اختیار معامله سهام Stock Option

اختیار معامله سهام (Stock Option) یک قرارداد مالی مشتقه است که به خریدار آن حق (نه الزام) می‌دهد تا سهام یک شرکت خاص را در قیمت توافقی و در بازه زمانی معین یا تاریخ سررسید خریداری کند یا بفروشد. خریدار با پرداخت پرمیوم، این حق را به دست می‌آورد و فروشنده در ازای دریافت پرمیوم، تعهد اجرای قرارداد را می‌پذیرد.

اختیار معامله (Option) قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که به موجب آن:

• خریدار، با پرداخت مبلغی به‌نام پرمیوم (Premium)، حق خرید یا فروش سهام مشخصی را در آینده با قیمت توافقی دارد.
• فروشنده قرارداد نیز موظف است در صورت درخواست خریدار، به تعهدات قرارداد عمل کند.

نکته مهم این است که خریدار “حق” دارد، نه “الزام”؛ اما فروشنده در صورت درخواست خریدار، موظف به اجراست.

ویژگی‌های کلیدی اختیار معامله سهام

• دارایی پایه: سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس یا فرابورس.
• قیمت توافقی (Strike Price): قیمتی که سهام در آن خرید یا فروش می‌شود.
• پرمیوم (Premium): هزینه پرداختی خریدار به فروشنده.
• تاریخ انقضا: زمانی که قرارداد بی‌اعتبار می‌شود.
• تسویه: نقدی یا تحویل فیزیکی.

کاربردهای اصلی اختیار معامله سهام

• مدیریت ریسک و پوشش سرمایه (Hedging): سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید اختیار فروش، خود را در برابر ریزش قیمت‌ها بیمه کنند.
• سودآوری با اهرم بالا (Leverage): با پرداخت مبلغی اندک (پرمیوم)، می‌توان به سودهای بالایی رسید؛ بنابراین ابزار مناسبی برای معامله‌گران ریسک‌پذیر است.
• کسب درآمد ثابت: سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با فروش آپشن (به‌ویژه در استراتژی‌های پوشش‌دار) می‌توانند از دریافت پرمیوم درآمد کسب کنند.
• پیاده‌سازی استراتژی‌های ترکیبی: ترکیب خرید و فروش آپشن‌ها و سهام می‌تواند استراتژی‌های پیچیده‌تری مانند «استرادل»، «استرنگل» یا «اسپرد» را تشکیل دهد.

بازیگران اصلی در بازار اختیار معامله

• خریداران اختیار خرید یا فروش
• فروشندگان اختیار خرید یا فروش
• بازارگردان‌ها: تأمین نقدشوندگی و جلوگیری از نوسانات شدید
• ناظر بازار و شرکت بورس تهران

مفاد قرارداد اختیار معامله چیست؟

زمانی که یک قرارداد اختیار معامله (آپشن) بین دو طرف بسته می‌شود، چند مؤلفه کلیدی در آن مشخص می‌شود که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:

۱. پرمیوم (قیمت اختیار معامله)

این مبلغی است که خریدار قرارداد آپشن باید به فروشنده پرداخت کند. پرمیوم در واقع بهایی است که خریدار بابت «حق خرید یا فروش» دارایی پایه در آینده می‌پردازد.

 این مبلغ در زمان عقد قرارداد تعیین و به صورت نقد پرداخت می‌شود.

۲. دارایی پایه (Underlying Asset)

دارایی پایه همان چیزی است که قرارداد اختیار معامله بر اساس آن بسته می‌شود. می‌تواند سهام یک شرکت، کالایی خاص یا هر دارایی مالی دیگر باشد.

 خریدار با داشتن این قرارداد، حق خرید یا فروش این دارایی را در آینده خواهد داشت.

۳. قیمت اعمال (Exercise Price یا Strike Price)

قیمت اعمال، قیمتی توافقی است که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌شود.
در زمان اعمال قرارداد، خریدار می‌تواند دارایی پایه را به این قیمت بخرد یا بفروشد، فارغ از قیمت روز بازار.

 این ویژگی، جذابیت اصلی قراردادهای آپشن است؛ زیرا ممکن است قیمت بازار تغییر زیادی کند.

۴. تاریخ سررسید (Expiration Date یا Maturity)

تاریخ انقضا، همان تاریخی است که فرصت اعمال اختیار معامله در آن به پایان می‌رسد.
در بازارهای مختلف، دو نوع قرارداد وجود دارد:

• نوع اروپایی: اعمال اختیار فقط در تاریخ سررسید ممکن است.
• نوع آمریکایی: اعمال اختیار در هر زمان تا قبل از سررسید مجاز است.

انواع اختیار معامله سهام

دو نوع اصلی اختیار معامله سهام وجود دارد:

1. اختیار خرید (Call Option)

دارنده این نوع قرارداد حق خرید سهام پایه در یک قیمت معین تا تاریخ سررسید را دارد. اگر قیمت بازار بالاتر از قیمت توافقی شود، این اختیار ارزشمند می‌شود.

2. اختیار فروش (Put Option)

دارنده این قرارداد حق فروش سهام پایه با یک قیمت مشخص تا سررسید را دارد. اگر قیمت بازار پایین‌تر از قیمت توافقی شود، دارنده سود می‌برد.

انواع سبک‌های اختیار معامله

1. اختیار معامله آمریکایی (American Option):

• دارنده می‌تواند قرارداد را در هر زمان تا تاریخ انقضا اجرا کند.
• این نوع انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و در بورس‌های آمریکا رایج است.

2. اختیار معامله اروپایی (European Option):

• دارنده تنها می‌تواند قرارداد را در تاریخ انقضا اجرا کند.
• این نوع در برخی بازارهای خاص استفاده می‌شود.

اجزای اصلی قرارداد اختیار معامله سهام

1. دارایی پایه: همان سهم مورد نظر است که قرارداد بر اساس آن تنظیم شده است.

2. قیمت اعمال (Strike Price): قیمتی که در آن، دارنده می‌تواند سهم را بخرد یا بفروشد.

3. تاریخ سررسید (Expiration Date): آخرین تاریخی که اختیار معامله اعتبار دارد.

4. پرمیوم (Premium): مبلغی که خریدار بابت اختیار معامله به فروشنده پرداخت می‌کند.

5. نوع اختیار: خرید یا فروش

6. نوع اعمال:

   • اروپایی: فقط در تاریخ سررسید قابل اجراست. (در ایران معمولاً از این نوع استفاده می‌شود)

   • آمریکایی: در هر زمان تا تاریخ سررسید قابل اجراست.

ارزش اختیار معامله

ارزش یک قرارداد اختیار معامله به دو بخش تقسیم می‌شود:

ارزش ذاتی (Intrinsic Value):

• تفاوت بین قیمت فعلی سهام و قیمت توافقی (در صورتی که اجرا سودآور باشد).
• برای اختیار خرید: ارزش ذاتی = قیمت فعلی سهام – قیمت توافقی (اگر مثبت باشد).
• برای اختیار فروش: ارزش ذاتی = قیمت توافقی – قیمت فعلی سهام (اگر مثبت باشد).
• اگر ارزش ذاتی منفی باشد، به آن صفر در نظر گرفته می‌شود.

ارزش زمانی (Time Value):

بخشی از قیمت قرارداد که به زمان باقی‌مانده تا انقضا و احتمال تغییر قیمت سهام بستگی دارد.

• • هرچه زمان بیشتری تا انقضا باقی مانده باشد یا نوسانات سهام بیشتر باشد، ارزش زمانی بالاتر است.

ارزش کل قرارداد (Premium) = ارزش ذاتی + ارزش زمانی

مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله

برای ارزش‌گذاری دقیق اختیار معامله، از مدل‌های ریاضی استفاده می‌شود. معروف‌ترین مدل‌ها عبارت‌اند از:

مدل بلک-شولز (Black-Scholes):

• برای اختیار معامله اروپایی استفاده می‌شود.
• ورودی‌ها: قیمت سهام، قیمت توافقی، زمان تا انقضا، نرخ بهره، و نوسانات.

مدل دوجمله‌ای (Binomial Model):

• برای اختیار معامله آمریکایی مناسب است.
• انعطاف‌پذیرتر از مدل بلک-شولز، اما محاسبات پیچیده‌تری دارد.

عوامل مؤثر بر قیمت اختیار معامله

قیمت یک قرارداد اختیار (Premium) تحت تأثیر عوامل زیر است:

1. قیمت فعلی سهام (Spot Price): افزایش قیمت سهام باعث افزایش ارزش اختیار خرید و کاهش ارزش اختیار فروش می‌شود.
2. قیمت توافقی (Strike Price): رابطه معکوس با ارزش اختیار دارد (برای Call، قیمت توافقی بالاتر = ارزش کمتر).
3. زمان تا انقضا: هرچه زمان بیشتری باقی باشد، ارزش زمانی قرارداد بالاتر است.
4. نوسانات سهام (Volatility): سهام با نوسانات بالا ارزش بیشتری برای اختیار دارند، زیرا احتمال تغییر قیمت بیشتر است.
5. نرخ بهره بدون ریسک: افزایش نرخ بهره معمولاً باعث افزایش ارزش اختیار خرید و کاهش ارزش اختیار فروش می‌شود.
6. سود تقسیمی سهام: پرداخت سود سهام باعث کاهش قیمت سهام می‌شود، که روی ارزش اختیار تأثیر می‌گذارد.

نحوه سود و زیان در اختیار معامله

اختیار خرید:

• اگر قیمت بازار > قیمت اعمال: سود خریدار معادل (قیمت بازار – قیمت اعمال – پرمیوم)
• اگر قیمت بازار ≤ قیمت اعمال: اختیار بی‌ارزش می‌شود و خریدار تنها پرمیوم را از دست می‌دهد.

اختیار فروش:

• اگر قیمت بازار < قیمت اعمال: سود خریدار معادل (قیمت اعمال – قیمت بازار – پرمیوم)
• اگر قیمت بازار ≥ قیمت اعمال: اختیار بی‌ارزش می‌شود و خریدار پرمیوم را از دست می‌دهد.

نحوه کار اختیار معامله سهام 

فرض کنید شما پیش‌بینی می‌کنید که قیمت سهام شرکت “ایرانسل” (IRAN) که در حال حاضر ۱۰۰۰ تومان است، در آینده افزایش خواهد یافت.

• خرید اختیار خرید (Long Call):

  • شما یک قرارداد اختیار خرید “ضیران ۱۰۵۰ – ۲ ماهه” را با پریمیوم ۵۰ تومان خریداری می‌کنید.
  • این قرارداد به شما حق می‌دهد که تا دو ماه دیگر، سهام ایرانسل را به قیمت ۱۰۵۰ تومان بخرید.
  • اگر قیمت ایرانسل به ۱۲۰۰ تومان برسد: شما می‌توانید با اعمال حق خود، هر سهم ایرانسل را به قیمت ۱۰۵۰ تومان بخرید و بلافاصله در بازار به ۱۲۰۰ تومان بفروشید. سود ناخالص شما ۱۵۰ تومان (۱۲۰۰ – ۱۰۵۰) است. با کسر پریمیوم ۵۰ تومان، سود خالص شما ۱۰۰ تومان به ازای هر سهم خواهد بود (۱۵۰ – ۵۰).
  • اگر قیمت ایرانسل به ۹۰۰ تومان برسد: اعمال حق خرید برای شما صرفه اقتصادی ندارد (چون می‌توانید سهم را در بازار با قیمت ۹۰۰ تومان بخرید که ارزان‌تر است). بنابراین، شما از حق خود استفاده نمی‌کنید و تنها پریمیوم ۵۰ تومانی را از دست می‌دهید.

• خرید اختیار فروش (Long Put):

  • فرض کنید شما سهام ایرانسل را به قیمت ۱۰۰۰ تومان دارید و نگران افت قیمت آن هستید.
  • شما یک قرارداد اختیار فروش “طیران ۹۵۰ – ۲ ماهه” را با پریمیوم ۴۰ تومان خریداری می‌کنید.
  • این قرارداد به شما حق می‌دهد که تا دو ماه دیگر، سهام ایرانسل را به قیمت ۹۵۰ تومان بفروشید.
  • اگر قیمت ایرانسل به ۸۰۰ تومان کاهش یابد: شما می‌توانید سهم‌های خود را با قیمت ۸۰۰ تومان در بازار بخرید و با اعمال حق خود، به قیمت ۹۵۰ تومان به فروشنده آپشن بفروشید. سود ناخالص شما ۱۵۰ تومان (۹۵۰ – ۸۰۰) است. با کسر پریمیوم ۴۰ تومان، سود خالص شما ۱۱۰ تومان به ازای هر سهم خواهد بود (۱۵۰ – ۴۰). این کار به عنوان بیمه برای سهام شما عمل کرده است.
  • اگر قیمت ایرانسل به ۱۱۰۰ تومان افزایش یابد: اعمال حق فروش برای شما صرفه اقتصادی ندارد. شما تنها پریمیوم ۴۰ تومانی را از دست می‌دهید.

مثال ساده از اختیار خرید

فرض کنید شما اختیار خرید سهم شرکت “الف” را با:

• قیمت اعمال 1000 تومان
• سررسید یک‌ماهه
• پرمیوم 50 تومان

خریداری می‌کنید. اگر در زمان سررسید، قیمت سهم در بازار 1300 تومان باشد:

• شما می‌توانید سهم را 1000 تومان بخرید و 1300 بفروشید → سود 300 تومان
• سود خالص = 300 – 50 = 250 تومان

مثال عملی

فرض کنید سهام شرکت X با قیمت 1000 تومان معامله می‌شود. شما یک اختیار خرید با قیمت توافقی 1100 تومان و تاریخ انقضا 3 ماه آینده به قیمت 50 تومان (Premium) خریداری می‌کنید.

• سناریو 1 (سود): اگر قیمت سهام در زمان انقضا به 1200 تومان برسد، ارزش ذاتی قرارداد شما 1200 – 1100 = 100 تومان است. با کسر هزینه اولیه (50 تومان)، سود شما 50 تومان به ازای هر سهم خواهد بود.
• سناریو 2 (زیان): اگر قیمت سهام به 1050 تومان برسد، قرارداد شما ارزش ذاتی ندارد (زیرا 1050 < 1100). در این حالت، کل سرمایه‌گذاری شما (50 تومان) از دست می‌رود.
• سناریو 3 (خنثی): اگر سهام به 1100 تومان برسد، قرارداد دقیقاً در نقطه سربه‌سر است.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

مزایا و معایب اختیار معامله

مزایا:

• اهرم مالی: با سرمایه کم می‌توان سودهای بزرگی کسب کرد.
• انعطاف‌پذیری: امکان استفاده در استراتژی‌های متنوع.
• مدیریت ریسک: ابزار مؤثری برای کاهش ریسک پرتفوی.
• محدودیت زیان: برای خریدار، حداکثر زیان برابر با هزینه قرارداد است.

معایب:

• ریسک بالا برای فروشندگان: فروشندگان اختیار ممکن است با زیان‌های نامحدود مواجه شوند.
• پیچیدگی: نیاز به دانش و تجربه برای استفاده مؤثر.
• کاهش ارزش زمانی: با نزدیک شدن به تاریخ انقضا، ارزش زمانی کاهش می‌یابد.
• هزینه‌ها: هزینه‌های کارمزد و نقدینگی ممکن است بالا باشد.

استراتژی‌های معاملاتی با اختیار سهام

استراتژی‌های پایه:

1. خرید اختیار خرید: پیش‌بینی افزایش شدید قیمت
2. خرید اختیار فروش: پیش‌بینی کاهش شدید قیمت
3. فروش اختیار خرید: پیش‌بینی ثبات یا کاهش ملایم قیمت
4. فروش اختیار فروش: پیش‌بینی ثبات یا افزایش ملایم قیمت

استراتژی‌های ترکیبی:

۱. استرادل (Straddle): خرید همزمان Call و Put با قیمت اعمال یکسان

• مناسب برای پیش‌بینی نوسان شدید بدون جهت‌گیری خاص

۲. استرپ (Strip): خرید دو Put و یک Call با قیمت اعمال یکسان

• مناسب برای پیش‌بینی نوسان با احتمال بیشتر کاهش قیمت

۳. استرپ (Strap): خرید دو Call و یک Put با قیمت اعمال یکسان

• مناسب برای پیش‌بینی نوسان با احتمال بیشتر افزایش قیمت

۴. اسپرد عمودی: خرید و فروش اختیار از یک نوع با قیمت‌های اعمال مختلف

دامنه سود و زیان در قراردادهای اختیار معامله

معاملات آپشن در بورس تهران بدون دامنه نوسان انجام می‌شود. این یعنی:

• خریداران اختیار خرید، سود نامحدود ولی زیان محدود (به اندازه پرمیوم پرداخت‌شده) دارند.
• خریداران اختیار فروش، سود محدود (تا قیمت اعمال) و زیان محدود دارند.
• در مقابل، فروشندگان اختیار خرید، ممکن است زیان نامحدود تجربه کنند.
• فروشندگان اختیار فروش نیز حداکثر به اندازه قیمت اعمال می‌توانند ضرر کنند.

⚠️ بنابراین موقعیت فروش آپشن‌ها ریسک بالاتری دارد و نیاز به دانش و مدیریت سرمایه دارد.

تسویه و اعمال قراردادهای اختیار معامله سهام

در بورس ایران، تسویه قراردادهای اختیار معامله سهام در تاریخ سررسید عمدتاً به صورت فیزیکی انجام می‌شود، مگر اینکه موقعیت باز قبل از سررسید بسته شود:

• آفست (Offset): رایج‌ترین روش بستن موقعیت در اختیار معامله، انجام یک معامله معکوس است. به عنوان مثال، اگر اختیار خریدی را خریداری کرده‌اید، می‌توانید قبل از سررسید آن را بفروشید و از نوسانات قیمت پریمیوم سود ببرید یا زیان خود را محدود کنید.
• اعمال (Exercise): در تاریخ سررسید، اگر قرارداد “در سود” (In-the-money) باشد و خریدار تمایل به اعمال داشته باشد، این حق را اعمال می‌کند. در صورت اعمال، دارایی پایه (سهام) به صورت فیزیکی بین خریدار و فروشنده جابجا می‌شود.
  • در اختیار خرید، خریدار سهام را به قیمت اعمال از فروشنده دریافت می‌کند.
  • در اختیار فروش، خریدار سهام را به قیمت اعمال به فروشنده تحویل می‌دهد.
• انقضا (Expiration): اگر در تاریخ سررسید، قرارداد “در زیان” (Out-of-the-money) باشد، خریدار از حق خود استفاده نمی‌کند و قرارداد بی‌ارزش منقضی می‌شود. در این حالت، خریدار کل پریمیوم خود را از دست می‌دهد.

پوشش ریسک و سفته‌بازی با قراردادهای اختیار معامله

اختیار معامله (آپشن) ابزاری دوکاره در بازارهای مالی است؛ هم برای پوشش ریسک و هم برای سفته‌بازی (speculation).

 کاربرد در پوشش ریسک

آپشن‌ها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که دارایی‌های خود را در برابر ریزش قیمت بیمه کنند.
برای مثال، اگر شما یک سبد سهام دارید و نگران افت بازار هستید، می‌توانید اختیار فروش (Put Option) خریداری کنید. در صورت افت قیمت سهام، این قرارداد سودآور خواهد شد و بخشی از زیان پرتفوی را جبران می‌کند.

نمونه واقعی: مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری می‌تواند با خرید اختیار فروش برای سهام پرتفو، اثرات کاهش قیمت‌ها را پوشش دهد.

کاربرد در سفته‌بازی

اختیار معامله به دلیل اهرم بالا، یکی از جذاب‌ترین ابزارهای سفته‌بازی است.
با پرداخت یک پرمیوم اندک، می‌توان روی رشد یا ریزش سنگین قیمت‌ها سرمایه‌گذاری کرد.

• اگر تصور می‌کنید قیمت سهمی افزایش می‌یابد، می‌توانید اختیار خرید (Call Option) بخرید.
  در صورت رشد قیمت به بالای قیمت اعمال، سودی چندبرابری نسبت به پرمیوم کسب می‌کنید.
• اگر انتظار افت قیمت دارید، خرید اختیار فروش (Put Option) می‌تواند سودآور باشد، زیرا ارزش قرارداد با کاهش قیمت دارایی پایه افزایش می‌یابد.

توجه: در سفته‌بازی با آپشن‌ها، ریسک از دست رفتن کل پرمیوم وجود دارد، اما سود بالقوه می‌تواند چندین برابر سرمایه اولیه باشد.

 وضعیت بازدهی در قراردادهای اختیار معامله

قراردادهای اختیار معامله از نظر سوددهی ممکن است در یکی از سه وضعیت زیر قرار بگیرند:

۱. در سود (In The Money – ITM)

۲. بی‌تفاوت (At The Money – ATM)

در این حالت، قیمت دارایی پایه تقریباً برابر با قیمت اعمال قرارداد است. اعمال قرارداد نه سودی به همراه دارد و نه زیانی.

۳. در زیان (Out of The Money – OTM)

زمانی که اعمال قرارداد منجر به ضرر می‌شود.

• برای اختیار خرید: قیمت بازار کمتر از قیمت اعمال است.
• برای اختیار فروش: قیمت بازار بیشتر از قیمت اعمال است.

 وجه تضمین در معاملات اختیار معامله سهام

در معاملات اختیار معامله، برای کنترل ریسک، مفهومی به نام وجه تضمین تعریف شده است. وجه تضمین به دو دسته تقسیم می‌شود:

الف) وجه تضمین اولیه

• برای خریداران اختیار معامله: نیازی به پرداخت وجه تضمین ندارند. تنها کافی است مبلغ کل سفارش (قیمت اختیار × اندازه قرارداد) به همراه کارمزد در حساب عملیاتی موجود باشد.
• برای فروشندگان اختیار معامله: فروشنده باید وجه تضمین اولیه را در زمان ثبت سفارش فروش در حساب قدرت خرید خود داشته باشد. این مبلغ، ثابت است و در تابلو معاملاتی هر نماد درج می‌شود.

ب) وجه تضمین لازم

پس از آنکه سفارش فروش ثبت شد و موقعیت باز ایجاد شد، بورس در پایان روز معاملاتی میزان وجه تضمین لازم را محاسبه و اعلام می‌کند.
مشتری باید حداقل ۷۰ درصد این مبلغ را در حساب قدرت خرید خود حفظ کند. در غیر این صورت، اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت می‌کند و باید حساب خود را شارژ کند.

 تأثیر اقدامات شرکت بر قراردادهای اختیار معامله

تغییرات شرکتی می‌توانند بر قراردادهای اختیار معامله نیز تأثیر بگذارند:

• توقف یا بازگشایی نماد: اگر سهم پایه به هر دلیلی متوقف یا بازگشایی شود، نماد اختیار معامله آن نیز دقیقاً به همان شکل و در همان زمان متوقف یا بازگشایی خواهد شد.

• افزایش سرمایه: در صورت افزایش سرمایه شرکت، موارد زیر در قرارداد اختیار معامله تعدیل می‌شوند:
  ▫ قیمت اعمال
  ▫ اندازه قرارداد
  ▫ سقف موقعیت‌های باز
  این تعدیلات توسط بورس و بر اساس فرمول مشخص انجام و پیش از بازگشایی اعلام می‌شود.

• تقسیم سود نقدی: در این حالت نیز بورس قیمت اعمال قرارداد را به تناسب سود نقدی پرداخت‌شده، تعدیل می‌کند.

دوره جامع معاملات آپشن، راهی ساده برای درآمد دلاری در اوقات فراغت | همین حالا کلیک کن.

اختیار معامله سهام در ایران

در بازار سرمایه ایران، معاملات اختیار معامله از سال ۱۳۹۶ آغاز شد و امروزه در بورس اوراق بهادار تهران و بازار مشتقه قابل انجام است. این معاملات در قالب نمادهای مشخص (مثل “ضپارس۱۱۰”) و بر اساس آیین‌نامه‌های مشخص انجام می‌شوند.

برخی مشخصات آپشن در بورس ایران:

• نوع اعمال: اروپایی
• دارایی پایه: سهام شرکت‌های بورسی
• تسویه: معمولاً به‌صورت نقدی
• بازارگردانی: اغلب قراردادها بازارگردان دارند

آینده اختیار معامله سهام در بازار ایران

با توجه به:

• توسعه بازار سرمایه ایران
• افزایش تقاضا برای ابزارهای مدیریت ریسک
• رشد دانش مالی فعالان بازار

انتظار می‌رود بازار اختیار معامله سهام در ایران رشد قابل توجهی داشته باشد و به بلوغ بیشتری برسد.

کدام نمادها در بازار اختیار معامله فعال هستند؟

برای مشاهده لیست نمادهایی که در بازار اختیار معامله (آپشن) فعال هستند، کافی است به وب‌سایت optionbaaz.ir مراجعه کرده و به بخش «زنجیره قراردادها» وارد شوید.
در این بخش، اطلاعات کامل مربوط به نمادهای دارای قرارداد اختیار خرید و فروش، با تاریخ سررسید و قیمت اعمال مختلف در دسترس است.

چطور جزئیات قراردادهای اختیار معامله نمادها را مشاهده کنیم؟

برای بررسی دقیق قراردادهای آپشن هر نماد، می‌توانید از دو بخش در سایت آپشن‌باز استفاده کنید:

1. زنجیره قراردادها: نمایش گرافیکی تمام قراردادهای یک نماد
2. دیده‌بان بازار: مشاهده لحظه‌ای قیمت، حجم، وضعیت عرضه و تقاضا

این ابزارها به شما امکان می‌دهند وضعیت لحظه‌ای و تاریخی هر قرارداد را به‌راحتی بررسی کنید.

چطور با صرف کمترین زمان، قراردادهای مناسب را پیدا کنیم؟

با استفاده از امکانات پیشرفته فیلترنویسی و فرمول‌سازی در بخش دیده‌بان سایت آپشن‌باز، می‌توانید:

• قراردادهایی با بیشترین حجم معاملات
• قراردادهای نزدیک به سررسید
• قراردادهایی با نسبت سود به ریسک مناسب را به‌سرعت پیدا کنید.

این قابلیت به کاربران حرفه‌ای اجازه می‌دهد در زمان کم، فرصت‌های معاملاتی مطلوب را غربال کنند.

نکات مهم برای سرمایه‌گذاران

1. آموزش و تجربه: قبل از معامله، دانش کافی در مورد اختیار معامله کسب کنید.
2. مدیریت ریسک: از استراتژی‌های محافظه‌کارانه برای کاهش زیان استفاده کنید.
3. تحلیل بازار: تحلیل تکنیکال و بنیادی برای پیش‌بینی حرکت سهام ضروری است.
4. هزینه‌ها: کارمزدهای کارگزار و بازار را در نظر بگیرید.
5. نقدینگی: قراردادهایی با نقدینگی بالا (حجم معاملات زیاد) را انتخاب کنید.

تفاوت اختیار معامله سهام با خرید مستقیم سهام

اختیار معامله سهام ابزاری انعطاف‌پذیر، کاربردی و پیشرفته در بازار سرمایه است که با استفاده هوشمندانه از آن، می‌توان ریسک سرمایه‌گذاری را مدیریت کرده و در شرایط مختلف بازار، سودآوری را افزایش داد. البته، استفاده مؤثر از این ابزار نیازمند آموزش کامل، درک عمیق مفاهیم و مدیریت ریسک است. در آینده، با گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری، بازار مشتقه و به‌ویژه اختیار معامله نقش کلیدی‌تری در توسعه بورس ایران ایفا خواهد کرد.

سوالات متداول 

1. اختیار معامله سهام دقیقاً چیست؟

اختیار معامله قراردادی است که به خریدار آن حق (نه الزام) خرید یا فروش یک سهم در قیمت و زمان مشخصی را می‌دهد.

2. تفاوت اختیار خرید و اختیار فروش چیست؟

• اختیار خرید (Call): حق خرید سهم

• اختیار فروش (Put): حق فروش سهم

3. آیا خریدار ملزم به اجرای قرارداد است؟

خیر. خریدار اختیار دارد که معامله را انجام دهد یا ندهد. اما فروشنده موظف است در صورت درخواست خریدار، به قرارداد عمل کند.

4. قیمت اعمال به چه معناست؟

قیمتی است که دارنده اختیار می‌تواند در آن، سهم را بخرد یا بفروشد.

5. پرمیوم در قرارداد آپشن چیست؟

پرمیوم یا «وجه تضمین اولیه»، مبلغی است که خریدار به فروشنده آپشن بابت خرید این حق پرداخت می‌کند.

6. اختیار معامله در بورس ایران چگونه انجام می‌شود؟

در بورس ایران، اختیار معامله بر روی برخی نمادهای خاص فعال است و معمولاً به صورت اروپایی (اعمال در سررسید) و تسویه نقدی انجام می‌شود.

7. چه کسانی می‌توانند فروشنده اختیار معامله باشند؟

تمام معامله‌گران حقیقی و حقوقی که در بازار مشتقه حساب فعال دارند، می‌توانند فروشنده باشند، به شرط آنکه وجه تضمین کافی را داشته باشند.

8. آیا اختیار معامله ریسک دارد؟

بله. مانند همه ابزارهای مالی، آپشن نیز ریسک دارد؛ به‌ویژه برای فروشنده، در صورتی که قرارداد بدون پوشش باشد.

9. آیا اختیار معامله جایگزین مناسبی برای خرید سهام است؟

بستگی به هدف سرمایه‌گذار دارد. اگر هدف، کنترل ریسک با سرمایه کمتر باشد، آپشن می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. اما برای سرمایه‌گذاری بلندمدت، خرید مستقیم سهام ممکن است بهتر باشد.

10. سرمایه اولیه لازم برای ورود به بازار اختیار معامله چقدر است؟

نسبت به خرید مستقیم سهام، سرمایه اولیه مورد نیاز بسیار کمتر است، چون فقط پرمیوم پرداخت می‌شود نه کل ارزش دارایی.

11. آیا اختیار معامله تاریخ انقضا دارد؟

بله. هر قرارداد آپشن دارای تاریخ سررسیدی مشخص است و پس از آن دیگر قابل استفاده نیست.

12. در صورت نرسیدن سهم به قیمت اعمال، چه می‌شود؟

اختیار بی‌ارزش می‌شود و خریدار فقط مبلغ پرمیوم را از دست می‌دهد.

13. آیا می‌توان اختیار معامله را قبل از سررسید فروخت؟

در بازارهای آمریکایی بله، در بازار ایران به دلیل نوع اروپایی قرارداد، اعمال فقط در سررسید انجام می‌شود؛ اما خود قرارداد را می‌توان در بازار ثانویه معامله کرد.

14. چطور می‌توانم در بازار آپشن معامله کنم؟

باید در یکی از کارگزاری‌های فعال بازار مشتقه ثبت‌نام کرده و دسترسی به معاملات آپشن را فعال کنید.

15. چه نمادهایی در بورس ایران اختیار معامله دارند؟

نمادهایی مثل «فملی»، «فولاد»، «شستا»، «ضپارس» و سایر نمادهای پرحجم که توسط بورس مجاز اعلام شده‌اند.