بودجه چرخشی چیست؟ انواع و مثال Rolling Budget
بودجه چرخشی Rolling Budget
بودجه چرخشی (Rolling Budget) یکی از روشهای نوین مدیریت مالی است که به شرکتها و سازمانها کمک میکند تا برنامهریزی مالی خود را به صورت مداوم بهروز کرده و تصمیمگیریهای مالی بهتری داشته باشند. این نوع بودجهبندی به جای برنامهریزی ثابت سالانه، بهطور پیوسته تغییر میکند و با افزودن یک دوره جدید (ماه، فصل یا حتی یک سال) به پایان هر دوره بودجه، بهروز میشود. این روش به سازمانها کمک میکند تا انعطافپذیرتر باشند و به تغییرات محیطی و تجاری واکنش سریعتری نشان دهند.
به طور خلاصه:
- بودجه متحرک به معنای بودجه مستمری است که در صورت انقضای بودجه قبلی به طور مرتب ارتقا می یابد. همچنین تمدید بودجه جاری است. به آن جابجایی بودجه نیز می گویند.
- فروش یا درآمد، تولید، سربار، مالی، بودجه مخارج سرمایه ای و بودجه اصلی از انواع بودجه های چرخشی هستند.
- بودجه ریزی افزایشی، مبتنی بر فعالیت، مبتنی بر صفر و کایزن روش های بودجه ریزی متحرک هستند.
- این به کارکنان درک روشنی از هدف کسب و کار و اهدافی که باید برای دستیابی به آنها دست یابند، می دهد.
ویژگیهای کلیدی بودجه چرخشی
- تجدید مداوم بودجه: در بودجه چرخشی، هر بار که یک دوره مالی به پایان میرسد، بودجه برای دوره جدیدی که به برنامه اضافه میشود، تنظیم میگردد. برای مثال، اگر سازمان بودجهای فصلی تنظیم کرده باشد، در پایان هر فصل، بودجه فصل بعدی اضافه شده و بودجه برای یک سال آینده باقی میماند.
- انعطافپذیری بالا: یکی از مزایای اصلی بودجه چرخشی، انعطافپذیری آن است. این نوع بودجه به شرکتها امکان میدهد بهسرعت به تغییرات در شرایط اقتصادی یا تجاری پاسخ دهند و بودجه را بر اساس نیازهای جدید تنظیم کنند.
- تمرکز بر آینده نزدیک: بودجه چرخشی تمرکز بیشتری بر دورههای نزدیکتر دارد و اطلاعات دقیقتری از این دورهها ارائه میدهد. این باعث میشود که مدیران بتوانند بر تصمیمهای کوتاهمدت خود دقت بیشتری داشته باشند و بهینهسازیهای لازم را انجام دهند.
- پیشبینی بهتر: با بهروزرسانی مداوم بودجه و اضافه کردن دورههای جدید، پیشبینیها دقیقتر میشوند. به این ترتیب، هر بار که دادههای واقعی بهدست میآیند، پیشبینیها بازبینی و بهروزرسانی میشوند، که این امر به مدیران کمک میکند تا تصویر بهتری از آینده مالی شرکت داشته باشند.
چرا از بودجه چرخشی استفاده میشود؟
- انعطافپذیری بیشتر: با توجه به اینکه محیط کسبوکار دائماً در حال تغییر است، بودجه چرخشی به سازمانها اجازه میدهد تا به سرعت خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.
- دقت بالاتر: با بهروزرسانی مداوم بودجه، پیشبینیها دقیقتر میشوند و از خطاهای ناشی از تغییرات غیرمنتظره جلوگیری میشود.
- تمرکز بر کوتاهمدت: بودجه چرخشی، تمرکز سازمان را بر روی اهداف کوتاهمدت افزایش میدهد و به مدیران اجازه میدهد تا عملکرد خود را به صورت منظم ارزیابی کنند.
- کاهش ریسک: با شناسایی زودهنگام مشکلات و فرصتها، سازمانها میتوانند اقدامات لازم را برای کاهش ریسک و بهرهبرداری از فرصتها انجام دهند.
چگونه بودجه چرخشی کار میکند؟
- تعیین دوره: ابتدا باید دوره زمانی برای هر چرخه بودجه تعیین شود (مثلاً سه ماهه).
- تهیه بودجه اولیه: در ابتدا، یک بودجه کامل برای یک دوره زمانی مشخص تهیه میشود.
- بروزرسانی مداوم: هر دوره، پس از گذشت یک دوره زمانی، بودجه بهروزرسانی میشود. دادههای جدید جایگزین دادههای قدیمی میشوند و پیشبینیها بر اساس اطلاعات جدید انجام میشود.
- نظارت و کنترل: عملکرد واقعی با بودجه مقایسه میشود و در صورت لزوم، اصلاحات لازم انجام میشود.
انواع بودجه چرخشی
انواع مختلفی از بودجههای چرخشی وجود دارد که به شرح زیر است:
- بودجه فروش / بودجه درآمد: این بودجه اولین موردی است که یک شرکت باید تهیه کند، زیرا سایر بودجهها به درآمد یا فروش وابسته هستند. در این بودجه، شرکتها پیشبینی میکنند که چه مقدار کالا خواهند فروخت و این پیشبینی بر اساس ارزش و حجم است. مدیر فروش هنگام تهیه این بودجه به عوامل زیر توجه میکند:
- روند فروش در 5 تا 6 سال گذشته
- پتانسیل کل بازار برای سال آینده
- سیاستهای دولت
- تقاضاهای فصلی
- بودجه تولید: این بودجه به بودجه فروش بستگی دارد. مدیر محصول بر اساس تقاضا، حجم تولید ماهانه را تخمین میزند و همچنین سطح موجودی را در این بودجه نگه میدارد. هزینههای تولید نیز در این بودجه بررسی میشود و شامل موارد زیر است:
- مواد خام
- نیروی کار
- تجهیزات و ماشینآلات
- بودجه سربار: در این بودجه، شرکتها هزینههای غیرمستقیم را تخمین میزنند، مانند هزینههای اجاره، برق، آب، سفر و دیگر موارد. این بودجه به دو دسته تقسیم میشود: سربار ثابت و سربار متغیر و به آن بودجه هزینه نیز گفته میشود.
- بودجه مالی: شرکت باید نیازهای مالی خود را برای مدیریت کسبوکار پیشبینی کند. این شامل پیشبینی منابع مالی برای کوتاهمدت و بلندمدت است. همچنین شرکت میتواند وجوه اضافی را برای به حداکثر رساندن بازده سرمایهگذاری کند و در صورت نیاز به نقدینگی، این وجوه را به راحتی خارج کند.
- بودجه مخارج سرمایهای: این بودجه شامل پیشبینی هزینههای سرمایهای مانند هزینههای کارخانه، تجهیزات، ماشینآلات، زمین و ساختمان است.
- بودجه اصلی: این بودجه تمام بودجههای قبلی را که توسط مدیریت ارشد تأیید شدهاند، خلاصه میکند و ورودیهایی از بخشهای مختلف میگیرد.
مثال
در اینجا یک نمونه از بودجه چرخشی آورده شده است.
بودجه جاری Walmart Inc برای سال 2019 به صورت زیر است. این شرکت برای هر سه ماهه یک بودجه تهیه کرده است و در این فرآیند به نکات زیر توجه کرده است:
- پیشبینی شده است که ارزش و حجم به طور فرضی هر سه ماهه 10% رشد داشته باشد.
- هزینههای مواد مستقیم و نیروی کار مستقیم، هزینههای متغیری هستند که به طور مستقیم با تولید کالاهای نهایی مرتبطاند.
- هزینههای سربار متغیر، مانند هزینههای حمل و نقل، به تولید وابستهاند.
- هزینههای سربار ثابت به تولید بستگی ندارند و برای هر چهار فصل ثابت هستند، مانند هزینههای اجاره.
بودجه Walmart Inc برای سال 2018
| مشخصات | Q1 | Q2 | Q3 | Q4 |
|---|---|---|---|---|
| جلد | 100,000 | 110,000 | 121,000 | 133,100 |
| درآمد فروش | 5,000 دلار | 5,500 دلار | 6,050 دلار | 6,655 دلار |
| مواد مستقیم | 1,500 دلار | 1,620 دلار | 1,750 دلار | 1,890 دلار |
| کار مستقیم | 800 دلار | 880 دلار | 968 دلار | 1,065 دلار |
| سربار متغیر | 500 دلار | 550 دلار | 605 دلار | 666 دلار |
| سربار ثابت | 300 دلار | 300 دلار | 300 دلار | 300 دلار |
| سود | 1,900 | 2,150 | 2,427 | 2,735 |
حالا که نتایج واقعی برای سه ماهه اول منتشر شده، ما میتوانیم تحلیل واریانس این بودجه را بررسی کنیم:
- حجم و ارزش به 105% از بودجه رسید.
- هزینههای مواد مستقیم و هزینههای نیروی کار بسته به هزینه کالاهای فروخته شده تغییر کردهاند.
- سربار متغیر 1.43% افزایش یافته، زیرا سربار متغیر در بودجه 10% از فروش بوده، در حالی که مقدار واقعی آن به 11.43% از فروش رسیده است.
- سربار ثابت با همان بودجه باقی مانده است.
- حاشیه سود به دلیل افزایش سربار متغیر 1.62% کاهش یافته است.
اگر مدیریت احساس کند که این روند در سه ماهههای آینده ادامه خواهد داشت، میتواند بودجه سهماهه بعدی را بر اساس این اطلاعات تنظیم کند.
مزایا Rolling Budget
- پاسخگویی به تغییرات سریع: در محیطهای اقتصادی و تجاری که تغییرات سریع و غیرقابلپیشبینی اتفاق میافتد، بودجه چرخشی به شرکتها این امکان را میدهد که به تغییرات به سرعت پاسخ دهند و بودجه خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.
- دقت بالاتر در پیشبینیها: به دلیل بهروزرسانی مداوم بودجه، پیشبینیهای مالی دقیقتر و نزدیکتر به واقعیت خواهند بود. این دقت بیشتر به مدیران کمک میکند تا تصمیمات بهتری بگیرند و از خطرات مالی جلوگیری کنند.
- انعطافپذیری بیشتر: یکی از مزیتهای بزرگ بودجه چرخشی، انعطافپذیری آن است. این روش به سازمانها اجازه میدهد تا منابع خود را بهطور مداوم و بر اساس نیازهای جدید تنظیم کنند.
- افزایش کارایی: از آنجایی که بودجه چرخشی نیازمند بهروزرسانی مداوم است، سازمانها مجبور به بررسی و ارزیابی مداوم عملکرد خود هستند. این امر میتواند به بهبود کارایی کلی سازمان منجر شود.
- بهبود هماهنگی بین واحدهای سازمانی: با بودجه چرخشی، تمام واحدهای سازمانی در جریان تغییرات و بهروزرسانیهای بودجه قرار میگیرند و هماهنگی بیشتری بین آنها ایجاد میشود. این هماهنگی به بهبود تصمیمگیریهای مدیریتی کمک میکند.
معایب Rolling Budget
با وجود مزایای متعدد، بودجه چرخشی نیز چالشهایی به همراه دارد:
- پیچیدگی بیشتر: تنظیم و بهروزرسانی مداوم بودجه میتواند پیچیدگیهای بیشتری ایجاد کند و نیازمند منابع و زمان بیشتری برای مدیریت باشد.
- هزینه بالاتر: به دلیل نیاز به ارزیابی و تحلیل مداوم، بودجه چرخشی ممکن است هزینههای بیشتری نسبت به روشهای سنتی بودجهبندی داشته باشد.
- نیاز به هماهنگی بیشتر: برای اجرای موفقیتآمیز بودجه چرخشی، نیاز به هماهنگی بیشتری بین واحدهای مختلف سازمان وجود دارد. این امر ممکن است برای برخی سازمانها چالشبرانگیز باشد.
- افزایش فشار کاری بر تیم مالی: از آنجایی که تیمهای مالی باید بهطور مداوم بودجه را بهروزرسانی کنند، فشار کاری آنها افزایش مییابد و ممکن است نیاز به منابع بیشتری برای انجام این کار باشد.
چه زمانی از بودجه چرخشی استفاده کنیم؟
- صنایع با تغییرات سریع: صنایع مانند فناوری اطلاعات، که با تغییرات سریع فناوری مواجه هستند، از بودجه چرخشی بهره بیشتری میبرند.
- سازمانهای کوچک و متوسط: این سازمانها معمولاً منابع محدودی دارند و به ابزارهای انعطافپذیر برای مدیریت مالی نیاز دارند.
- سازمانهایی که به دنبال بهبود عملکرد هستند: بودجه چرخشی به سازمانها کمک میکند تا عملکرد خود را به صورت مداوم بهبود بخشند.
مقایسه بودجه چرخشی با بودجه سنتی
| ویژگی | بودجه چرخشی | بودجه سنتی |
|---|---|---|
| دوره زمانی | کوتاهمدت (مثلاً سه ماهه) | بلندمدت (یک ساله) |
| انعطافپذیری | بالا | پایین |
| دقت پیشبینی | بالا | پایین |
| تمرکز | کوتاهمدت | بلندمدت |
نتیجه گیری
بودجه چرخشی بهعنوان یک ابزار مالی پیشرفته، به شرکتها این امکان را میدهد تا برنامهریزی مالی خود را به صورت مداوم بهروز کرده و به تغییرات محیطی و تجاری واکنش سریعی نشان دهند. این روش بودجهبندی انعطافپذیری بیشتری را به سازمانها میدهد و باعث میشود که آنها بتوانند تصمیمات بهتری برای آینده مالی خود بگیرند. با این حال، این روش نیازمند منابع و هماهنگی بیشتری است و باید با دقت مدیریت شود تا از مزایای آن بهرهبرداری کامل صورت گیرد.
سوالات متداول
بودجه چرخشی و بودجه انعطافپذیر چه تفاوتی دارند؟
بودجه چرخشی و بودجه انعطافپذیر دو روش مختلف برای مدیریت مالی هستند. بودجه چرخشی به ما این امکان را میدهد که با تغییر دوره مالی، بودجه را بهروز کنیم. اما در بودجه انعطافپذیر، ویژگیها فقط به دوره فعلی محدود میشود و امکان تغییر در طول سال وجود ندارد.
بودجه چرخشی چه کاربردی دارد؟
این نوع بودجه با در نظر گرفتن آخرین دادهها و واقعیتهای موجود، به ما کمک میکند تا پیشبینیهای بهتری برای آینده مالی داشته باشیم. در نتیجه، تصمیمات مالی بر اساس واقعیتهای کنونی دقیقتر و مناسبتر خواهد بود.
تفاوت بودجه چرخشی و بودجه سنتی چیست؟
در بودجه سنتی، شرکتها هر سال یک بار بودجه را تنظیم میکنند و این بودجه تا پایان سال تغییر نمیکند. اما در بودجه چرخشی، این بودجه بهطور مداوم و معمولاً به صورت ماهانه یا سهماهه بهروز میشود.
چرا باید از بودجه چرخشی استفاده کنیم؟
بودجه چرخشی یک گزینه خوب برای جایگزینی بودجههای ثابت است. این نوع بودجه به شرکتها این امکان را میدهد که وضعیت مالی خود را بهتر کنترل کنند و در تصمیمگیریهای مالی انعطافپذیری بیشتری داشته باشند. همچنین، این روش به برنامهریزی بلندمدت کمک میکند و به شرکتها اجازه میدهد پیشرفت واقعی خود را بهطور منظم بررسی کنند.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.