، این توافق یکی از مهمترین نقاط عطف در تاریخ بازار فارکس و همکاریهای بینالمللی باقی ماند و تأثیر آن هنوز در سیاستهای اقتصادی جهان مشهود است.
ایجاد یورو؛ گامی مهم در معاملات بینالمللی بازار فارکس
هیچ تلاشی پس از جنگ جهانی دوم به اندازه معاهده ماستریخت در ثبات اقتصادی اروپا اثرگذار نبود. این معاهده که در شهر ماستریخت هلند امضا شد، به تأسیس اتحادیه اروپا (EU) انجامید و واحد پول یورو را ایجاد کرد. اتحادیه اروپا همچنین ابتکاراتی در سیاست خارجی و امنیت را در دستور کار خود قرار داد.
اگرچه این معاهده بارها اصلاح شده، یورو همچنان در قلب کسبوکارهای اروپایی جای دارد. سودی که از استفاده این ارز حاصل میشود، به شکلی مستمر در سیاستهای اقتصادی اتحادیه اروپا مطرح بوده و معاملات بینالمللی را در بازار فارکس متحول کرده است.
برای مشاهده دوره آموزش فارکس کلیک کنید.
دهه 1990: تجارت اینترنتی در تاریخچه فارکس
در دهه 1990 با گسترش اینترنت، بازارهای ارز بهسرعت رشد کردند. افراد میتوانستند در خانه و با یک کلیک، به قیمتها دسترسی داشته باشند؛ کاری که قبلاً به شبکهای از تاجران و تماسهای تلفنی نیاز داشت. این تحول بزرگ در دسترسی، ارزهایی را که پیشتر محدودیت داشتند وارد بازار کرد و کشورهای نوظهوری مانند جنوب شرق آسیا توانستند با عرضه ارزهای خود در فارکس سرمایه جذب کنند.
پیشرفتهای دیجیتال باعث شد اسپرد معاملات کاهش یابد و رقابت آنلاین افزایش یابد. بانکها هم پلتفرمهایی ارائه کردند تا مظنههای لحظهای در اختیار مشتریانشان باشد. این تحول به سرمایهگذاران اجازه داد با سیستمهای الکترونیکی مشابه بانکهای بزرگ، به معاملات بپردازند و دسترسی همگان به بازار جهانی را ممکن ساخت.
ظهور معاملات آنلاین و تغییرات اساسی
در این دوره، بانکها و کارگزاریها برای سرمایهگذاران خرد پلتفرمهای معاملاتی اینترنتی طراحی کردند. این پلتفرمها امکان معاملات کوچکتر را فراهم آوردند و بازار فارکس دیگر منحصر به سرمایهگذاران کلان نبود. با توسعه سریع اینترنت و رقابتیتر شدن فضا، کارگزاران فارکس بهسرعت رشد کردند و دسترسی معاملهگران خرد به بازار جهانی ارز ساده و سریع شد.
دهه 2000: دسترسی عموم به بازار فارکس و نقش بروکرهای خردهفروشی
گسترش اینترنت و فناوری بازار فارکس را برای عموم مردم در دسترس قرار داد. پیشتر، این بازار تنها به بانکها و مؤسسات بزرگ مالی اختصاص داشت، و حجم معاملات آن بهقدری زیاد بود که افراد عادی نمیتوانستند وارد شوند. با ظهور بروکرهای خردهفروشی، اکنون هر فردی میتواند با سرمایهای کم از خانه به خریدوفروش ارزها بپردازد.
بروکرهای خردهفروشی پلتفرمهای معاملاتی آنلاین، حسابهای آزمایشی و منابع آموزشی ارائه میدهند. این امکانات به معاملهگران تازهکار کمک میکند تا بدون ریسک مالی مهارتهای خود را تقویت کنند. بروکرها نقش مهمی در تسهیل دسترسی و افزایش آگاهی مردم از بازار فارکس ایفا کردهاند.
از اوایل دهه 2000، با ورود بروکرهای آنلاین، هزینههای معاملاتی کاهش یافت و رقابت میان آنها افزایش پیدا کرد. این بروکرها با ابزارهایی چون MetaTrader و اپهای موبایلی، امکان معاملات سریع و ساده را فراهم کردهاند و بازار فارکس را بیش از پیش محبوب کردهاند.
تکامل مقررات و حمایت از معاملهگران خرد
رشد سریع معاملات خرد در بازار فارکس توجه رگولاتورها و نهادهای نظارتی را به خود جلب کرد. این مؤسسات با هدف حفاظت از معاملهگران حقیقی و حفظ یکپارچگی بازار، مقررات سختگیرانهای را وضع کردند. در آن زمان، بازار فارکس مملو از بروکرهای حقهباز بود که نیازمند کنترل و نظارت دقیق بودند.
این نهادهای نظارتی قوانین و الزامات جدیدی معرفی کردند تا اطمینان حاصل کنند بروکرها سرمایه کافی دارند، ریسکها را به درستی مدیریت میکنند و با مشتریان خود رفتار منصفانهای دارند. سازمانهایی مانند کمیسیون معاملات آتی کالا ایالات متحده (CFTC)، اداره رفتار مالی بریتانیا (FCA)، و کمیسیون اوراق بهادار و سرمایهگذاری استرالیا (ASIC) از جمله این نهادهای کلیدی هستند که بر صنعت نظارت میکنند.
این آژانسها با اعمال محدودیتهای لوریج، حفاظت از مانده حساب منفی، و الزام بروکرها به تفکیک وجوه مشتریان، اقدامات محافظتی مؤثری به کار گرفتند. این مقررات مانند والدینی سختگیر اما دلسوز عمل کردند تا معاملهگران خرد در محیطی امنتر و شفافتر به فعالیت بپردازند.
توسعه نرمافزارهای تحلیل تکنیکال فارکس؛ از آخرین تحولات این بازار
سرمایهگذاران برای کسب سود از بازار فارکس به ابزارهایی نیاز دارند تا پیش از ورود به معاملات، شرایط بازار، نرخ ارزها و عوامل تأثیرگذار را بررسی کنند. در تحلیل بنیادی، امکان دسترسی به اخبار اقتصادی فراهم است، اما برای تحلیل تکنیکال ابزارهای محاسباتی ضروری هستند. در این راستا، نرمافزارهای تخصصی نقش بسیار مهمی ایفا کردهاند.
با افزایش تقاضا، شرکتهای فعال در زمینه محاسبات مالی اقدام به توسعه نرمافزارها و سرویسهای پیشرفته کردند. پلتفرمهایی مانند متاتریدر و زولوترید از جمله پرکاربردترین این ابزارها هستند که امکاناتی همچون نمودارهای پیشرفته و اندیکاتورهای تکنیکال گستردهای را ارائه میدهند. این ابزارها به معاملهگران کمک میکنند که تحلیلهای دقیقتری داشته باشند و تصمیمات بهتری بگیرند.
امروزه، این نرمافزارها نهتنها امکان انجام تحلیل تکنیکال را فراهم میکنند، بلکه به معاملهگران امکان برنامهنویسی و اجرای الگوریتمهای معاملاتی را نیز میدهند. این تحولات موجب شدهاند که ابزارهای تحلیل تکنیکال به بخش جداییناپذیر معاملات فارکس تبدیل شوند و سرمایهگذاران بیشتری را به سوی این بازار جذب کنند.
شبکه ارتباطات الکترونیکی در بازار فارکس
شبکه ارتباطات الکترونیکی (ECN) به پلتفرمی اطلاق میشود که قیمتهای خرید و فروش مشتریان در بازار فارکس را بهطور خودکار با یکدیگر مطابقت میدهد. در این شبکه، قیمتها توسط بانکها، سازندگان بازار و سایر مشتریان متصل به شبکه تأمین میشوند. این بدین معناست که هر زمان که یک سفارش خرید یا فروش انجام میشود، این سفارش با بهترین قیمتهای موجود هماهنگ میشود.
یکی از ویژگیهای بارز ECN این است که معاملهگران میتوانند قیمتهای مورد نظر خود را تعیین کنند. این قابلیت باعث میشود که بروکرهای ECN، اسپرد و کمیسیون کمتری نسبت به سایر بروکرها ارائه دهند. این به معنی این است که معاملهگران میتوانند از شرایط بهتری برای انجام معاملات خود بهرهمند شوند.
ظهور شبکههای ارتباطات الکترونیکی بهعنوان بخشی از پلتفرمهای بازار مالی فارکس، نقطه عطفی در تاریخچه این بازار بوده است. پیش از این، عمده تجارت ارز به بانکها محدود بود، اما با گسترش ECN، امکان تجارت برای افراد با سرمایه کمتر نیز فراهم شد. این شبکهها به کارگزاران خردهفروشی این امکان را میدهند که به جای حجمهای بزرگ، معاملات با حجمهای کوچکتر را انجام دهند و به همین ترتیب، ورود کاربران جدید به بازار فارکس را تسهیل میکنند.
بازار فارکس در زمان معاصر
امروزه بازار فارکس به عنوان یک بازار بینالمللی شناخته میشود که هیچ مکان خاصی ندارد و تمام معاملات ارز از طریق شبکهای به همپیوسته و فرابورسی (OTC) انجام میگیرد. OTC مخفف “Over the Counter” است و به معنای “خارج از بورس” میباشد. به عبارت دیگر، تمامی تراکنشها در بازار فارکس از طریق شبکههای کامپیوتری در بین معاملهگران در سراسر جهان صورت میگیرد و این امر امکان تجارت ارز را در شرایط غیرمتمرکز فراهم میآورد.
حجم معاملات روزانه بازار فارکس به بیش از ۶ تریلیون دلار میرسد، که آن را به یکی از بزرگترین و نقدشوندهترین بازارهای مالی در جهان تبدیل کرده است. این بازار به دلیل نوسانات بالا و فرصتهای سودآوری، همواره جذابیت زیادی برای سرمایهگذاران و معاملهگران دارد. همچنین، تکنولوژیهای نوین مانند هوش مصنوعی و الگوریتمهای معاملاتی به بهبود کارایی و سرعت معاملات کمک کردهاند، در حالی که بلاکچین و ارزهای دیجیتال نیز به تغییر چشمانداز این بازار دامن میزنند.
آینده بازار فارکس به افزایش استفاده از فناوریهای پیشرفته وابسته است. با پیشرفتهای مستمر در تحلیل دادهها، اتوماسیون و تکنولوژیهای هوش مصنوعی، دقت و سرعت معاملات افزایش خواهد یافت. همچنین، با توجه به رشد روزافزون ارزهای دیجیتال و تحولات اقتصادی جهانی، این بازار به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مالی برای مدیریت ریسکهای ارزی و کسب سود باقی خواهد ماند. در نتیجه، فرصتها و چالشهای جدیدی برای معاملهگران و سرمایهگذاران ایجاد خواهد شد.
برای مشاهده دوره آموزش فارکس کلیک کنید.
سخن پایانی
تاریخچه فارکس از لغو استاندارد طلا در دهه 1970 تا ظهور معاملهگران خرد و پیشرفت فناوری اطلاعات، فراز و نشیبهای زیادی را طی کرده است. امروزه، فارکس بهعنوان یک بازار جهانی و 24 ساعته شناخته میشود که دسترسی آسان و بهروز به اطلاعات بازار را فراهم میآورد. این ویژگیها، به همراه امکان استفاده از اهرم مالی و تنوع بالای ابزارهای معاملاتی، فارکس را به یکی از جذابترین و پرطرفدارترین بازارهای مالی در سطح جهان تبدیل کرده است.
این بازار به عنوان یکی از پیچیدهترین و پویاترین بازارهای مالی، نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا میکند. فارکس از تسهیل تجارت بینالمللی گرفته تا مدیریت ریسکهای ارزی، بهعنوان ابزاری کلیدی برای دولتها، شرکتها و سرمایهگذاران عمل میکند. تحولات فناوری و دسترسی گستردهتر به بازار، باعث شدهاند که فارکس به یکی از محبوبترین بازارها برای سرمایهگذاران تبدیل شود و فرصتهای سودآوری زیادی را فراهم آورد.
با توجه به پیشرفتهای فناوری و تغییرات اقتصادی جهانی، بازار فارکس همچنان به رشد و تحول ادامه خواهد داد. این بازار بهعنوان عنصر اساسی در نظام مالی جهانی، به تقویت همکاریهای اقتصادی بینالمللی و توسعه پایدار کمک خواهد کرد. تاریخچه فارکس نشان میدهد که این بازار از سیر تجارت کالا به مبادلات ارزی تبدیلشده و هماکنون بهعنوان بزرگترین بازار مالی در جهان شناخته میشود.
سوالات متداول
1- قدمت بازار فارکس چقدر است؟
در تاریخچه فارکس، مبادلات ارزی از زمانهای باستان و به شکل مبادله سکه وجود داشته است. در قرن 15 میلادی، اولین مبادلات ارزی انجام شد و درنهایت در سال 1973، بازار فارکس به شکل امروزی خود شکل گرفت.
2- چند نوع بروکر در فارکس وجود دارد؟
بروکرها یا ارائهکنندگان معاملات خرد در فارکس به دو نوع سازندگان بازار و ECN تقسیمبندی میشوند.
3- نظام مدیریت پولی برتون وودز در چه سالی و توسط چند کشور ایجاد شد؟
نظام مدیریت پولی برتون وودز در سال 1944 و توسط نمایندگان 44 کشور ایجاد شد.
4- هدف اصلی توافقنامه پلازا چه بود و در چه سالی امضا شد؟
هدف اصلی توافقنامه پلازا کاهش ارزش دلار آمریکا نسبت به ین ژاپن و مارک آلمان بود تا تراز تجاری بین ایالات متحده و این کشورها بهبود یابد. این توافقنامه در سال 1985 امضا شد.
5- چرا استاندارد طلا پس از جنگ جهانی اول به تعلیق درآمد؟
استاندارد طلا پس از جنگ جهانی اول به تعلیق درآمد زیرا کشورها نیاز به چاپ پول بیشتر برای تأمین هزینههای جنگ داشتند و این باعث شد که نتوانند به تعهدات خود در قبال تبدیل پول کاغذی به طلا عمل کنند.
6- نقش اینترنت در گسترش بازار فارکس چه بود؟
اینترنت امکان معاملات آنلاین را فراهم کرد و دسترسی به بازار فارکس را برای افراد عادی ممکن ساخت. این تغییر باعث شد که حجم معاملات در بازار فارکس به طور چشمگیری افزایش یابد و بازار به یکی از بزرگترین و پرنقدینگیترین بازارهای مالی جهان تبدیل شود.
7- بازار فارکس در دنیای امروز چگونه عمل میکند و چه ویژگیهایی دارد؟
بازار فارکس در دنیای امروز یکی از بزرگترین و پرنقدینگیترین بازارهای مالی جهان است. این بازار به صورت 24 ساعته و پنج روز در هفته فعال است و حجم معاملات روزانه آن به تریلیونها دلار میرسد. پلتفرمهای معاملاتی آنلاین و نرمافزارهای پیشرفته به معاملهگران امکان میدهند تا به راحتی به بازار دسترسی داشته باشند و از ابزارهای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال برای تصمیمگیریهای خود استفاده کنند.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.