بودجه چرخشی Rolling Budget

بودجه چرخشی (Rolling Budget) یکی از روش‌های نوین مدیریت مالی است که به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی مالی خود را به صورت مداوم به‌روز کرده و تصمیم‌گیری‌های مالی بهتری داشته باشند. این نوع بودجه‌بندی به جای برنامه‌ریزی ثابت سالانه، به‌طور پیوسته تغییر می‌کند و با افزودن یک دوره جدید (ماه، فصل یا حتی یک سال) به پایان هر دوره بودجه، به‌روز می‌شود. این روش به سازمان‌ها کمک می‌کند تا انعطاف‌پذیرتر باشند و به تغییرات محیطی و تجاری واکنش سریع‌تری نشان دهند.

چرا از بودجه چرخشی استفاده می‌شود؟

• انعطاف‌پذیری بیشتر: با توجه به اینکه محیط کسب‌وکار دائماً در حال تغییر است، بودجه چرخشی به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا به سرعت خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.
• دقت بالاتر: با به‌روزرسانی مداوم بودجه، پیش‌بینی‌ها دقیق‌تر می‌شوند و از خطاهای ناشی از تغییرات غیرمنتظره جلوگیری می‌شود.
• تمرکز بر کوتاه‌مدت: بودجه چرخشی، تمرکز سازمان را بر روی اهداف کوتاه‌مدت افزایش می‌دهد و به مدیران اجازه می‌دهد تا عملکرد خود را به صورت منظم ارزیابی کنند.
• کاهش ریسک: با شناسایی زودهنگام مشکلات و فرصت‌ها، سازمان‌ها می‌توانند اقدامات لازم را برای کاهش ریسک و بهره‌برداری از فرصت‌ها انجام دهند.

چگونه بودجه چرخشی کار می‌کند؟

1. تعیین دوره: ابتدا باید دوره زمانی برای هر چرخه بودجه تعیین شود (مثلاً سه ماهه).
2. تهیه بودجه اولیه: در ابتدا، یک بودجه کامل برای یک دوره زمانی مشخص تهیه می‌شود.
3. بروزرسانی مداوم: هر دوره، پس از گذشت یک دوره زمانی، بودجه به‌روزرسانی می‌شود. داده‌های جدید جایگزین داده‌های قدیمی می‌شوند و پیش‌بینی‌ها بر اساس اطلاعات جدید انجام می‌شود.
4. نظارت و کنترل: عملکرد واقعی با بودجه مقایسه می‌شود و در صورت لزوم، اصلاحات لازم انجام می‌شود.

انواع بودجه چرخشی

انواع مختلفی از بودجه‌های چرخشی وجود دارد که به شرح زیر است:

1. بودجه فروش / بودجه درآمد: این بودجه اولین موردی است که یک شرکت باید تهیه کند، زیرا سایر بودجه‌ها به درآمد یا فروش وابسته هستند. در این بودجه، شرکت‌ها پیش‌بینی می‌کنند که چه مقدار کالا خواهند فروخت و این پیش‌بینی بر اساس ارزش و حجم است. مدیر فروش هنگام تهیه این بودجه به عوامل زیر توجه می‌کند:
   • روند فروش در 5 تا 6 سال گذشته
   • پتانسیل کل بازار برای سال آینده
   • سیاست‌های دولت
   • تقاضاهای فصلی
2. بودجه تولید: این بودجه به بودجه فروش بستگی دارد. مدیر محصول بر اساس تقاضا، حجم تولید ماهانه را تخمین می‌زند و همچنین سطح موجودی را در این بودجه نگه می‌دارد. هزینه‌های تولید نیز در این بودجه بررسی می‌شود و شامل موارد زیر است:
   • مواد خام
   • نیروی کار
   • تجهیزات و ماشین‌آلات
3. بودجه سربار: در این بودجه، شرکت‌ها هزینه‌های غیرمستقیم را تخمین می‌زنند، مانند هزینه‌های اجاره، برق، آب، سفر و دیگر موارد. این بودجه به دو دسته تقسیم می‌شود: سربار ثابت و سربار متغیر و به آن بودجه هزینه نیز گفته می‌شود.
4. بودجه مالی: شرکت باید نیازهای مالی خود را برای مدیریت کسب‌وکار پیش‌بینی کند. این شامل پیش‌بینی منابع مالی برای کوتاه‌مدت و بلندمدت است. همچنین شرکت می‌تواند وجوه اضافی را برای به حداکثر رساندن بازده سرمایه‌گذاری کند و در صورت نیاز به نقدینگی، این وجوه را به راحتی خارج کند.
5. بودجه مخارج سرمایه‌ای: این بودجه شامل پیش‌بینی هزینه‌های سرمایه‌ای مانند هزینه‌های کارخانه، تجهیزات، ماشین‌آلات، زمین و ساختمان است.
6. بودجه اصلی: این بودجه تمام بودجه‌های قبلی را که توسط مدیریت ارشد تأیید شده‌اند، خلاصه می‌کند و ورودی‌هایی از بخش‌های مختلف می‌گیرد.

مثال

در اینجا یک نمونه از بودجه چرخشی آورده شده است.

بودجه جاری Walmart Inc برای سال 2019 به صورت زیر است. این شرکت برای هر سه ماهه یک بودجه تهیه کرده است و در این فرآیند به نکات زیر توجه کرده است:

• پیش‌بینی شده است که ارزش و حجم به طور فرضی هر سه ماهه 10% رشد داشته باشد.
• هزینه‌های مواد مستقیم و نیروی کار مستقیم، هزینه‌های متغیری هستند که به طور مستقیم با تولید کالاهای نهایی مرتبط‌اند.
• هزینه‌های سربار متغیر، مانند هزینه‌های حمل و نقل، به تولید وابسته‌اند.
• هزینه‌های سربار ثابت به تولید بستگی ندارند و برای هر چهار فصل ثابت هستند، مانند هزینه‌های اجاره.

بودجه Walmart Inc برای سال 2018

حالا که نتایج واقعی برای سه ماهه اول منتشر شده، ما می‌توانیم تحلیل واریانس این بودجه را بررسی کنیم:

• حجم و ارزش به 105% از بودجه رسید.
• هزینه‌های مواد مستقیم و هزینه‌های نیروی کار بسته به هزینه کالاهای فروخته شده تغییر کرده‌اند.
• سربار متغیر 1.43% افزایش یافته، زیرا سربار متغیر در بودجه 10% از فروش بوده، در حالی که مقدار واقعی آن به 11.43% از فروش رسیده است.
• سربار ثابت با همان بودجه باقی مانده است.
• حاشیه سود به دلیل افزایش سربار متغیر 1.62% کاهش یافته است.

اگر مدیریت احساس کند که این روند در سه ماهه‌های آینده ادامه خواهد داشت، می‌تواند بودجه سه‌ماهه بعدی را بر اساس این اطلاعات تنظیم کند.

مزایا Rolling Budget

• پاسخگویی به تغییرات سریع: در محیط‌های اقتصادی و تجاری که تغییرات سریع و غیرقابل‌پیش‌بینی اتفاق می‌افتد، بودجه چرخشی به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که به تغییرات به سرعت پاسخ دهند و بودجه خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.
• دقت بالاتر در پیش‌بینی‌ها: به دلیل به‌روزرسانی مداوم بودجه، پیش‌بینی‌های مالی دقیق‌تر و نزدیک‌تر به واقعیت خواهند بود. این دقت بیشتر به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و از خطرات مالی جلوگیری کنند.
• انعطاف‌پذیری بیشتر: یکی از مزیت‌های بزرگ بودجه چرخشی، انعطاف‌پذیری آن است. این روش به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا منابع خود را به‌طور مداوم و بر اساس نیازهای جدید تنظیم کنند.
• افزایش کارایی: از آنجایی که بودجه چرخشی نیازمند به‌روزرسانی مداوم است، سازمان‌ها مجبور به بررسی و ارزیابی مداوم عملکرد خود هستند. این امر می‌تواند به بهبود کارایی کلی سازمان منجر شود.
• بهبود هماهنگی بین واحدهای سازمانی: با بودجه چرخشی، تمام واحدهای سازمانی در جریان تغییرات و به‌روزرسانی‌های بودجه قرار می‌گیرند و هماهنگی بیشتری بین آن‌ها ایجاد می‌شود. این هماهنگی به بهبود تصمیم‌گیری‌های مدیریتی کمک می‌کند.

معایب Rolling Budget

با وجود مزایای متعدد، بودجه چرخشی نیز چالش‌هایی به همراه دارد:

1. پیچیدگی بیشتر: تنظیم و به‌روزرسانی مداوم بودجه می‌تواند پیچیدگی‌های بیشتری ایجاد کند و نیازمند منابع و زمان بیشتری برای مدیریت باشد.
2. هزینه بالاتر: به دلیل نیاز به ارزیابی و تحلیل مداوم، بودجه چرخشی ممکن است هزینه‌های بیشتری نسبت به روش‌های سنتی بودجه‌بندی داشته باشد.
3. نیاز به هماهنگی بیشتر: برای اجرای موفقیت‌آمیز بودجه چرخشی، نیاز به هماهنگی بیشتری بین واحدهای مختلف سازمان وجود دارد. این امر ممکن است برای برخی سازمان‌ها چالش‌برانگیز باشد.
4. افزایش فشار کاری بر تیم مالی: از آنجایی که تیم‌های مالی باید به‌طور مداوم بودجه را به‌روزرسانی کنند، فشار کاری آن‌ها افزایش می‌یابد و ممکن است نیاز به منابع بیشتری برای انجام این کار باشد.

چه زمانی از بودجه چرخشی استفاده کنیم؟

• صنایع با تغییرات سریع: صنایع مانند فناوری اطلاعات، که با تغییرات سریع فناوری مواجه هستند، از بودجه چرخشی بهره بیشتری می‌برند.
• سازمان‌های کوچک و متوسط: این سازمان‌ها معمولاً منابع محدودی دارند و به ابزارهای انعطاف‌پذیر برای مدیریت مالی نیاز دارند.
• سازمان‌هایی که به دنبال بهبود عملکرد هستند: بودجه چرخشی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد خود را به صورت مداوم بهبود بخشند.

مقایسه بودجه چرخشی با بودجه سنتی

نتیجه گیری

سوالات متداول