اقتصاد مثبت در مقابل اقتصاد هنجاری
تفاوت اقتصاد مثبت و اقتصاد هنجاری
علم اقتصاد به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: اقتصاد مثبت و اقتصاد هنجاری. هر کدام از این دو بخش دارای ویژگی‌ها، اهداف و کاربردهای خاص خود هستند و به ما کمک می‌کنند تا بهتر شرایط اقتصادی را درک کنیم و تصمیمات بهتری بگیریم.
به طور خلاصه:
- اقتصاد مثبت، به توصیف و تبیین پدیده های مختلف اقتصادی می پردازد.
- اقتصاد هنجاری بر ارزش انصاف اقتصادی یا آنچه اقتصاد «باید» یا «باید باشد» تمرکز دارد.
- در حالی که اقتصاد مثبت مبتنی بر واقعیت است و نمی توان آن را تایید یا رد کرد، اقتصاد هنجاری مبتنی بر قضاوت های ارزشی است.
- بیشتر سیاست های عمومی مبتنی بر ترکیبی از اقتصاد مثبت و هنجاری است.
اقتصاد مثبت
تعریف
اقتصاد مثبت به مطالعه و توصیف واقعیت‌های اقتصادی می‌پردازد. این بخش از اقتصاد بر داده‌ها، آمار و واقعیت‌های قابل اندازه‌گیری تمرکز دارد و سعی می‌کند بگوید که چه چیزهایی وجود دارند و چگونه عمل می‌کنند.
ویژگی‌ها
- بی‌طرفی: اقتصاد مثبت هیچ قضاوتی درباره خوب یا بد بودن شرایط ندارد. بلکه تنها واقعیت‌ها را توصیف می‌کند.
- قابلیت آزمایش: گزاره‌های اقتصاد مثبت قابل بررسی و آزمایش هستند. می‌توان صحت آن‌ها را با داده‌های واقعی مقایسه کرد. به عنوان مثال، اگر گفته شود “نرخ بیکاری در حال حاضر ۵٪ است”، می‌توان این ادعا را با آمار مربوطه تأیید یا رد کرد.
- مفاهیم کلیدی: برخی از مفاهیم کلیدی در اقتصاد مثبت شامل تولید، توزیع، مصرف، نرخ بیکاری و تورم است. این موارد به ما کمک می‌کنند تا شرایط اقتصادی را تحلیل کنیم و به درک بهتری از واقعیت‌ها برسیم.
کاربردها
اقتصاد مثبت به سیاست‌گذاران، محققان و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا با استفاده از داده‌های واقعی، وضعیت اقتصادی را ارزیابی کنند و پیش‌بینی‌های دقیق‌تری درباره آینده داشته باشند. به عنوان مثال، اگر یک کشور در حال کاهش نرخ بیکاری است، این داده‌ها می‌توانند برای تصمیم‌گیری در زمینه استخدام و سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گیرند.
اقتصاد هنجاری
تعریف
اقتصاد هنجاری به بررسی نظرات، ارزش‌ها و دیدگاه‌های انسانی می‌پردازد. این بخش از اقتصاد به سوالاتی می‌پردازد که به چه چیزی باید انجام شود یا چه چیزی مطلوب است و سعی می‌کند راه‌حل‌هایی برای مشکلات اقتصادی ارائه دهد.
ویژگی‌ها
- قضاوت ارزش‌محور: در اقتصاد هنجاری، گزاره‌ها بر اساس ارزش‌ها و عقاید شکل می‌گیرند. به عنوان مثال، بیان اینکه “دولت باید برای کاهش بیکاری تلاش کند” یک گزاره هنجاری است که بر اساس ارزش‌ها و اهداف اجتماعی مطرح می‌شود.
- غیرقابل آزمایش بودن: گزاره‌های اقتصاد هنجاری به دلیل ماهیت ذهنی‌شان نمی‌توانند به سادگی آزمایش شوند. مثلاً نمی‌توان گفت که آیا “کاهش بیکاری باید اولویت دولت باشد” یا نه؛ زیرا این یک قضاوت است که بستگی به ارزش‌ها و اولویت‌های اجتماعی دارد.
- توجه به رفاه اجتماعی: اقتصاد هنجاری معمولاً به بهبود شرایط اجتماعی و رفاه عمومی توجه دارد. این بخش از اقتصاد به دنبال راه‌هایی برای بهبود زندگی مردم و کاهش نابرابری‌ها است.
کاربردها
اقتصاد هنجاری به سیاست‌گذاران و رهبران کمک می‌کند تا با توجه به ارزش‌ها و اهداف جامعه، سیاست‌هایی را طراحی کنند که به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی منجر شود. به عنوان مثال، در مواقع بحران اقتصادی، اقتصاد هنجاری می‌تواند راهکارهایی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه پیشنهاد دهد.
تفاوت‌های اصلی بین اقتصاد مثبت و هنجاری
- هدف و تمرکز:
- اقتصاد مثبت: به توصیف و تحلیل واقعیت‌های اقتصادی می‌پردازد. هدف آن این است که بگوید چه چیزهایی وجود دارند و چگونه عمل می‌کنند.
- اقتصاد هنجاری: به ارزیابی و قضاوت درباره آنچه که باید انجام شود می‌پردازد. هدف آن ارائه راه‌حل‌هایی برای بهبود شرایط اقتصادی است.
- قابلیت آزمایش:
- اقتصاد مثبت: گزاره‌ها و ادعاها قابل آزمایش و بررسی هستند. می‌توان آن‌ها را با داده‌های واقعی مقایسه کرد.
- اقتصاد هنجاری: قضاوت‌ها و پیشنهادات معمولاً به دلیل ماهیت ذهنی‌شان نمی‌توانند به سادگی آزمایش شوند.
- نقش در سیاست‌گذاری:
- اقتصاد مثبت: به سیاست‌گذاران اطلاعاتی می‌دهد که برای تحلیل وضعیت اقتصادی ضروری است. این اطلاعات می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
- اقتصاد هنجاری: به سیاست‌گذاران پیشنهاداتی برای تغییر سیاست‌ها و بهبود شرایط اقتصادی ارائه می‌دهد.
جدول مقایسه ای
| مبنای مقایسه | Positive Economy | Normative Economy |
| معنی | بر آنچه در حال حاضر وجود دارد متمرکز می شود – حقایقی که قابل تأیید هستند. | اقتصاد هنجاری تصویری از آنچه باید باشد را به تصویر می‌کشد – نظرات، نسخه‌های اقتصاددانان و کارشناسان. |
| همه چیز در مورد چیست؟ | اقتصاد مثبت در مورد رابطه علت و معلولی صحبت می کند. | اقتصاد هنجاری درباره نظرات و قضاوت ها صحبت می کند. |
| ماهیت شاخه | ماهیت واقعی و توصیفی. | طبیعت دستوری است. |
| نوع استدلال پشت سر | نوع استدلال پشت اقتصاد مثبت عینی است. | نوع استدلال پشت اقتصاد هنجاری ذهنی است. |
| شایستگی آزمون | گزاره‌های زیر اقتصاد مثبت را می‌توان آزمایش کرد و درست/غلط را می‌توان یافت. | اظهارات تحت اقتصاد هنجاری را نمی توان آزمایش یا تأیید کرد. |
| مورد نیاز زیرا | اقتصاد مثبت به آن چیزی که هست اشاره می کند تا بتوان بر اساس آن واقعیت قضاوت کرد. | اقتصاد هنجاری نظراتی را در مورد حقایق ارائه شده در اقتصاد مثبت ارائه می کند. |
| بر اساس | حقایق، واقعیت | ارزش های. |
آیا اقتصاد مثبت بهتر از اقتصاد هنجاری است؟
نه، نمی‌توان گفت که اقتصاد مثبت، بهتر از اقتصاد هنجاری است، یا بالعکس. هر دو نوع اقتصاد جایگاه خاص خود را دارند و هرکدام نقش مهمی در تحلیل و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ایفا می‌کنند.
اقتصاد مثبت به توصیف واقعیت‌ها و تحلیل شرایط موجود می‌پردازد. این نوع اقتصاد به ما کمک می‌کند که بفهمیم چه اتفاقاتی افتاده و چگونه می‌توانیم شرایط را درک کنیم. اما این نوع اقتصاد نمی‌تواند به ما بگوید چه چیزی باید تغییر کند یا چه تصمیماتی باید گرفته شود.
اقتصاد هنجاری با ارزش‌ها و پیشنهادات سر و کار دارد و به دنبال ارائه راه‌حل‌هایی برای بهبود شرایط اقتصادی است. اما از آنجا که بر قضاوت‌ها و دیدگاه‌های شخصی و اجتماعی مبتنی است، ممکن است دچار سوگیری‌های ذهنی شود و همیشه مستقیماً قابل آزمایش نباشد.
بنابراین، ادغام اقتصاد مثبت و هنجاری معمولاً برای ایجاد سیاست‌های مؤثر و کارآمد ضروری است. داده‌ها و تحلیل‌های مثبت اطلاعات واقعی و مفیدی ارائه می‌دهند، در حالی که اقتصاد هنجاری به ما کمک می‌کند که تصمیمات بر اساس ارزش‌های جامعه و اهداف اقتصادی مطلوب اتخاذ شود. در واقع، این دو نوع اقتصاد مکمل یکدیگر هستند و به تنهایی هر یک دارای نقص‌هایی هستند.
نتیجه‌گیری
به طور کلی، هر دو نوع اقتصاد، مثبت و هنجاری، برای درک و مدیریت مسائل اقتصادی ضروری هستند و با هم کار می‌کنند. اقتصاد مثبت به ما کمک می‌کند تا واقعیت‌های اقتصادی را بشناسیم، در حالی که اقتصاد هنجاری ما را به تفکر درباره ارزش‌ها و نظرات تشویق می‌کند. ترکیب این دو رویکرد به سیاست‌گذاران و محققان کمک می‌کند تا به درک جامع‌تری از وضعیت اقتصادی برسند و تصمیمات مؤثری اتخاذ کنند.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.