بررسی ماهیانه اقتصاد کلان ایران

بررسی ماهیانه اقتصاد کلان کشور ما را از عملکرد بانک مرکزی و دولت با خبر می­کند. همچنین پس از بررسی این متغیر ها می­توانیم درباره کسب و کار، استراتژی های حفظ ارزش پول و مدیریت دارایی­ های خود تصمیم بگیریم. بررسی داده های اقتصاد کلان به ما کمک می­کند تا بفهمیم بازارها به کدام سو می­روند.

نسبت پول به شبه پول

به پس از انتشار گزارش متغیرهای پولی مربوط به بهمن ماه سال 1402 همزمان با اجرای طرح نرخ سود سپرده 30 درصدی توسط بانک مرکزی، آمار جدید بانک مرکزی منتشر شد. نسبت پول به شبه پول در بهمن ماه 1402 برابر 32.93  درصد بود که با اعلام نرخ سود سپرده های 30 درصدی و جذب منابع سپرده بلند مدت، این نسبت تا اردیبهشت ماه روند کاهشی داشت و به 31.64 درصد رسید اما با توجه به انتظارات تورمی در کشور، نسبت پول به شبه پول در خرداد ماه مجدداً به 32.6 درصد افزایش پیدا کرد و تا حد زیادی اثر انتشار اوراق را خنثی کرد.

بررسی روند نقدینگی ایران به دلار از ابتدای دهه 90 ، حاکی از یک محدوده تعادلی بین 110 تا 200 میلیارد دلار است. با نزدیک شدن نقدینگی به محدوده 200 میلیارد دلار میتوان انتظار کاهش این نسبت در نتیجه ی افزایش نرخ دلار را داشت. در حد فاصل سال های 1391 تا 1396 شاهد رشد چشمگیر نقدینگی تا 357 میلیارد دلار را بودیم که افزایش قدرت خرید سرانه و بهبود شرایط عمومی را به واسطه ی ثبات نرخ دلار به همراه داشت. در حال حاضر نقدینگی کشور در خرداد 1403 به 138 میلیارد دلار است و نزدیک به میانه ی محدوده های کف و سقف 6 سال اخیر قرار گرفته است.

تورم

بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه به نقطه مردادماه با کاهش ۰.۶واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به ۳۱.۶درصد رسیده و تورم ماهانه نیز در این ماه برابر با ۲درصد بوده است. روی مثبت آمارهای تورمی این ماه را می‌توان کاهش نرخ تورم نسبت به ماه قبل و توقف روند افزایشی آن دانست؛ اما روی منفی آمار تورم مردادماه، تداوم تورم ماهانه حدود ۲درصد و بالاتر در ۵ماه اخیر است.

ادامه یافتن این رقم تورم ماهانه مسیر کاهشی تورم نقطه به نقطه را با خطر روبه‌رو می‌کند. به‌رغم کاهش نسبی تورم در سال گذشته، این متغیر همچنان به منطقه امن نرسیده است و ریسک‌های مختلف امکان تحریک آن و بازگرداندن آن به نرخ‌های پیشین را دارد. هدف‌گذاری تورمی بانک مرکزی در سال۱۴۰۳، رسیدن به کانال ۲۰درصد بوده است. که در صورت تداوم تورم ماهانه بالای ۲درصد، رسیدن به این هدف، امکان‌پذیر نیست.

روند تورم در ماه‌های اخیر

بررسی وضعیت تورم نقطه‌‌‌‌‌ای نشان می‌دهد که این متغیر در فروردین سال‌1402 رکورد زد و به بالاترین رقم، دست‌کم در 12 سال‌اخیر رسید. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در فروردین ماه 1402 به 55.5‌درصد رسید، پس از فروردین ماه این سال، نرخ تورم روندی کاهشی را طی کرد، به‌طوری که با 24.6 واحد‌درصد کاهش در فروردین 1403، به 30.9‌درصد رسید.

به گفته کارشناسان، مهم‌ترین عوامل موثر بر کاهش تورم در سال‌1402 را می‌توان روند کاهشی نرخ رشد نقدینگی و ثبات نسبی نرخ ارز، در این‌سال ‌دانست، با این حال روند رشد نقدینگی، در ماه‌های اولیه امسال، افزایشی‌شده و این افزایش همگام با توقف روند کاهشی نرخ تورم رخ‌ داده‌است.

بررسی‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد در صورتی‌که بانک‌مرکزی می‌خواهد به هدف‌گذاری تورم خود در پایان سال‌ یعنی به کانال 20درصد برسد، رشد ماهانه تورم باید کمتر از 2‌درصد باشد. سطح عمومی قیمت‌ها از آغاز امسال و در 5ماه اخیر، حدود 13‌درصد رشد داشته‌ و میانگین رشد ماهانه قیمت‌ها، 2.5‌درصد بوده‌است. به این‌ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت درصورتی‌که تورم در ماه‌های آینده نیز روندی مشابه با 5‌ماه اخیر داشته‌باشد، نرخ تورم در پایان سال، بیش از تورم هدف بانک‌مرکزی خواهد بود.

تورم در ماه جدید

برگزاری دوره­های حراج معاملاتی سکه و شمش طلا، ثبت نام ایران خودرو و بالا بودن نرخ بهره بین­بانکی از عواملی هستند که می­توانند همچنان برای ماه آینده تورم را در این سطوح نگه دارند.

از تاریخ 19 فروردین نخستین خزانه غیربانکی طلا در بازار سرمایه آغاز به کار کرد. اکنون حجم موجودی طلا در خزانه ­های بورس کالای ایران از 6 تن عبور کرده است.

از طرف دیگر ریسک­ های سیاسی و رشد پایه پولی  از جمله عواملی هستند که می­توانند روند کاهشی تورم را مختل کنند.

تغییرات پایه پولی بررسی ماهیانه اقتصاد کلان ایران

با توجه به آخربن آمارها  شاهد کاهش آهنگ رشد نقدینگی بخصوص در 4 ماه منتهی به خرداد 1403 هستیم اگرچه در نظریه های نوین­تر موضوع ضریب فزاینده مورد انتقاد قرار گرفته است و در مقالاتی نیز مرگ ضریب فزاینده به عنوان عاملی مؤثر در تغییرات نقدینگی بیان شده است، اما ضریب فزاینده را به عنوان قدرت خلق پول توسط بانک ها مورد ارزیابی قرار می­دهیم.

پس از یک دوره کاهش شدید در ضریب فزاینده، شاهد شکل گیری مجدد روند صعودی در این مؤلفه هستیم. در اردیبهشت 1402 شاهد کمترین ضریب فزاینده در 48 ماه گذشته بودیم که برابر 7.129 مرتبه بود و در خرداد 1403این عدد به 7.506 مرتبه رسیده است.

نرخ اخزا و بهره بین بانکی

نرخ بهره بدون ریسک از سال 1394 تا کنون به صورت میانگین ماهانه نرخ ها محاسبه شده است که به وضوح نمایانگر سقف شکنی نرخ اخزا در سال اردیبهشت ماه سال 1403 است. بیشترین نرخ بازده مؤثر سالانه اخزا در خرداد ماه با 36.05 درصد رقم خورد و پس از آن شاهد شروع کاهش نرخ ها هستیم که در این روزها به زیر 30 درصد رسیده است و آخرین نرخ در تاریخ 16 مرداد ماه برابر 29.36 درصد می باشد. نرخ بهره بین بانکی نیز در تاریخ 31/5/1403 در سطوح بالای 23.69 قرار دارد.

با توجه به آمار بالا همچنان باید منتظر تصمیمات دولت جدید برای سیاست­گذاری های اقتصادی برای مواجهه با تورم بالا و رشد پایه پولی باشیم.

بر اساس آخرین سیاست ­های پولی و کلان بانک مرکزی تیم تحلیل مدرسه اقتصاد معین هر هفته جهت دهی بازارها را برای شما مشخص می­کند.