نرخ ارز ثابت Fixed Exchange Rate

نرخ ارز ثابت به رژیم نرخ مبادله ای اشاره دارد که در آن ارزش پول یک کشور با ارزش پول یک کشور دیگر یا یک کالای اصلی مرتبط است. داشتن یک رژیم ثابت به کشور کمک می کند تا محیطی پایدار برای تجارت بین المللی ایجاد کند.

گزینه های رایج دیگر رژیم های نرخ ارز عبارتند ازنرخ ارز شناورو نرخ ارز شناور ثابت شده است. هنگامی که مقادیر رژیم ثابت توسط دولت یا بانک مرکزی یک کشور تعیین می شود، نرخ ارز شناور توسط نیروهای عرضه و تقاضا در کشور تعیین می شود.

نرخ ارز ثابت چگونه کار می کند؟

یک تعریف نرخ ارز ثابت توضیح می دهد که مردم همیشه می توانند پول خود را به یک ارز با مقدار از پیش تعریف شده ارز دیگری مبادله کنند. این انتخاب مرجع پولی یک کشور است که از بین رژیم های مختلف نرخ ارز انتخاب کند. آنها با در نظر گرفتن عوامل متعددی مانند تولید ناخالص ملی، ثبات سیاسی، ذخایر، و آسیب پذیری به تورم.

رواج سیستم نرخ ارز ثابت به جنگ جهانی دوم بازمی گردد. در گذشته، به‌ویژه در طول قرن نوزدهم، دو فلزی به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفت و به دنبال آن استاندارد طلا یا استاندارد مبادله طلا نرخ ارز ثابت قرار داشت. در سال 1944 با توافق برتون وودز، اکثر کشورها به طور جمعی واحد پول مربوطه خود را به دلار آمریکا متصل کردند. دولت ایالات متحده از این توافق استقبال کرد و تصمیم گرفت همه دلارها را برای طلا بازخرید کند. در اواخر قرن بیستم، جهان شاهد فروپاشی سیستم و پذیرش فزاینده سیستم نرخ ارز شناور بود.

مفهوم متضاد رژیم مبادله شناور است که در آن ارزش ارز بر اساس رویدادهای بازار فارکس در نوسان است. امروزه، اکثر کشورها از سیستم نرخ ارز شناور استفاده می کنند، زیرا ارزش پول را منصفانه تر نشان می دهد. به عنوان مثال، در سیستم شناور، اگر امروز یک دلار آمریکا برابر با 74.64 INR باشد، در روز بعد، یک دلار آمریکا می تواند برابر با 75.41 INR باشد. در مقابل، یک دلار همیشه در حدود 3.67 درهم امارات است که منعکس کننده رژیم مبادله ثابت است.

مثال

بحران مالیدر سال 2019 منجر به کاهش شدید ارزش پوند لبنان شد. در بازار موازی (بازار سیاه) نرخ ارز در ژانویه 2021 به سطح 23000 رسید، حتی اگر نرخ رسمی ارز در 1507.5 پوند به ازای هر دلار باقی بماند. اخباری وجود دارد مبنی بر اینکه پیش نویس بودجه لبنان برای سال 2022  نرخ های مبادله ای را بین 15000 تا 20000 پوند لبنان در هر دلار برای هزینه های عملیاتی پیش بینی می کند و برنامه ریزی برای تغییر نرخ رسمی قبلی که قبلاً استفاده می شد، حدود 1500 بود.

علاوه بر این، نگاهی به گذشته در سال 2020 نشان می‌دهد که در ماه ژوئیه، بانک مرکزی لبنان اعلام کرد که ارز خارجی را با نرخ مبادله ثابت 3900 پوند لبنان در هر دلار برای تولیدکنندگان و واردکنندگان اقلام غذایی ضروری ارائه می‌کند. بنابراین، بانک مرکزی لبنان در حال پیشروی به سمت تامین مقادیر لازم ارز خارجی برای تامین نیازهای سهامداران مانند تولیدکنندگان و واردکنندگان اقلام غذایی ضروری و نهاده های مورد استفاده در صنایع غذایی.

مزایا و معایب

هر رژیمی مزایا و مشکلات خود را دارد. بیایید مزایا و معایب سیستم نرخ ارز ثابت را بررسی کنیم.

مزایا

• ارزش ارز را در بازارهای خارجی تثبیت می کند، با مراقبت از هرگونه نوسانات ناخواسته، عدم اطمینان و عوامل خطر را به حداقل می رساند.
• برای مدت طولانی ثابت می ماند. بنابراین، مردم معتقدند که به زودی تغییر نخواهد کرد و در نهایت گمانه زنی های آن را از بین می برد.
• برای کشورهای کوچکی که با BOP مواجه هستند (تعادل پرداخت) بحران، هرگونه تغییر ناگهانی در نرخ ارز می تواند بسیاری از فعالیت های تجاری و بازار را منصرف کند.
• این کمک می کند تا از شدت گرفتن جلوگیری شودکاهش ارزش پول، که محوری است.
• خارجی ها را تشویق می کند تا با استفاده از نرخ ارز ثابت، سرمایه گذاری بیشتری در یک کشور انجام دهند.
• زمانی که نرخ ارز ثابت به درستی تنظیم شود، دولت ها را از اتخاذ سیاست های ناخواسته اقتصاد کلان منصرف می کند.
• به تنظیم قیمت کالاها و خدمات کمک می کند. این تضمین می کند که نرخ تورم به حداقل می رسد. مشخصه نرخ ارز خوب ضد تورم است.

معایب

• تحت یک رژیم مبادله ثابت، ارز نمی تواند در پاسخ به نیروهای بازار افزایش یا کاهش ارزش داشته باشد. از این رو تنظیم خودکار عدم تعادل در تراز پرداخت های کشور به طور خودکار اتفاق نخواهد افتاد.
• استفاده از سیاست پولی و مالیآسان نخواهد بود.
• شرط لازم برای حفظ آن، ذخیره کافی و ذخایر ارزی مورد نیاز است. بنابراین برای کشورهای کوچک و در حال توسعه دشوار است.
• هر کشوری مشکلات داخلی خود را دارد که باید حل شود. اما متأسفانه، بسیاری از اهداف مرتبط با رشد و مسائل داخلی اغلب قربانی حفظ و کنترل رژیم مبادله ثابت می‌شوند.

آربیتراژ بازار سرمایه

نرخ ارز شناور به بانک مرکزی کمک می کند تا ثبات اقتصاد را تضمین کند، زیرا برای حفظ نرخ ارز ملزم به رعایت هیچ قانونی نیست. همچنین با نرخ شناور می توان از حجم پول به بهترین نحو استفاده کرد.

وقتی پول آزادانه بین کشورها جابه‌جا می‌شود، مسئله اتخاذ نرخ بهره ثابت این است که کشوری که پول خود را به هم متصل می‌کند باید سیاست پولی خود را مشابه کشور مرجع انجام دهد. همچنین به این معنی است که برای حفظ نرخ ارز ثابت باید نرخ های بهره مشابه باشند. اگر این اتفاق نیفتد، کشوری که نرخ بهره پایینی دارد، عرضه پول خود را به کشوری با نرخ بهره بالاتر می‌برد تا نرخ‌های بهره دوباره برابر شوند. به چنین پدیده ای آربیتراژ بازار سرمایه می گویند.

به عنوان مثال:

فرض کنید بانک مرکزی هند (RBI) می خواهد روپیه هند را به دلار آمریکا مرتبط کند. هدف اصلی RBI حفظ ثبات قیمت های آن است. اگر تورم در هند شروع به افزایش کند، RBI می خواهد نرخ بهره را برای کنترل افزایش قیمت افزایش دهد.

از آنجایی که روپیه هند با دلار ایالات متحده مرتبط است، RBI باید نرخ های مشابهی را با ایالات متحده حفظ کند، اما برای کنترل تورم، هند نرخ های بهره خود را افزایش می دهد. این حرکت روپیه هند را جذاب تر می کند و پول از ایالات متحده به هند جریان می یابد. برای پاسخگویی به تقاضای روپیه هند، RBI عرضه ارز خود را افزایش خواهد داد. با این حال، افزایش عرضه پول منجر به تورم خواهد شد که برخلاف هدف اصلی RBI است.

بنابراین، زمانی که حرکت پول بین کشورها روان است، بهتر است یا نرخ شناور را اتخاذ کنید یا نرخی را در داخل تعیین کنید، اما نه هر دو. نرخ ارز ثابت برای کشورهایی با عوامل کلان اقتصادی مشابه و دارای قدرت اقتصادی یکسان بهترین است. به عنوان مثال، ایالات متحده و اتحادیه اروپا. اگر کشورها همچنان بخواهند نرخ ارز ثابتی را تعیین کنند، می‌توانند با اعمال کنترل‌های شدید سرمایه، چنین رابطه‌ای را بدون تأثیر بر نرخ بهره خود حفظ کنند. آنها می توانند جریان سرمایه گذاری خارجی در کشور را کنترل کنند و همچنین انتقال وجوه به خارج از کشور را محدود کنند. انجام این کار به حفظ ثبات در نرخ ارز کمک می کند.

سوالات متداول